စစ်မှုထမ်းမိသားစုဝင်များ၏ သားသမီးများပါဝင်သော လူငယ် ၂၁ ဦးနှင့် ဂုဏ်ထူးပါသော စစ်သည် လူငယ် ၃ ဦး စုစုပေါင်း ၂၄ ဦးကို တရုတ်နိုင်ငံသို့ စစ်ကောင်စီက စေလွှတ်လိုက်ကြောင်း ဝါဒဖြန့်နိုင်ငံပိုင်သတင်းစာက ယနေ့ ဩဂုတ်လ ၂၈ ရက်တွင် ဖော်ပြသည်။

အဆိုပါ လူငယ်များကို ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ရုံး (ကြည်း) စစ်ရေးချုပ်ရုံးမှ ဗိုလ်မှူးကြီးသူရိန်ထွန်းဦးဆောင်ပြီး စစ်ကောင်စီက တရုတ်ပြည်သို့ လေ့လာရေးခရီးအဖြစ် စေလွှတ်လိုက်ကြောင်း ဆိုသည်။

လူငယ် ၂၄ ဦးထဲတွင် စစ်မှုထမ်းဆဲ/စစ်မှုထမ်းဟောင်းမိသားစုဝင် သား၊ သမီးများမှ ၂၀၂၃-၂၀၂၄ ပညာသင်နှစ် တက္ကသိုလ်ဝင်စာမေးပွဲအောင်မြင်ပြီး နိုင်ငံတော်အဆင့် ဘက်စုံပညာထူးချွန်လူငယ် ရွေးချယ်ခံရသည့် ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူ ၅ ဦး၊ အမှတ်အများဆုံးရရှိသော ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူ ၁၆ ဦး၊ ဂုဏ်ထူးသုံးဘာသာဖြင့် အောင်မြင်သောစစ်သည် ၁ ဦးနှင့် ဂုဏ်ထူးနှစ်ဘာသာဖြင့် အောင်မြင်သော စစ်သည် ၂ ဦးတို့ ပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။

နိုင်ငံတကာယဉ်ကျေးမှု၊ ဗဟုသုတနှင့်အသိပညာများ အတုယူလေ့လာနိုင်စေရန် ရည်ရွယ်စေလွှတ်ခြင်းဖြစ်ပြီး ဩဂုတ်လ ၂၆ ရက်နေ့က စတင်ထွက်ခွာက တရုတ်ပြည်မှာ ၃၁ ရက်နေ့အထိ ခရီးသွားရောက်မည်ဟု သိရသည်။

ထူးချွန်စစ်သည်နှင့် ဘက်စုံထူးချွန်လူငယ်များအား ၂၀၁၃ ခုနှစ်မှစ၍ ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ လေ့လာရေးခရီးစဉ်များ စီစဉ်စေလွှတ်ပေးခဲ့သော်လည်း ကမ္ဘာတစ်ဝန်းဖြစ်ခဲ့သည့် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဖြစ်ပွားချိန်များ၌ ရပ်နားခဲ့ရပြီး ၂၀၂၃-၂၀၂၄ ပညာသင်နှစ်မှသာ လေ့လာ‌ရေးခရီး ပြန်လည်စေလွှတ်နိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု စစ်ကောင်စီက ထုတ်ပြန်ပြောသည်။

အဆိုပါ လေ့လာရေးအဖွဲ့ကို ရန်ကုန်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်တိုင်းမှူး ဗိုလ်ချုပ်ဇော်ဟိန်းနှင့် အရာရှိကြီးများ၊ မြန်မာ့စီးပွားရေးဦးပိုင် အများနှင့်သက်ဆိုင်သော ကုမ္ပဏီလီမိတက်မှ ဌာနကြီးမှူး ဦးအောင်ရဲဝင်းနှင့် တာဝန်ရှိသူများ၊ ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများ၏ မိဘဆွေမျိုးများက ရန်ကုန်အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ်သို့ လိုက်ပါပို့ဆောင်ခဲ့ကြသည်ဟု သိရသည်။

ကရင်ပြည်နယ်၊ ကော့ကရိတ်မြို့နယ်၊ စုကလိမြို့အခြေစိုက် စစ်ကောင်စီတပ်စခန်းကို သိမ်းပိုက်ရရှိမှုတွင် စစ်ကောင်စီဖက်မှ ၆ဦးသေဆုံးပြီး ဗိုလ်မှူးကြီးတစ်ဦး အပါအဝင် ၂၁ ဦးကို စစ်သုံ့ပန်းအဖြစ် ဖမ်းဆီးရရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ တပ်စခန်းကို KNLA ဦးဆောင်သော တော်လှန်ရေးတပ်များက ဇွန်လ ၁၇ ရက်နေ့ နံနက် ၇ နာရီမှစတင်၍ တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး ဇွန်လ ၂၁ ရက်နေ့တွင် စခန်းတစ်ခုလုံးကို အပြီးသတ် တိုက် ခိုက်သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း KNU တပ်မဟာ ၆၊ ဒူပလာယာခရိုင်က သတင်းထုတ်ပြန်သည်။

တိုက်ပွဲတွင် စစ်တပ်ဘက်မှ ၆ ဦးသေဆုံးပြီး စစ်ကောင်စီတပ်သားစစ်သား ၂၁ ဦး ဖမ်းဆီးရရှိကာ ဖမ်းမိသူများတွင် ဗိုလ်မှူးကြီး ၀ဏ္ဏတိုး ပါဝင်ကြောင်း ယင်းအထဲမှ ၁၄ ဦး လွတ်မြောက်သွားခဲ့ကြောင်း ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ရေးသားထားသည်။

စစ်ကောင် စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များကို လက်နက်ချရန် မတ်လ ၂၅ ရက်နေ့ မှ မတ်လ ၃၀ ရက်အထိ စာဖြင့်အသိပေး အကြောင်းကြားခဲ့သော်လည်း နာခံခြင်းမရှိသည့်အတွက် ဇွန်လ ၁၇ ရက်နေ့တွင် စတင်တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ခဲ့ခြင်း ဆိုသည်။

စုကလိမြို့ အ‌ခြေစိုက် စစ်တပ်စခန်းသည် စခက ၁၃ လက်အောက်ခံ၊ ခမရ ၅၆၀ တပ်ရင်းမှ ဗိုလ်မှူးကြီး ၀ဏ္ဏတိုး နှင့် ဒု-ဗိုလ်မှူးကြီး သူရိန်ဦး ‌ဦးဆောင်သော အထိုင်ချစခန်းဖြစ်ကြောင်း အဆိုပါ စခန်းသိမ်းတိုက်ပွဲအတွင်း တော်လှန်ရေး ပူး‌ပေါင်းတပ်ဖွဲ့မှလည်း ၁၅ ဦး ခန့် ထိခိုက်ဒဏ်ရာ ရရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီ လက်အောက်ခံ စစ်သားများအနေဖြင့် စစ်တပ်ကို စွန့်ခွာပြီး ပြည်သူ့ရင်ခွင်သို့ ဝင်ရောက် ပူးပေါင်း ရန် K.N.U – ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး က ဖိတ်ခေါ်ထားကြောင်း သိရသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဇွန် ၁၆ ရက်နေ့ စစ်ကောင်စီတပ်က အကြောင့်မဲ့ ဖမ်းဆီးခြင်းခံရသည့် စစ်တွေမြို့အတွင်း အရပ်သားများ အများအပြားမှာ မိသားစုဝင်များနှင့် အဆက်သွယ်မရ၍ မိသားစုဝင်များမှာ စိုးရိမ်မှုများ ရှိနေကြသည်။

မင်းဂံ ရပ်ကွက် အကွက် ၈၊ ၉၊ ၁၀နှင့် အကွက် ၅ တို့ကို တစ်အိမ်ဝင် တစ်အိမ်ထွက်ပြီး အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီး အယောက် ၂၀၀ ကျော်ကို စစ်ကောင်စီတပ်က စစ်ကားအစီး ၁၀ ကျော်ဖြင့် ဝင်ရောက် ဖမ်းဆီးသွားခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ရပ်ကွက်တွင် နေထိုင်သူများက ပြောသည်။

အဆိုပါ ဖမ်းဆီးခံထားရသူများကို စစ်တွေအကျဉ်းထောင် အပြင် ကိုဗစ်ကာလအတွင်းက ကိုဗစ်လူနာများကိုထားသည့် အဆောက်အအုံများတွင် စစ်တပ်လုံခြုံရေး အများအပြားဖြင့် ထိန်းသိမ်းထားကြောင်း Western News က စုံစမ်း သိရှိရသည်။

ပြန်လည်လွတ်မြောက်လာသူတစ်ဦးက “ကျနော့်ကို ဖမ်းကတည်းက မျက်လုံးကို အဝတ်နဲ့ စည်းထားတော့ ဘာမှ မြင်ရဘူး။ ကားပေါ်တင် ကတည်းက ခြေထောက်နဲ့ ကန်တာတွေ၊ ခေါင်းကို စစ်ဖိနပ်နဲ့ တက်နင်းထားလို့ ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံး မခံမရပ်နိုင်အောင် နာနေတယ်။ အခန်းတစ်ခုကို ရောက်သွားတော့ မျက်နှာစည်းထားကိုဖြုတ်လိုက်တယ်။ ကျနော်နဲ့အတူ ကြိုးနဲ့ ချည်ထားတဲ့ သူတစ်ယောက်ကို ခြေထောက်ကန်လိုက်လို့ သူ့လက်ကျိုးသွားတယ်။ ပြီးတော့ ပါးကို ဖိနပ်ချွတ်ပြီးကေ ရိုက်ထားတာ တစ်ခုလုံးဖူးရောင်နေတယ်”ဟုပြောသည်။

စစ်ကောင်စီက ပြန်လွှတ်ပေးသည့်အချိန်တွင်လည်း မျက်နှာကို အဝတ်နှင့် စည်းထားပြီး ကားဖြင့် ခေါ်ထုတ်သွားကြောင်း ယင်းနောက်တွင် အသိတစ်ယောက် လာခေါ်ခိုင်းကြောင်းနှင့် ယင်းအသိမှ ပိုက်ဆံ ၇ သိန်းပေးပြီးမှ ပြန်လည်လွတ်မြောက်လာကြောင်း ၎င်းမှ ဆက်လက်ပြောသည်။

ဖမ်းဆီးသည့် နေ့တွင် အမျိုးသားများကို စစ်ကားပေါ် တက်လာသည့်အချိန်မှစ၍ ခြေထောက်နှင့် မျက်နှာကို ကန်ကျောက်ခြင်း၊ ပါးကို ဖိနပ်ဖြင့် အကြိမ်ကြိမ်ရိုက်နှက်ခြင်း ခံခဲ့ရကြောင်း ပြန်လွတ်မြောက်လာသူ တစ်ဦးက Western News ကိုပြောသည်။

“ကျနော့်ဘယ်ကို ရောက်သွားလဲဆိုတာ ကျနော်လည်းမသိဘူး။ ကားပေါ်မှာ ကတည်းက ရိုက်နှက်တာ အခန်းထဲကို ရောက်သွားတဲ့အထိပါပဲ။ ဘယ်လိုမှ မခံစားနိုင်လို့ တစ်ခါတည်း သတ်လိုက်ပါလို့ ပြောလိုက်တယ်။ အေး မင်းတို့ရခိုင်တွေ အားလုံးသတ်မယ်။ တစ်ယောက်မှ မချန်ထားဘူး။ အကုန်လုံးကို သတ်ပစ်မယ်. စောင့်ကြည့်နေ”ဟု ပြောကြောင်း ပြန်လည် ပြောသည်။

စစ်တွေမြို့ မင်းဂံရပ်ကွက်ကို ဧည့်စာရင်းအကြောင်းပြကာ စစ်ကောင်စီတပ်က လူ ၂၀၀ ကျော်ကို ဖမ်းဆီးခံထားခြင်းဖြစ်ပြီး ယင်းအထဲမှ တစ်ချို့မှာ ငွေကြေး ၅သိန်းကနေ ၁၀ သိန်းအထိ ပေးရပြီး လွတ်လာသူများ ရှိကြောင်း လွတ်လာသူများက ပြောသည်။

ဖမ်းဆီးမှုများထဲတွင် ဆယ်ဂဏန်းမှ ရာဂဏန်းအထိအစုလိုက် ဖမ်းဆီးခံရမှုများရှိပြီး ထိုအထဲတွင် ဗျိုင်းဖြူကျေးရွာမှ ရွာလုံးကျွတ်နီးပါး ဖမ်းဆီးခံရမှုနှင့် မင်းဂံအကွက် (၉)၊ (၈)၊ (၁၀) တို့မှဖမ်းဆီးခံမှုမှာ လူရာဂဏန်းခန့် အစုလိုက်အပြုံလိုက် ဖမ်းဆီးခံရမှုများဖြစ်သည်။

ဖမ်းဆီးခံရသူများကို စစ်ကောင်စီတပ်က မည်သည့်နေရာတွင် ထိန်းသိမ်းထားသည်ကိုလည်း အတိကျမသိရကြောင်း သားဖြစ်သူ ဖမ်းဆီးခံ ရသည့် မင်းဂံရပ်ကွက်က မိခင်ဖြစ်သူ တစ်ဦးက ပြောသည်။

“ကျမမှာ သား ၁ ယောက်ပါသွားတာ။ ခုထိ မလွတ်လာသေးပါဘူး။ ဘယ်မှာ ထိန်းသိမ်းထားတယ်ဆိုတာလည်း မသိဘူး။ ထိန်းသိမ်းခံထားရတဲ့အချိန်မှာ ပြင်းပြင်းထန်ထန်နှိပ်စက် ခံရတယ်လို့ ပြောတယ်။ အသက်မှ ရှင်လျက်ရှိကော ရှိဦးမလား။ ဒီစိတ်နဲ့ပဲ တစ်ရက်မှ စိတ်လက်ချမ်းသာတယ်လို့ မရှိသေးပါဘူး” ဟုပြောသည်။

ယင်းအပြင် အမျိုးသားဖြစ်သူဖမ်းဆီးခံထားရသည့် ဗျိုင်းဖြူကျေးရွာမှ အမျိုးသမီးတစ်ဦးကမူ စစ်တွေ အကျဉ်းထောင်ထဲရှိ ဗျိုင်းဖြူကျေးရွာသားအချို့ကို ဇွန် ၂၅ ရက်နေ့တွင် ရုံးထုတ်မည်ဟုသိထားကြောင်း ပြောသည်။

“ထောင်ချုပ်မှာရှိတဲ့ တစ်ချို့ကို ၂၅ ရက်နေ့ ရုံးထုတ်မယ်လို့သိထားရတယ်။ တွေ့ခွင့်လည်းမရသေးပါဘူး။ ကျန်းမာရေးအခြေနေတွေလည်းမသိရဘူး။ ထောင်ကနေ ဆေးရုံတွေကို လူနာတွေလည်းအမြဲရောက်နေတော့ ကျမယောက်ကျားများနှိပ်စက်ခံနေရပြီလားဆိုပြီးလဲစိုးရိမ်နေရတာလည်းအမြဲပါပဲ” ဟုပြောသည်။

Western News

ထိုင်းနိုင်ငံ၊ မဲဆောက်မြို့တွင် ဇနီးသည်ကို ရိုက်နှက်သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲပြောဆိုထားသူကို ထိုင်းအာဏာပိုင်ဆီ အမြန်ဆုံး ပြန်လွှဲပေးရန် အမျိုးသမီးအရေး လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်နေသော Sisters 2 Sisters အဖွဲ့က တောင်းဆိုလိုက်သည်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ဧပြီလ ၆ ရက်နေ့က စင်ကာပူမှာနေထိုင်သူ အသက် ၂၆ နှစ်အရွယ် မထက်ထက်ဇော်ဟာ သူ့၏ ခင်ပွန်းဖြစ်သူ ကိုဇော်ဝင်းထွဋ် (ခေါ်) ဝဠာ ရှိရာ မဲဆောက်မြို့ကို အလည်ရောက်လာချိန်မှာ ၎င်း၏ ခင်ပွန်းက ကိုယ်ထိလက်ရောက်ရိုက်နှက်မှုကြောင့် ဒဏ်ရာအများအပြားရရှိခဲ့ပြီး ဦးခေါင်းဒဏ်ရာကြောင့် သေဆုံးခဲ့ရကြောင်း မဲဆောက်ဆေးရုံကြီး၏ သေမှုမှတ်တမ်းအရ သိရသည်ဟု Sisters 2 Sisters ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ရေးသားထားသည်။

ကိုဇော်ဝင်းထွဋ် (ခေါ်) ဝဠာကို မြန်မာဘက်ခြမ်းက ကော်သူးလေနယ်မြေမှာရှိသည့် Lion Ballalion တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့က ဇွန် ၁၅ ရက်နေ့ကတည်းက ဖမ်းဆီးထားသည်ဟု Sisters 2 Sisters အဖွဲ့က သိရှိထားပြီး ၎င်းပြစ်မှုကျူးလွန်ထားကြောင်း ဝန်ခံထားသည်ဟု ဆိုသည်။

ယင်းကြောင့် အမှုကို ဆက်လက်ဆောင်ရွက်နိုင်ရေး ကျူးလွန်သူကို ထိုင်းအာဏာပိုင်များထံ လွှဲပြောင်းပေးရန် တောင်းဆိုထားကြောင်း အဆိုပါ အမှုကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့သူ Sisters 2 Sisters အဖွဲ့က မထိပ်ထားက ပြောဆိုသည်။

“ထိုင်းမှာဖြစ်တဲ့ အမှု ဖြစ်တဲ့အတွက် ထိုင်းတရားစီရေးနဲ့ပဲ သွားရမယ်၊ တရားခံက ထိုင်းမှာ ပန်းရောင်ကဒ်ထုတ်ထားတယ်။ ထိုင်းရဲ့ အလုပ်သမားဖြစ်တာပေါ့နော်၊ ထိုင်းပိုင်နက်မှာ ဖြစ်သွားတဲ့ ကိစ္စမို့ သူ့တရားစီရင်ရေးနဲ့ သူ့ဥပဒေအတိုင်း သွားဖို့၊ ပွင့်လင်းမြင်သာတဲ့ တရားစီရင်ရေး ရရှိဖို့အတွက် အစ်မတို့ တောင်းဆိုနေတာ ဖြစ်တယ်ပေါ့နော် ” ဟုဆိုသည်။

ကျူးလွန်သူဟု စွပ်စွဲခံထားရသော မထက်ထက်ဇော်၏ ခင်ပွန်းဖြစ်သူ ဝဠာသည် တော်လှန်ရေးမှာ ပါဝင်နေသူဖြစ်ပြီး တော်လှန်ရေးအစုအဖွဲ့များနှင့် ဆက်စပ်နေသူဖြစ်ကာ အမှုဖြစ်စဉ်နောက်ပိုင်းတွင် မြန်မာပြည်ဘက်ခြမ်းကို ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင် သွားကြောင်း ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

ထိုင်းအာဏာပိုင်များကမူ မှတ်တမ်းမှတ်ရာများ ရယူထားပြီး ပြစ်မှုကျူးလွန်သူကို ဖမ်းဆီးနိုင်ရေးအတွက် ပြင်ဆင်နေကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိ အချိန် ၂ လကျော်ကြာသည့် အထိ သေဆုံးခဲ့ရသော မထက်ထက်ဇော်၏ ရုပ်အလောင်းသည် သင်္ဂြိုဟ်နိုင်ခြင်းမရှိသေးသလို ၎င်းကို သင်္ဂြိုဟ်ရန် မိသားစုဝင်များ၏ ခွင့်ပြုချက် (သို့) ကျူးလွန်သူ ပြောဆိုနေကြသော ၎င်း၏ ခင်ပွန်းဖြစ်သူကို ပေါ်လာမှသာ လုပ်ဆောင်ရမည်ဟုဆိုသည်။

အဆိုပါ အမျိုးသမီး၏ ရုပ်အလောင်းသည် မဲဆောက်ဆေးရုံကြီးတွင် ရှိနေဆဲ အခြေအနေ ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

နောက်ဆုံးရရှိသော အချက်အလက်အရ ဗိုလ်အယ်စေးဝါး ဦးဆောင်တဲ့ Lion Battalion Cammando စစ်ကြောင်းက “လတ်တလော အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုဖြစ်စဉ်မှာ တရားခံဖြစ်သူကို ကျနော်တို့က ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားပြီး သက်ဆိုင်ရာတာဝန်ရှိ အဖွဲ့အစည်းတွေထံ အပ်နှံနိုင်ရန် ကြိုးစားဆောင်ရွက်နေတယ် “ဟုပြောဆိုထားသည်။

နစ်နာသူ အမျိုးသမီး ရုပ်အလောင်းမြေမကျခြင်းအတွက် Lion Battalion စစ်ကြောင်းက များစွာ စိတ်မကောင်းဖြစ်ရပြီး တရားမျှတမှုအတွက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားမည်ဟု Lion Battalion Cammando စစ်ကြောင်းက Sisters 2 Sisters ဆီကို ပြန်လည်အကြောင်းကြားထားကြောင်း သိရသည်။

တနင်္သာရီတိုင်းမ်သည် Western News ၏ မဟာမိတ် ဖြစ်သည်။

(စစ်ရှောင် ၃ ဦးသေဆုံးခဲ့ရပြီး ၂ ဦးပြင်းထန်ဒဏ်ရာရ)

ရခိုင်ပြည် သံတွဲမြို့နယ် ရွှေလှေတိုက်နယ်ကျေးရွာများကို တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခြင်းမရှိဘဲ စစ်ကောင်စီက ယမန်နေ့ ဇွန်လ ၂၀ ရက် ညတွင် လက်နက်ကြီးများဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့သလို ယနေ့ ဇွန်လ ၂၁ ရက်နေ့ နေ့လယ်တွင်လည်း ဂျက်တိုက်လေယာဉ်ဖြင့် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ကြောင်း ဒေသခံများက ပြောသည်။

မေလအတွင်းက တိုက်ပွဲပြင်းထန်မှုကြောင့် ရွှေလှေတိုက်နယ်ကျေးရွာများက ပြည်သူသောင်းချီ အိုးအိမ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးခဲ့ရပြီး ဇွန်လအစောပိုင်းကစ၍ တိုက်ပွဲငြိမ်သက်မှုကြောင့် ယင်းရွာသားများမှာ မိမိနေအိမ်သို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက် နေထိုင်နေခြင်းဖြစ်သည်။

ဒေသခံတစ်ဦးက ” ရွှေလှေအနီးတဝိုက်မှာက တိုက်ပွဲမရှိတာ ရက်အတော်ကြာပြီပေါ့နော်။ အဲဒါရွာသားတွေကလည်း ပြန်နေလာနေတာပေါ့။ ရွာသားတွေတောင်မကပဲ ဂေါ့ကျေးရွာ၊ ငပလီမြို့ထဲက ပြည်သူတွေလည်း ရွှေလှေဘက်တွေမှာ စစ်ရှောင်နေတာတွေလည်း ရှိတယ်။ ဟိုဘက်မှာ တိုက်ပွဲဖြစ်ရင် ဒီဘက်ကိုရွှေ့တယ်။ ဒီဘက်မှာ တိုက်ပွဲဖြစ်ရင် ဟိုဘက်ကိုရွှေ့တယ်။ ပြည်သူတွေက ဒီလိုစစ်ရှောင်နေကြတာ။ အဲဒါကို စစ်ကောင်စီက လက်နက်ကြီးနဲ့ ပစ်ခတ်လိုက်၊ လေယာဉ်နဲ့ လာပြီးဗုံးကြဲတိုက်ခိုက် လုပ်နေတာ။ ” ဟု ပြောသည်။

ဇွန်လ ၂၀ ရက်နေ့ ည ၁၁ နာရီကျော်အချိန်က သံတွဲမြို့ထဲ စစ်ကောင်စီတပ်ရင်း၊ အမြောက်ကုန်းများက ပစ်ခတ်သော လက်နက်ကြီးကြောင့် ရွှေလှေရွာက အပြစ်မဲ့အရပ်သား စစ်ရှောင် ၃ ဦးသေဆုံးသွားပြီး ၂ ဦးမှာ ဒဏ်ရာပြင်းထန်စွာရရှိခဲ့သည်။

သေဆုံးသူများမှာ အသက် ၈၈ နှစ်အရွယ် ဒေါ်ကြည်စိန်၊ အသက် ၅၄ နှစ်အရွယ် ဒေါ်စာသိန်း၊ အသက် ၅၀ ကျော်အရွယ် ဒေါ်ခင်ရီနှင့် ဒဏ်ရာရရှိသူများမှာ အသက် ၁၇ နှစ်အရွယ် မောင်ထွန်းလင်းဇော်၊ အသက် ၇၀ အရွယ် ဒေါ်မငယ်တို့ ဖြစ်သည်။

ငပလီမြို့အနီး စစ်ကောင်စီတပ်ရင်းအနီးတစ်ဝိုက်တွင်လည်း စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် AA တို့ နှစ်ဖက်ထိတွေ့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားပြီး AA က ငပလီမြို့ထဲရှိ ခမရ ၅၆၆ တပ်ရင်းကို ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်နေကြောင်းရသည်။

ရခိုင်ပြည် တောင်ကုတ်မြို့နယ် နေပူတောင်အနီးတစ်ဝိုက်တွင် အာရက္ခတပ်တော် AA နှင့် စစ်ကောင်စီတပ်တို့ ယမန်နေ့ ဇွန်လ ၂၀ ရက်နေ့ နံနက်ပိုင်းကစ၍ ယနေ့ နံနက်ပိုင်းအထိ ထိတွေ့တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွားနေကြောင်း စုံစမ်းသိရသည်။

ပြည်ဘက်က ဆင်းလာသော အင်အား ၁၅၀ ကျော်ပါ စစ်ကောင်စီ စစ်ကြောင်းကို AA က ကြားဖြတ်တိုက်ခိုက်ရာမှ နှစ်ဖက်ထိတွေ့တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားနေသည်ဟု တောင်ကုတ်စစ်ရေးသိသူတစ်ဦးက ပြောသည်။

” နေပူတောင်အနီးမှာ နေပူတောင်စခန်းငယ်တစ်ခုရှိတယ်။ ပြည်ဘက်ကနေ ရိုးမတောင်ဖြတ်ပြီး နေပူတောင်စခန်းလာတဲ့ အင်အား ၁၅၀ ပါတဲ့ စစ်ကောင်စီ စစ်ကြောင်းကို AA က ကြားဖြတ်တိုက်ခိုက်နေတယ်လို့ သိရတယ်။ ဒီနေ့ မနက်အထိ တိုက်ပွဲက ရှိနေတုန်းပဲလို့ဆိုတယ်။ AA ကတော့ တောင်ကုတ်မြို့နယ်မှာရှိတဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်စခန်း၊ တပ်ရင်းတွေကို ဝိုင်းရံပိတ်ဆို့ထားတာလေ။ ” ဟု ပြောသည်။

တောင်ကုတ်မြို့နယ်က စစ်ကောင်စီတပ်ရင်း၊ တပ်စခန်းများသို့ စစ်ကူလာနိုင်သော လမ်းကြောင်းများအားလုံးကို AA က ပိတ်ဆို့ထားပြီး အင်အားဖြည့် စစ်ကြောင်းများကိုလည်း ကြားဖြတ်တိုက်ခိုက်မှုများကို AA က ဆောင်ရွက်နေသည်။

အဆိုပါ နေပူတောင်အနီးတိုက်ပွဲတွင် စစ်ကောင်စီဘက်မှ အရာရှိအချို့နှင့် တပ်ဖွဲ့ဝင်အများအပြား အကျအဆုံးရှိနေကြောင်း စစ်ရေးသိသူက ဆက်လက်ပြောသည်။

” ပြည်ကလာတဲ့ စစ်ကြောင်းကို AA က ကြားဖြတ်ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ရာမှာ စစ်ကောင်စီဘက်က အရာရှိတွေ၊ တပ်ဖွဲ့ဝင်အများအပြား သေဆုံးတယ်လို့ ပြောတယ်။ စစ်ကောင်စီဘက်က တော်တော်လေး အထိနာနေတယ်လို့ ပြောတယ်။ တိုက်ပွဲကတော့ အခုထက်ထိ ရှိနေတုန်းပါပဲ။ စစ်ကောင်စီဘက်က လေယာဉ်နဲ့ ဗုံးလာကြဲသလို လက်နက်ကြီးများဖြင့်လည်း ပစ်ခတ်မှုရှိနေတယ်လို့ သတင်းရထားပါတယ်။ ” ဟု ပြောသည်။

တောင်ကုတ်မြို့အနီးက စစ်ကောင်စီတပ်ရင်းများမှာ တောင်ကုတ်တက္ကသိုလ်ထဲက ပါမောက္ခချုပ်၊ ဆရာ/ဆရာမများနှင့် ဝန်ထမ်းများအားလုံးကို လက်နက်ကြီးပစ်ခတ် ခြိမ်းခြောက်နှင်ထုတ်ပြီး အင်အား ၁၀၀ ကျော်ဖြင့် တပ်စွဲအထိုင်ချထားကြောင်း တောင်ကုတ်ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

တောင်ကုတ်တက္ကသိုလ်အပါအဝင် အခြားသော ဘာသာရေးအဆောက်အဦးများ၊ ဌာနဆိုင်ရာအဆာက်အဦးများနှင့် အရပ်သားပိုင်နေအိမ်များတွင် တပ်စွဲနေရာယူထားကြောင်းလည်း သိရသည်။

တောင်ကုတ်မြို့အတွင်း တိုက်ပွဲပြင်းထန်စွာဖြစ်ပွားလာမည်ကို စိုးရိမ်၍ ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းအတွင်းက မြို့ကိုစွန့်ခွာကာ ဘေးကင်းရာနေရာများသို့ တိမ်းရှောင်နေကြပြီး ပိတ်မိနေသူများလည်း ကျန်ရှိနေသေးကြောင်း သိရသည်။

တောင်ကုတ်မြို့ထဲ ပိတ်မိနေသူများကို စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် ဂိတ်များက မြို့ကထွက်ခွာခွင့်မပေးဘဲ ပိတ်လှောင်ထားကြောင်း ဆိုသည်။

လက်ရှိ ရခိုင်ပြည်တွင် တောင်ကုတ်၊ သံတွဲ၊ အမ်း၊ ကျောက်ဖြူ၊ မောင်တော ဒေသတို့တွင် စစ်ကောင်စီတပ်ရင်းများနှင့် အာရက္ခတပ်တော် AA တို့ တိုက်ပွဲပြင်းထန်လျှက်ရှိကြောင်း စုံစမ်းသိရသည်။

(မြန်မာ သံဃာတော်များ နိုးကြွရန် အချိန်တန်ပြီဟု ပြော)

ပဲခူးတိုင်း ပဲခူးမြို့ ဝင်းနိမ္မိတာရုံကျောင်းတိုက် ဆရာတော် ဘဒ္ဒန္တမုနိန္ဒာဘိဝံသ မန္တလေးတိုင်း ငါန်းဇွန်မြို့နယ်-မြို့သာလမ်းပိုင်း ကားဖြင့်သွားနေစဉ် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များ သတ်ဖြတ်၍ ဇွန်လ ၁၉ ရက်နေ့က ပျံလွန်တော်မူသွားကြောင်း သိရသည်။

နိုင်ငံတော် သံဃမဟာနာယကအဖွဲ့ဝင် ဝင်းနိမ္မိတာရုံကျောင်းတိုက် ဆရာတော် ဘဒ္ဒန္တမုနိန္ဒာဘိဝံသ စီးနင်းလိုက်ပါသော ကားကို ဖော့ကားစီးလာသော စစ်ကောင်စီ စစ်ဗိုလ်များက ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်ခဲ့ကြောင်း ဆရာတော်ကြီးနှင့်အတူ လိုက်ပါလာသော မျက်မြင်သက်သေ ရန်ကုန်မြို့ ကန်သုံးဆင့်ဆရာတော်က မိန့်ကြားခဲ့သည်။

ဆရာတော် ဘဒ္ဒန္တမုနိန္ဒာဘိဝံသမှာ ကန်သုံးဆင့် ဆရာတော်နှင့်အတူ အစည်းအဝေးတစ်ခုကို တက်ရောက်ရန် မန္တလေးကို ရန်ကုန်မြို့က လေယာဉ်ဖြင့် သွားရောက်ခဲ့သည်။

အစည်းအဝေး မသွားမီ ကန်သုံးဆင့် ဆရာတော် ဇာတိဖြစ်သော မန္တလေးတိုင်း ငါန်းဇွန်မြို့နယ်၊ ပန်းချီကမ္မရွာကို ကားဖြင့်သွားရောက်ပြီး အပြန်လမ်းတွင် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များက သေနတ်ဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ပဲခူး အထင်ကရဆရာတော် ဘဒ္ဒန္တမုနိန္ဒာဘိဝံသ ပျံလွန်တော်မူခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ မြန်မာ့သံဃာတော်များနှင့် ပြည်ပရောက် သံဃာတော် အသိုင်းအဝိုင်းများတွင် လှုပ်လှုပ်ခတ်ခတ်ဖြစ်ပေါ်နေပြီး စစ်ကောင်စီအား မေးခွန်းထုတ်နေကြသည်။

ပျံလွန်တော်မူသွားသော ဆရာတော် ဘဒ္ဒန္တမုနိန္ဒာဘိဝံသမှာ သက်တော် ၈၀ နီးပါးရှိပြီး ကန်သုံးဆင့်ဆရာတော်က ဝင်းနိမ္မိတာရုံကျောင်းတိုက်သို့ ကြွရောက်မိန့်ကြားခဲ့၍ ယနေ့ ဇွန်လ ၂၀ ရက်နေ့မှ ဆရာတော်ကြီး ပျံလွန်တော်မူသည့်အကြောင်းကို သိခဲ့ရသည်။

ကန်သုံးဆင့်ဆရာတော်ကြီးကို စစ်ကောင်စီ စစ်ဗိုလ်များက နာရီနှင့်အချီ စစ်ဆေးမေးမြန်းကာ နှုတ်ပိတ်ထား၍ ယနေ့ နံနက် ၄ နာရီမှ အရှင်မုနိန္ဒာဘိဝံသ၏ ဥတုဇရုပ်ကလာပ်အား ဝင်းနိမ္မိတာရုံကျောင်းတိုက်သို့ ပင့်ဆောင်နိုင်ခဲ့ကြောင်း မိန့်ကြားသည်။

ပဲခူးအထင်ကရဆရာတော် ဘဒ္ဒန္တမုနိန္ဒာဘိဝံသ ရေးသားပြုစုခဲ့သော ကျန်းဂန်စာပေများသည် မြန်မာနိုင်ငံရှိ သိန်းနှင့်ချီသော စာသင်သားသံဃာတော်များ မှီငြမ်းရသည်အထိ ထင်ရှားသည်။

ပိဋကတ်သုံးပုံအနက် နှစ်ပုံအာဂုံဆောင်ပြီးသည့် ဆရာတော် ဦးပညိဿရာလင်္ကာရက မြန်မာသံဃာထုများအနေဖြင့် နိုးကြွကြရန်အချိန်တန်ပြီဟု မိန့်ကြားသည်။

” ဆရာတော် ပျံတော်မူခြင်းသည် သံဃာထုတစ်ရပ်လုံးအတွက် ဆုံးရှုံးမှုဖြစ်သည်ဟု ဆိုနိုင်သလို တစ်ခု ပြောသင့်တာကတော့ သံဃာကြီးတွေရော၊ သံဃာငယ်တွေရော ဒါဟာ မင်းအောင်လှိုင်ဦးဆောင်တဲ့ အာဏာရှင်အုပ်စု မတရားသဖြင့် ရူးရူးမိုက်မိုက် အာဏာသိမ်းတဲ့ အကျိုးဆက်က အကျိုးဆက်တစ်ခုပဲလို့ လေးလေးနက်နက် သဘောပေါက်သင့်တယ်။ သင်ခန်းစာယူသင့်တယ်လို့ ပြောချင်တယ်။ ” ဟု မိန့်သည်။

ဆရာတော် ဘဒ္ဒန္တမုနိန္ဒာဘိဝံသ ပျံလွန်တော်မူခြင်းအတွက် ဝမ်းနည်းကြေကွဲရပြီး စစ်ကောင်စီက အကြမ်းဖက်စစ်ရာဇဝတ်မှုတစ်ခုကို ဗြောင်ကျကျ ကျူးလွန်ခဲ့ရုံမက အမှန်ကို ဝန်မခံကြောင်း အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ NUG က သတင်းထုတ်ပြန်ထားသည်။

စစ်ကောင်စီသည် နိုင်ငံနှင့် ပြည်သူကို လိမ်ညာလှည့်ဖျား၍ သတင်းထုတ်ပြန်ခြင်း၊ မသက်ဆိုင်သူကို အပြစ်လွှဲချခြင်းသည် စစ်ကောင်စီ၏ အရှက်သိက္ခာကင်းမဲ့သော အပြုအမူများဖြစ်သည်ဟု NUG ပြင်းထန်စွာ ဆန့်ကျင်ရှုံ့ချကြောင်း ပြောဆိုထားသည်။

ရခိုင်ပြည်၊ အမ်းမြို့နယ်၊ ကဇုကိုင်းအုပ်စု၊ သဲကမ်းထောင်းကျေးရွာကို စစ်ကောင်စီတပ်က လေကြောင်းက ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အရပ်သား ၃ဦးသေဆုံးခဲ့ပြီး နှစ်ဦးဒဏ်ရာ ရရှိခဲ့ကြောင်ူ ဒေသခံများက Western News ကိုပြောသည်။

ယနေ့ ဇွန် ၂၀ ရက်နေ့ နေ့လယ် ၁၁ နာရီခန့်က စစ်ကောင်စီက ဂျက်ဖိုက်တာ တစ်စီးနှင့် လာရောက် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး ယင်းတိုက်မှုကြောင့် အသက် ၄နှစ်ကလေးတစ်ဦးနှင့် အသက် ၁၇နှစ်တစ်ဦး အသက် ၂၅ နှစ်တစ်ဦး
စုစုပေါင်း ၃ဦးသေဆုံးခဲ့သည်။

သဲကမ်းထောင်းရွာသားတစ်ဦးက “ဒီနေ့ ၁၁ နာရီလောက် လေကြောင်းကနေ့ လာပစ်တာပါ။ တိုက်ပွဲ ဖြစ်တာမရှိပါဘူ။ ဒီအတိုင်း လာပြီးတော့ ဗုံးကြဲသွားတယ်။ ကျနော်တို့အိမ်နားက မိသားစုသုံးယောက်ပါ နေရာမှာပဲ သေဆုံးပါတယ်။ နောက်ထပ် နှစ်ယောက်ကတော့ ဒဏ်ရာ ရပါတယ်”ဟုပြောသည်။

သေဆုံးသူများမှာ သဲကမ်းထောင်းကျေးရွာမှ မိသားစုဝင်များဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့မှာ အသက် ၄နှစ်အရွယ်ရှိ မောင်နေမိုးထက်၊ အသက် ၁၇ နှစ်ရွယ်ရှိ မမေဇင်အေးနှင့် အသက် ၂၅ နှစ်အရွယ်ရှိ ကိုသန်းဝင်းနိုင်တို့ ဖြစ်ကြကြောင်း ကျေးရွာသားများက ပြောသည်။

အဆိုပါကျေးရွာမှ အသက် ၄၆ နှစ်ရွယ်ရှိ ဦးမောင်ပုနှင့် အသက် ၆၉ နှစ်အရွယ်တို့မှာ ဗုံးစ စင်လာ၍ ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့မှာ ဒဏ်ရာများ ရရှိခဲ့ပြီး ယင်း သဲကမ်းထောင်းရွာ က နေအိမ် ၄လုံးထက်မနည်းမှာလည်း ပျက်စီးသွားကြောင်း ကျေးရွာသားများက ပြောသည်။

ထို့အပြင် ပြီးခဲ့သည့် ဇွန်လ ၁၉ ရက်ကလည်း မြေပုံမြို့နယ် တုတ်ချောင်းကျေးရွာကို စစ်ကောင်စီက ဂျက်ဖိုက်တာတစ်စီးဖြင့် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ကလေးငယ်တစ်ဦးအပါအဝင် အရပ်သား ၂ ဦးသေဆုံးခဲ့ပြီး ၅ ဦး ဒဏ်ရာရသွားကြောင်း သိရသည်။

အလားတူ ပြီးခဲ့သည့် ဇွန် ၁၈ ရက် နံနက်ပိုင်းကလည်း တောင်ကုတ်မြို့နယ်၊ ပတင်းတိုက်နယ်၊ ကံဆိပ်ကျေးရွာကို စစ်ကောင်စီက ဂျက်တိုက်လေယာဥ်ဖြင့် လာရောက် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်ခဲ့မှုကြောင့် ဆယ်ကျော်သက်အရွယ် မိန်းကလေးငယ် ၂ ဦး အပါအဝင် ၅ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။

ကရင်ပြည်နယ် ကြာအင်းဆိပ်ကြီးမြို့နယ်ရှိ ထိုင်း-မြန်မာ နပ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်တစ်ခုဖြစ်သော ဘုရားသုံးဆူဂိတ်ကို ပြီးခဲ့သည့် ဇွန် ၁၇ ရက်နေ့က နှစ်ဖက်စလုံးက ယာယီပိတ်လိုက်ခြင်းကြောင့် ကုန်ပစ္စည်းတင်ပို့/ တင်သွင်းမှုများ ရပ်တန့်သွားကြောင်း ဒေသခံများနှင့် ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ကိုင်နေသူများထံမှ သိရသည်။

အဆိုပါ ဘုရားသုံးဆူနယ်စပ်ဂိတ်ကို အခုလ ဇွန် ၁၇ ရက်နေ့ နံနက်ပိုင်းမှ စတင်ကာ မြန်မာဘက်ခြမ်းမှ ယာယီပိတ်လိုက်ပြီးနောက် အလာတူ ထိုင်းဘက်ကပါ ထပ်မံပိတ်လိုက်ခြင်းကြောင့် နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်မှုများ ရပ်တန့်သွားကြောင်း ဘုရားသုံးဆူမြို့ခံများနှင့် ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

” ဟုတ်တယ် မြန်မာဘက်က ပိတ်လိုက်တာပါ။ ဘာကြောင့် ပိတ်တာကိုတော့ ထုတ်ပြန်ကြေညာတာ မရှိပါဘူး။ နောက်ပြီး သိပ်မကြာဘူး။ ထိုင်းဘက်ကပါ ထပ်ပိတ်လိုက်တာ ဖြစ်တယ်” ဟု ဒေသခံကုန်သည်တစ်ဦးက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မြန်မာဘက်မှ ဘုရားသုံးဆူ ဂိတ်ပိတ်ထားခြင်းကြောင့် ကုန်တင်ယာဉ်များ ဖြတ်သန်းသွားလာ၍ မရ‌တော့သဖြင့် ကုန်စည်စီးဆင်းမှုများ ရပ်တန့်သွားကာ ထိုင်းနိုင်ငံဘက်မှ မြန်မာနိုင်ငံဘက်သို့ တင်သွင်းသည့် ကုန်ပစ္စည်းများမှာ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်လာသဖြင့် ဒေသခံပြည်သူများ အခက်အခဲများနှင့် ကြုံတွေ့နေကြောင်း သိရသည်။

မြ၀တီမြို့နယ်ဘက်တွင် မိုးရွာသွန်းမှုများနေ၍ ကုန်တင်ကားများ သွားလာရခက်ခဲမှုများကြောင့် ဘုရားသုံးဆူဂိတ်ကို ဝင်ထွက်သွားလာမှု ပိုများနေကြောင်း ဒေသခံများက ပြောသည်။

” အခုဆိုရင် မြ၀တီဘက်ကလည်း သွားလာလို့ မရသလို ဒီဘက်မှာလည်း ပိတ်လိုက်တော့ အိမ်သုံးကုန်နဲ့ စားသောက်ကုန်တွေ စျေးတက်သွားတာ ရှိနေတယ်”ဟု ဒေသခံနောက်တစ်ဦးက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ထိုင်း- မြန်မာနယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးဖြစ်သည့် မြဝတီနယ်စပ်ဂိတ်အပါအဝင် တာချီလိတ်၊ မယ်ဆိုင်၊ မြဝတီ- မဲဆောက်၊ ထီးခီး-နမ့်ဖုရော်၊ မြိတ်-မောတောင်နှင့် ကော့သောင်း-ရနောင်းစသည့် နယ်စပ်ဂိတ်တို့တွင် တိုက်ပွဲ အခြေအနေနှင့် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးအခက်ခဲကြောင့် ကုန်စည်စီးဆင်းမှုများ နှောင့်နှေးလျက်ရှိကြောင်း ဒေသခအခြေစိုက် ပြည်သူများထံမှ သိရသည်။

မြန်မာ့နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းကို အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီက ဖြေရှင်းရာတွင် အာဆီယံဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ချက်မှာ အလုပ်မဖြစ်တော့ဘဲ ယင်း သဘောတူညီချက်များကို ကျော်လွန်၍ လမ်းပြမြေပုံသစ်ဖော်ဆောင်ရန် လိုအပ်နေပြီဟု ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီး Volker Turk က ပြောဆိုလိုက်သည်။

ဇွန်လ ၁၈ ရက်နေ့ ကျင်းပပြုလုပ်သည့် ကုလသမဂ္ဂ၏ ၅၆ ကြိမ်မြောက် လူ့အခွင့်အရေး ကောင်စီ အစည်းအဝေးတွင် Volker Turk က ယင်းကဲ့သို့ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် အကြမ်းဖက်မှုများကို တားဆီးရန် (သို့မဟုတ်) ဒီမိုကရေစီ ပြန်လည်ထူထောင်ရန် အာဆီယံက ပျက်ကွက်ခဲ့ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် မြန်မာ့အရေး ဖြေရှင်းရေးအတွက် ချမှတ်ထားသည့် အာဆီယံဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ချက် မူဘောင်ကနေ ကျော်လွန်ဖို့ အချိန်တန်နေပြီဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောဆိုသည်။

“အာဆီယံရဲ့ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုတွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ကံကြမ္မာကို မြန်မာပြည်သူတွေထံ ပြန်လည် ပေးအပ်နိုင်မယ့် လမ်းပြမြေပုံသစ် ဖော်ဆောင်ဖို့အတွက် ဩဇာကြီးမားတဲ့ နိုင်ငံတွေရဲ့ ပေါင်းစုအားတစ်ရပ်ကို ကျောထောက်နောက်ခံပြုပြီး အားသစ်လောင်းရမှာပါ။ မြန်မာပြည်သူတွေ စားပှဲ၀ိုငျးမှာ နေရာရှိရပါမယ်။ ဆိုလိုတာက ဒီမိုကရေစီလှုပ်ရှားမှုတွေနဲ့ လူငယ်တွေဆီ အရောက် လှမ်းဖို့၊ အခုအကျပ်အတည်းကို ဖြေရှင်းရာမှာ သူတို့တွေ အဓိပ္ပာယ်ပြည့်၀စွာ ပါဝင်ပတ်သက်ကြဖို့ပါ” ဟု Volker Turk က ပြောသည်။

မြန်မာပြည်သူများ၏ ပိုမိုကောင်းမွန်သော မနက်ဖြန်အတွက် ယခုလက်ရှိ အခြေအနေမှ ပိုမိုအာရုံစိုက်မှု၊ ပိုမိုရင်းနှီးမြုပ်နှံမှု၊ ပိုမိုထက်သန်သော နိုင်ငံရေးစိတ်ဆန္ဒ၊ ပိုမိုလုပ်ဆောင်မှုများ ပေါင်းစပ်၍ ပြောင်းလဲမှုများ ဆောင်ကျဥ်းရန် ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီး Volker Turk က တိုက်တွန်းပြောဆိုနေသည်။

(AA ကို ဘာကြောင့်ခေါ်လာတာလဲဟု ချင်းညီနောင်တပ်ဖွဲ့ကို CNA မေးခွန်းထုတ်)

Western News| ဇွန် ၂၀

စစ်ကောင်စီ ထိန်းချုပ်ထားသော ချင်းပြည်နယ် မတူပီမြို့ကို သိမ်းပိုက်နိုင်ရန် ထိုးစစ်ဆင်နေသော ချင်းညီနောင်တပ်ဖွဲ့များနှင့် မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့များကို ချင်းအမျိုးသားတပ်မတော် CNA က အလစ်အငိုက် ဝင်တိုက်၍ ချင်းတပ်နှစ်ဖွဲ့ကြား အပြန်အလှန် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေကြောင်း သိရသည်။

မတူပီမြို့က စစ်ကောင်စီတပ်ရင်းများကို ချင်းညီနောင်တပ်နှင့် မဟာမိတ်တပ်တို့က ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်နေချိန် CNA တပ်နှင့် ၎င်းလက်အောက်ခံ ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့သည် ချင်းညီနောင်တပ်ဖွဲ့ကို ဇွန်လ ၁၈ ရက်နေ့က အလစ်အငိုက် ဝင်တိုက်ခဲ့ကြောင်း ထုတ်ပြန်ထားသည်။

မတူပီမြို့က စစ်ကောင်စီတပ်ရင်း ခလရ ၁၄၀ တပ်ရင်းကို ချင်းညီနောင်တပ်နှင့် မဟာမိတ်တပ်တို့က တိုက်ခိုက်နေချိန် ဇွန်လ ၁၇ ရက် ညနေတွင် CNA တပ်ဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးက ၁၄၀ တပ်ရင်းသို့ ဦးတည် ကားမောင်းလာ၍ လုံခြုံရေးအရ ကားသမားအား ယာယီထိန်းသိမ်းခဲ့ကြောင်း ချင်းညီနောင်က ထုတ်ပြန်သည်။

CNA တပ်ဖွဲ့ဝင် ကားသမားကို ပြန်လွှတ်ပေးရန် ချင်းညီနောင်တပ်ဖွဲ့က ဆုံးဖြတ်ခဲ့သော်လည်း ဇွန်လ ၁၈ ရက် နံနက် ၆ နာရီခန့်အချိန်တွင် CNA က လက်နက်ကြီး၊ လက်နက်ငယ်များဖြင့် ချင်းညီနောင်တပ်ဖွဲ့နှင့် မဟာမိတ်တပ်များကို အလစ်အငိုက်ဝင်တိုက်ခဲ့၍ ချင်းညီနောင်တပ်ဖွဲ့ ၂ ဦး ကျဆုံးကာ အများအပြား ဒဏ်ရာရရှိသွားကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ချင်းညီနောင်တပ်ဖွဲ့နှင့် ချင်းအမျိုးသားတပ်မတော် CNA တို့ နှစ်ဖက်အပြန်အလှန် တိုက်ပွဲပြင်းထန်စွာ ဖြစ်ပွားလျှက်ရှိနေကြောင်းနှင့် ချင်းညီနောင်တပ်ဖွဲ့၊ မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့တို့ကို CNA တပ်များနှင့် စစ်ကောင်စီတပ်ရင်းတို့က နှစ်ဖက်ညှပ် တိုက်ခိုက်နေ၍ ချင်းညီနောင်တပ်ဖွဲ့နှင့် မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့တို့က ပြန်လည် ခုခံတိုက်ခိုက်နေရကြောင်း ပြောဆိုထားသည်။

မတူပီမြို့က စစ်ကောင်စီတပ်ရင်းများကို ချင်းအမျိုးသားတပ်မတော် CNA ကလည်း ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်မည့်အချိန် ချင်းညီနောင်တပ်ဖွဲ့နှင့် မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့တို့က တားဆီးပိတ်ပင် ဟန့်တားခြင်းနှင့် CNA တပ်ဖွဲ့ဝင်အား ဖမ်းဆီးထား၍ ချင်းညီနောင်တပ်ဖွဲ့ကို ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်ရခြင်းဖြစ်သည်ဟု CNA ပြောခွင့်ရ ဆလိုင်းထက်နီက တုန့်ပြန်ထားသည်။

မတူပီမြို့တွင် ကျန်ရှိနေသေးသည့် စစ်ကောင်စီတပ်ရင်း ခမရ ၃၀၄ ၊ ခလရ ၁၄၀ နှင့် ဗျူဟာကုန်းတို့ကို ပူးပေါင်းထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်ရန် CDF – မတူပီ တပ်မဟာ ၂ နှင့် CNA တို့ ဧပြီလ ၂၆ ရက်က ကြိုတင်ညှိနှိုင်းထားခဲ့သော်လည်း ချင်းညီနောင်တပ်ဖွဲ့နှင့်ပူးပေါင်းတိုက်နေသော AA မဟာမိတ်တပ်က CNA တပ်ကို ဟန့်တားခဲ့သည်ဟု ဆလိုင်းထက်နီက ဆိုသည်။

“ကျွန်တော်တို့ လူကို ဖမ်းတယ်။ အဲဒါနဲ့ ဘာဖြစ်လို့ ကျွန်တော်တို့တိုက်မယ့်ဟာကို လမ်းပိတ်တာလဲ၊ ဖယ်ပေးပါဆိုတာ ကို သူတို့ မဖယ်ပေးချင်ဘူး။ မဖယ်ပေးချင်လို့ နှစ်ဘက် ပစ်ခတ်မှုဖြစ်တယ်။ အမှန်ဆိုရင်တော့ သူတို့ကို လုံးဝ ကျွန်တော်တို့ မပစ်ချင်ဘူး။ ကျွန်တော်တို့က ၁၄၀ တပ်ရင်းကို ဦးတည်ပြီးတိုက်ဖို့လုပ်တဲ့ဟာ သူတို့က မနာခံဘူးပေါ့။ အဲဒီလို၊ သူတို့က ညှိထားတဲ့ဟာကို ချိုးဖောက်တာ။” ဟု ပြောသည်။

မတူပီမြို့က စစ်ကောင်စီတပ်ရင်း ၃၀၄ ကို ချင်းညီနောင်ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့က သိမ်းပိုက်လိုက်ပြီးနောက် ဗျူဟာကုန်းနှင့်ပေါင်းထားသော ခလရ ၁၄၀ တပ်ရင်းကို တိုက်ခိုက်မည့်အချိန်တွင် CNA နှင့် ချင်းညီနောင် မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့တို့ နှစ်ဖက် ပစ်ခတ်မှုဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

မတူပီမြို့ထဲ ပိတ်မိနေသည့် ချင်းပြည်သူလူထုများကို CNA တပ်ဖွဲ့ဝင်က သွားခေါ်ချိန် AA တပ်က တားဆီးပိတ်ပင်ခဲ့ကြောင်းနှင့် CNA သည် မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲတွင် ပြည်သူလူထု အထိအခိုက်အနည်းဆုံး နည်းလမ်းကို ရွေး၍ တိုက်ခိုက်လေ့ရှိကြောင်း သိရသည်။

“အဓိကတော့ AA ကို သွားခေါ်ကြတယ်။ အဲဒါ ပထမဆုံးအမှား၊ ကျနော်တို့ CNA အပါအဝင် ဒေသကာကွယ်ရေး တပ်ဖွဲ့တွေအားလုံး ချင်းပြည်ကို ကိုယ့်ဟာကို မသိမ်းနိုင်စရာအကြောင်းမရှိဘူး။ ကောင်းကောင်းကို ကျွန်တော်တို့ သိမ်းနိုင်တယ်။ AA အနေနဲ့ အဲဒီလိုမျိုး စစ်ကောင်စီစခန်းကို သိမ်းချင်သပ ဆိုရင် ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲမှာ စစ်ကောင်စီစခန်းတွေ မသိမ်းနိုင်သေးတာ အများကြီးရှိပါတယ်ဆိုတော့ တပ်ကို ပြန်ရုတ်သိမ်းပြီးတော့မှ ရခိုင်ပြည်နယ်ကို စစ်ခွေးတွေ ကင်းစင်အောင် သွားလုပ်ပါ။ အဲဒါကတော့ ရှင်းရှင်းလင်းလင်းနဲ့ အကောင်းဆုံးဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။” ဟု ပြောသည်။

ချင်းပြည်နယ်၏ စစ်ရေးအခြေအနေကို CNA, ချင်းကာကွယ်ရေးတပ် CDF များနှင့် ချင်းညီနောင် ၆ ဖွဲ့တို့က ကိုယ့်ဟာကို စီမံဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ပြီး ချင်းပြည်ထဲက စစ်ကောင်စီတပ်ရင်းများကို CNA, CDF တပ်တို့က ပူးပေါင်းတိုက်ခိုက်ရန် မည်သည့်အခက်အခဲမှမရှိဘဲ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်၍ ရသည်ဟု CNA က ပြောဆိုထားသည်။

အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီကြောင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံထဲသို့ စစ်ဘေးရှောင်အဖြစ် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေရသည့် ဒုက္ခသည် ၇၀,၀၀၀ ကျော်ထဲက ၂၃၆ ဦးကို အိန္ဒိယအစိုးရက ဖမ်းဆီးထောင်ချထားခြင်းအား မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီအရေးလှုပ်ရှားသည့်အဖွဲ့ ၄ ခုက ကန့်ကွတ်ရှုတ်ချပြီး ၎င်းတို့ကို အမြန်ဆုံးပြန်လွှတ်ပေးရန် တောင်းဆိုကြသည်။

မြန်မာပြည်သူများမှာ စစ်တပ်ကြောင့် အကြမ်းဖက် သတ်ဖြတ်ခံရခြင်း၊ မတရားဖမ်းဆီးခံနေရခြင်းနှင့် လူ့အခွင့်အရေးများစွာကို ချိုးဖောက်ခံနေရချိန် အိန္ဒိယအစိုးရသည် မြန်မာပြည်သူများအပေါ် မရပ်တည်ဘဲ စစ်ကောင်စီနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေခြင်းကို များစွာစိတ်မကောင်းဖြစ်ရသည်ဟု India for Myanmar, Blood Money Campaign, Defend Myanmar Democracy, Sitt Nyein Pann Foundation အဖွဲ့တို့က ယနေ့ ဇွန်လ ၁၉ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ထားသည်။

အိန္ဒိယအစိုးရသည် အာသံပြည်နယ်က မြန်မာစစ်ရှောင် ၂၇ ဦးနှင့် မဏိပူရ်ပြည်နယ်က မြန်မာစစ်ရှောင် ၂၀၉ ဦးခန့်ကို ဖမ်းဆီးထောင်ချထားပြီး ယင်းအထဲက ၇၆ ဦးကို အိန္ဒိယအစိုးရက စစ်ကောင်စီထံသို့ လွှဲပြောင်းထားကြောင်း သိရသည်။

ဖမ်းဆီးခံရသူများမှာ ၎င်းတို့ကျခံရမည့် ပြစ်ဒဏ်၊ ငွေဒဏ်များ ကျခံပြီးဖြစ်သော်လည်း အိန္ဒိယအစိုးရက ဆက်လက်ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထား၍ ဖမ်းဆီးခံရသူများနှင့် မိသားစုဝင်များမှာ များစွာနစ်နာနေရသည့်အပြင် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်ခံနေရကြောင်း အဆိုပါ ၄ ဖွဲ့က ဆိုသည်။

ပြစ်ဒဏ်ကျခံပြီး လွှတ်ပေးမည်ဟု ပြောဆိုထားပြီးမှ အိန္ဒိယအစိုးရက ပြန်မလွှတ်ဘဲ ထပ်မံ ရူပီငွေ ၅ သောင်းတောင်းခံခြင်းနှင့် ဆေးကုသခွင့်မပေးခြင်းတို့ကြောင့် အသက် ၃၂ နှစ်အရွယ် Mr. Demkholum Guite သည် ထောင်ထဲတွင် သေဆုံးခဲ့ရကြောင်း သိရသည်။

“ဖမ်းဆီးခံသူများထဲမှ အမျိုးသမီး ၆ ဦး ထက်မနည်း ထောင်တွင်း မီးဖွားခြင်းနှင့် မွေးဖွားလာသော ကလေးငယ်များ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခွင့် မရရှိခြင်းများ ကြုံတွေ့ နေရသည်” ဟု ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ပြောဆိုထားသည်။

ထို့အပြင် ထောင်တွင်း သောက်ရေသန့် မရရှိခြင်းကြောင့် ထောင်သန့်စင်ခန်းအတွင်းရှိ ရေများကိုသာ သောက်သုံးရေအဖြစ် သုံးစေခြင်း၊ ထောင်တွင်း အစားအသောက်နှင့် သောက်ရေသန့် အခက်အခဲများကြောင့် ဖမ်းဆီးခံ မြန်မာနိုင်ငံသားတချို့ အူအတက်ခွဲစိတ်သည်အထိ ကျန်းမာရေးဆိုးရွားစွာ ထိခိုက်နေရသည်။

ထောင်တွင်း တပတ်တစ်ကြိမ် (သို့) နှစ်ပတ်တစ်ကြိမ်ခန့်သာ ရေချိုးခွင့်ပေးခြင်းနှင့် ထောင်တွင်း တခြားအိန္ဒိယနိုင်ငံသား အကျဉ်းသားများ၏ နှိပ်စက်ခံရမှုများကိုလည်း မြန်မာစစ်ရှောင်များမှာ ကြုံတွေ့နေသည်ဟု ဆိုသည်။

အိန္ဒိယအကျဉ်းထောင်များထဲတွင် ဖမ်းဆီးခံထားရသော ကျန်ရှိ မြန်မာစစ်ရှောင်များနှင့် မြန်မာစစ်ရှောင် ၅,၀၀၀ ကျော်ကို အိန္ဒိယအစိုးရက စစ်ကောင်စီထံ လွှဲပြောင်းပေးရန် ပြင်ဆင်နေသည့်အတွက် အဆိုပါ ၄ ဖွဲ့က အလွန်စိုးရိမ်ပူနေသည်ဟု ထုတ်ပြန်ထားသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမိုင်းတလျှောက် လက်ရှိ အကြပ်တည်းဆုံးကာလတွင် အိမ်နီးချင်း ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီ နိုင်ငံဖြစ်သော အိန္ဒိယ ဗဟိုအစိုးရနှင့် အိမ်နီးချင်း မဏိပူရ် ပြည်နယ်အစိုးရ၏ ဆောင်ရွက်ချက်များသည် အာဏာရှင်စနစ်ကို အားပေးနေကာ အကြမ်းဖက် စစ်အုပ်စုအတွက် အကျိုးဖြစ်ထွန်းလျက်ရှိပြီး အနာဂတ်တွင် အိန္ဒိယ-မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံပြည်သူများ၏ အကျိုးစီးပွားကို များစွာထိခိုက်နိုင်သည်ဟု မှတ်ယူကြောင်း ထုတ်ပြန်သည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေသည် အလုံးစုံ ဒီမိုကရေစီစနစ်သို့ ကူးပြောင်းနိုင်ရေးအတွက် အလားအလာ အကောင်းဆုံး ဖြစ်နေသည့်အချိန်တွင် အိမ်နီးချင်းကောင်းနိုင်ငံပီသစွာ ဒီမိုကရေစီကျင့်ဝတ်၊ စံနှုန်းများအတိုင်း ကျင့်သုံးပြီး အထူးသဖြင့် ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံဖြစ်သော အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ထောက်ပံ့ကူညီဖေးမမှုများသည် နှစ်နိုင်ငံ ပြည်သူများအတွက် အကျိုးများစွာ ရှိစေမည်ဟု ဆိုသည်။

ထိုကြောင့် အိန္ဒိယအစိုးရအနေဖြင့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု ကင်းမဲ့သောလုပ်ရပ်များနှင့် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်သော လုပ်ရပ်များအား ချက်ချင်း ရပ်တန့်ကာ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်း ခံထားရသော မြန်မာစစ်ဘေးရှောင် ဒုက္ခသည်များ၏ အစာငတ်ခံဆန္ဒပြ တောင်းဆိုမှုများအား လူသားချင်းစာနာမှုဖြင့် ခြွင်းချက်မရှိ အမြန်ဆုံးလွှတ်ပေးပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံအတွင်း၌သာ ပြန်လည်ခိုလှုံခွင့်ပေးရန်နှင့် ဒီမိုကရေစီ၊ တရားမျှတမှုတို့အတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေသော မြန်မာပြည်သူများနှင့်အတူ ရပ်တည်ပေးပါရန် အလေးအနက် တိုက်တွန်း တောင်းဆိုကြောင်း ထုတ်ပြန် ကြေညာထားကြသည်။

ရခိုင်ပြည် မောင်တောမြို့မှာ စစ်ကောင်စီတပ်နှင့် AA တို့ တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေပြီး ပြည်သူ ထောင်ချီပိတ်မိနေကာ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် မွတ်ဆလင်လက်နက်ကိုင် ARSA တပ်ဖွဲ့ဝင်များက တားဆီးပိတ်ပင်နေကြောင်း သိရသည်။

မောင်တောမြို့ကို ဝင်သိမ်းမည်ဖြစ်၍ မြို့ထဲရှိပြည်သူများအနေဖြင့် ဇွန်လ ၁၆ ရက်နေ့ကစပြီး အမြန်ဆုံးမြို့က ချက်ချင်း ထွက်ခွာကြရန် AA က အသိပေးပြီးနောက် မောင်တောမြို့တွင် တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေခြင်းဖြစ်သည်။

AA အသိပေးချက်ကို လိုက်နာသည့်အနေဖြင့် ပြည်သူအများစု မြို့ကတိမ်းရှောင်နိုင်ခဲ့သော်လည်း စစ်ကောင်စီနှင့် ARSA တားဆီးပိတ်ပင်မှုကြောင့် မွတ်ဆလင်အများစုပါသော ပြည်သူထောင်ချီ မြို့ထဲ ပိတ်မိနေသေးကြောင်း ဒေသခံတစ်ဦးက ပြောသည်။

မောင်တောအခြေအနေ သိသူတစ်ဦးက ” AA အသိပေးနေ့ကနေ မြို့ထဲမှာရှိနေတဲ့ မွတ်ဆလင်တွေရော၊ ရခိုင်တွေရော၊ ဟိန္ဒူတွေရော အကုန်လုံးထွက်ခွာကြတာ။ ဒါပေမယ့် မနေ့ကအထိ ထွက်ခွင့်မရတဲ့ မွတ်ဆလင်အများစုပါဝင်တဲ့ ပြည်သူ နှစ်ထောင်လောက်ဟာ မြို့ထဲမှာ အခုထိ ပိတ်မိနေကြတယ်။ အကြမ်းဖက် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့ အကြမ်းဖက် ARSA တွေက မြို့ကထွက်ခွာခွင့်မပေးဘူးလို့ သိရတယ်။ မြို့ထဲမှာ ဆက်လက်ပိတ်လှောင်ထားတယ်ဆိုတဲ့ သဘောပေါ့။ ” ဟု ပြောသည်။

မောင်တောမြို့ထဲက ထွက်ခွာ၍ ရလိုက်သည့် မွတ်ဆလင်မိသားစုဝင်များက မြို့ထဲကကျန်ရှိနေခဲ့သည့် မိသားစုဝင်များအတွက် အလွန်စိတ်မကောင်းဖြစ်နေကြသည်ဟု AA ထိန်းချုပ်နယ်မြေရောက်ရှိသွားသော မွတ်ဆလင်တစ်ဦးနှင့် နီးစပ်သည့် စစ်တွေက မွတ်ဆလင်တစ်ဦးက ပြောသည်။

” ကျနော့် အကိုတွေ၊ အဖေအမေတွေရဲ့ ဆွေမျိုးတွေရဲ့ တစ်ဝက်က လွတ်မြောက်နယ်မြေဆီ ရောက်သွားကြပြီ။ ဒါပေမယ့် မောင်တောမြို့ထဲမှာ ကျနော်ရဲ့ ဦးလေးမိသားစု ကျန်နေခဲ့သေးတယ်လို့ သိရတယ်။ တခြားလည်း ကျနော်တို့ လူမျိုးတွေ အများကြီးကျန်နေပါသေးတယ်။ စစ်ကောင်စီ ဂိတ်တွေက ထွက်ခွင့်မပေးသလို ခိုးဝှက်ပြီးထွက်ကြတဲ့ သူတချို့လည်း မြို့အပြင်မှာ လုံခြုံရေးယူနေတဲ့ ARSA အဖွဲ့က ပစ်ဖမ်းနေတယ်။ မိသွားရင် မြို့ထဲကို ပြန်ပို့တယ်။ ဓားစာခံအဖြစ် ထားချင်တဲ့သဘောမျိုး ဖြစ်နေတယ်။ ” ဟု ပြောသည်။

မောင်တောမြို့မှာ မွတ်ဆလင်များ ပိတ်ဆို့ခံထားရပြီး မြို့က ထွက်ခွာရွှေ့ပြောင်းရန် AA က ထုတ်ပြန်ထားသော်လည်း ထွက်သွားစရာနေရာမရှိခြင်းနှင့် ဘူးသီးတောင်ကဲ့သို့ ဖြစ်စဉ်မျိုး ဖြစ်သွားမည်ကို စိုးရိမ်ရသည်ဟု ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီး ဗော်လ်ကာ တာ့က် (Volker Turk) က ဇွန်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် ပြောကြားထားသည်။

မောင်တောမြို့က ပြည်သူများ မြို့ကထွက်ခွာရမည့်လမ်းကြောင်းနှင့် မည်သည့်နေရာသို့ သွားရောက်ခိုလှုံကြရန်ဆိုသည့် လမ်းညွှန်ချက်များ AA ထုတ်ပြန်ချက်မှာ မတွေ့ရကြောင်း NUG လူ့အခွင့်အရေးဝန်ကြီးဌာန ဒုဝန်ကြီး ဦးအောင်ကျော်မိုးက ပြောဆိုထားသည်။

” ထွက်သွားခိုင်းတာကတော့ ဟုတ်ပါပြီ ဘယ်ကို ထွက်သွားရမှာလဲ ဆိုတာ ရှိတယ်။ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ပြီး တဖက်နိုင်ငံကို ထွက်ပြေးတိမ်ရှောင်ရမှာလား။ ဘယ်ကို ထွက်သွားပေးရမှာလဲ။ အဖြေတော့ ပေးရမှာလေ AA ရဲ့ လွတ်မြောက်နယ်မြေတွေမှာ စီစဉ်ပေးထားတယ် ဒါမှမဟုတ် ထိန်းချုပ်နယ်မြေတွေကို ပြေးကြပါ။ အခုက အဲလိုလမ်းညွန်ချက်လည်းမတွေ့ရဘူး။ ဘင်္ဂလားဒေရှ့်က နယ်စပ်ပိတ်ထားတယ်။ ဘူးသီးတောင်ဘက်လည်း လမ်းပိတ်ထားတယ်။ ” ဟု ပြောသည်။

မောင်တောက ပြည်သူများ မြို့ထွက်ခွာရေးနှင့်ပတ်သက်၍ AA ထုတ်ပြန်ချက်ထဲတွင် အဓိက အချက်နှစ်ချက်ကို ဖော်ပြထားသည်ကို တွေ့ရသည်။

ပထမအချက်မှာ မောင်တောမြို့ကို ဝင်သိမ်းတော့မည်ဖြစ်၍ ပြည်သူများအနေဖြင့် စစ်ကောင်စီတပ်စခန်း၊ တပ်စွဲထားနေရာ၊ တပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် နီးစပ်သည့်နေရာများတွင် မထိုင်ကြရန် သတိပေးတိုက်တွန်းထားခြင်းဖြစ်သည်။

အကြောင်းမှာ စစ်ကောင်စီသည် မောင်တောမြို့ထဲတွင် မြို့ပြစစ်ဆင်ရေးကို ပြုလုပ်ထားပြီး လူနေအိမ်များ၊ တိုက်တာအဆောက်အအုံများတွင် စနိုက်ပါသမားအပါအဝင် တပ်ဖွဲ့ဝင်များဖြင့် ခံစစ်ပြင်ဆင်ထားခြင်းဖြစ်သည်။

ဒုတိယတစ်ချက်မှာ မြို့တွင်းတိုက်ပွဲက ပြင်းထန်လာနိုင်သောကြောင့် မောင်တောပြည်သူများအနေဖြင့် မြို့ကချက်ချင်းထွက်ခွာရန် လိုအပ်ပြီး သို့မဟုတ်ပါက အသက်အန္တရာယ်ကျနိုင်ကြောင်းကို AA က ပြောဆိုထားခြင်းဖြစ်သည်။

အာရက္ခတပ်တော် AA သည် စစ်ကောင်စီထိန်းချုပ်ထားဆဲဖြစ်သည့် ရခိုင်ပြည်အတွင်းက မြို့နယ်များမှ ပြည်သူလူထုများကို ဘေးကင်းရာနေရာများနှင့် လွတ်မြေက်နယ်မြေများသို့ သွားရောက်ခိုလှုံကြရန် အကြိမ်ကြိမ် သတိပေးထားပြီးဖြစ်သည်။

ရခိုင်ပြည် သံတွဲမြို့နယ်မှာ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များ စစ်ကြောင်းထိုး တပ်စွဲခဲ့သည့်နေရာတွင် ယမန်နေ့ ဇွန်လ ၁၇ ရက်နေ့က မြေမြှုပ်မိုင်းနင်းမိ၍ ရွာသားတစ်ဦး သွေးထွက်လွန်ပြီး သေဆုံးသွားကြောင်း ရွာသားများထံမှ သိရသည်။

မိုင်းနင်းမိ၍ သေဆုံးသွားသူမှာ အသက် ၆၀ အရွယ် ဦးမောင်စောဖြစ်ပြီး သံတွဲမြို့နယ် အလယ်ရွာကျေးရွာကဖြစ်သည်။

သံတွဲ-တောင်ကုတ် ကားလမ်းဘေး အလယ်ရွာကျေးရွာ၊ ချောင်းဝကျေးရွာ၊ ရေစင်ကျေးရွာတို့တွင် မေလနှောင်းပိုင်းကစ၍ စစ်ကောင်စီ တပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် စစ်ကြောင်းထိုးပြီး နေရာယူခဲ့သည့် နေရာများဖြစ်သည်။

အလယ်ရွာ ကျေးရွာသားတစ်ဦးက ” ရွာအနီးက စိုက်ခင်းကို ဟင်းရှာထင်းရှာဖို့ သွားတာ။ အဲဒီမှာ မိုင်းနင်းမိတာ။ သွေးထွက်လွန်ပြီး ဆေးရုံတောင် မရောက်လိုက်ဘူး သေဆုံးသွားပါတယ်။ ကျနော်တို့ရွာအနီးက စစ်ကောင်စီက စစ်ကြောင်းထိုးပြီး နေထိုင်ခဲ့တာတွေရှိတယ်။ ဒီမိုင်းကလည်း စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ ထောင်ထားခဲ့တာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ” ဟု ပြောသည်။

အလယ်ရွာကျေးရွာနှင့် ရေစင်ကျေးရွာကြားတွင် စစ်ကောင်စီ စစ်ကြောင်းနှင့် အာရက္ခတပ်တော် AA တပ်ဖွဲ့ဝင်တို့ ဇွန်လ ပထအပတ်အတွင်းက တိုက်ပွဲများဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များက မြို့ထဲက တပ်စခန်းများသို့ တပ်ပြန်ဆုတ်သွားကြောင်း သိရသည်။

မေလတုန်းက သံတွဲ-တောင်ကုတ် ကားလမ်းတစ်လျှောက် ဘေးနှစ်ဖက် ကျေးရွာအနီးအနားနှင့် သူဌေးရေးအားလျှပ်စစ်စီမံကိန်းဧရိယာအနီး AA နှင့် စစ်ကောင်စီတို့ တိုက်ပွဲပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်ပွားခဲ့ကြသည်။

သံတွဲစစ်ရေးအခြေအနေသိသူတစ်ဦးက ” အခုတော့ သံတွဲ-တောင်ကုတ် ကားလမ်းဘက်မှာ တိုက်ပွဲက သိပ်မရှိဘူး။ သံတွဲမြစ် ဂေါ့တောင်၊ လေဆိပ်အနီး စစ်ကောင်စီတပ်ရင်းနားတွေမှာ တိုက်ပွဲက ရှိနေတယ်။ ဒီရက်ပိုင်းတော့ တိုက်ပွဲက ငြိမ်နေတယ်။ ဒါပေမယ့် စစ်ကောင်စီဘက်ကတော့ ဘယ်ကိုပစ်လို့ပစ်မှန်းမသိ လက်နက်ကြီးကတော့ ပစ်နေတာပဲ။ ” ဟု ပြောသည်။

သံတွဲနှင့် တောင်ကုတ်မြို့သည် ၄၅ မိုင်ခန့်သာ ဝေးကွာပြီး နှစ်မြို့လုံးတွင် အာရက္ခတပ်တော် AA က တစ်ပြိုင်တည်း တိုက်ပွဲဖော်နေပြီး စစ်ကောင်စီတပ်ရင်း၊ တပ်စခန်းများကို ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်လျှက်ရှိနေသည်။

ရခိုင်ပြည် ကျောက်ဖြူမြို့နယ် ဓညဝတီရေတပ်စခန်းအနီး ဇွန်လ ၁၇ ရက်နေ့က စစ်ကောင်စီကြောင်းနှင့် AA တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း စုံစမ်းသိရသည်။

နှစ်လကျော်ကြာ နှစ်ဖက်ထိတွေ့တိုက်ပွဲများ ငြိမ်သက်ခဲ့ရာကနေ ကျောက်ဖြူက စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များကို AA က ပြန်လည်ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်နေခြင်းဖြစ်သည်။

ဒေသခံတစ်ဦးက ” ဓညဝတီရေတပ်စခန်းက ထွက်လာတဲ့ စစ်ကောင်စီ စစ်ကြောင်းကို AA က လမ်းမှာ ဖြတ်တိုက်ခဲ့တာပါ။ မနေ့က နံနက်ပိုင်းမှာ ကျောက်ဖြူနဲ့ ၁၀ မိုင်ကျော်ဝေးတဲ့ သိုင်းချောင်းရွာအနီးမှာ ဖြစ်ကြတာပါ။ စစ်ကောင်စီဘက်က အကျအဆုံးများတယ်လို့ သိရတယ်။ စစ်ကြောင်းကတော့ ရေတပ်ဘက်သို့ ပြန်ဆုတ်သွားတယ်။ ဒီနေ့တော့ တိုက်ပွဲဖြစ်တာ မကြားရဘူး။ ” ဟု ပြောသည်။

တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေစဉ်နှင့် ဖြစ်ပြီးအကြာတွင် ဓညဝတီရေတပ်ဌာနချုပ်နှင့် ကျောက်ဖြူမြို့က တပ်ရင်းများမှ လက်နက်ကြီးများဖြင့် ပစ်ကူပေးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးကာလ ဇန်နဝါရီလအတွင်းက ကျောက်ဖြူမြို့နယ်တွင် စစ်ကောင်စီ စစ်ကြောင်းများနှင့် AA တပ်ဖွဲ့ဝင်တို့ ကြိုကြားထိတွေ့တိုက်ပွဲများဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး AA က ကျောက်ဖြူမြို့ရှိ စစ်ကောင်စီတပ်ရင်းများကို ထိုးစစ်ဆင်မပြုလုပ်ရသေးကြောင်း သိရသည်။

ကျောက်ဖြူမြို့သည် တရုတ်အကျိုးစီးပွားစီမံကိန်း အများအပြားရှိသော မြို့တစ်မြို့ဖြစ်ပြီး တရုတ်လုပ်ငန်းများ မထိခိုက်စေရန် AA နှင့် တရုတ်အစိုးရတို့ ညှိနှိုင်းထားပုံရသည်ဟု သုံးသပ်သူတစ်ဦးက ပြောသည်။

” ကျောက်ဖြူမြို့ကို သိမ်းပိုက်ဖို့ AA က တော်တော်လေး နည်းလမ်းတွေ ရှာဖွေရမယ်။ ကျောက်ဖြူမှာက တရုတ်စီမံကိန်း အများအပြားရှိနေတာကို ပြီးတော့ စီမံကိန်းဧရိယာတွေမှာလည်း စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေက လုံခြုံရေးယူထားတာတွေရှိတယ်လေ။ တရုတ်နဲ့ AA ကတော့ စီမံကိန်းတွေ၊ လုပ်ငန်းတွေ မထိခိုက်ဖို့ ကြိုညှိနှိုင်းထားပုံရပါတယ်။ ဘယ်လိုညှိနှိုင်းထားသလဲဆိုတာကိုတော့ AA က ထုတ်ပြောတာမရှိသေးဘူးပေါ့နော်။ ” ဟု ပြောသည်။

အာရက္ခတပ်တော် AA ဘက်က ရခိုင်ပြည်အတွင်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လုပ်ငန်းများကို အကာအကွယ်ပေးသွားမည်ဟု ပြောဆိုထားပြီး ဆက်လက်ပြီးလည်း ထိန်းချုပ်နယ်မြေများတွင် ပြည်တွင်းပြည်ပ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လုပ်ငန်းများ လုပ်ကိုင်ကြရန် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များကို ဖိတ်ခေါ်ထားသည်။

ကျောက်ဖြူက တရုတ်လုပ်ငန်းများ တိုက်ပွဲအတွင်း ထိခိုက်သက်ရောက်လာပါက တရုတ်အစိုးရအနေဖြင့် AA ကို စစ်ကောင်စီနှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရန် ဖိအားပေးလာနိုင်ကြောင်း သုံးသပ်သူများကလည်း ပြောဆိုနေကြသည်။

AA ကမူ အဆိုပါ သုံးသပ်ချက်များကို ငြင်းဆိုထားပြီး စစ်ကောင်စီနှင့် အပစ်အခတ်ရပ်ရန် တရုတ်ကြားဝင်စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုမှာ အလွန်ခက်ခဲမည်ဟု ပြီးခဲ့သည့် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ AA ပြောခွင့်ရ ဦးခိုင်သုခက တုန့်ပြန်ထားသည်။

(ဟောင်ဝှစ်ဇာနှင့်အတူ လက်နက်အများအပြားသိမ်းဆည်းရမိ)

ချင်းပြည်နယ် မတူပီမြို့က စစ်ကောင်စီ၏ ခမရ ၃၀၄ တပ်ရင်းကို ချင်းညီနောင် မဟာမိတ်တပ်များက တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်လိုက်ပြီး ဟောင်ဝှစ်ဇာ အမြောက်နှင့်အတူ လက်နက်ခဲယမ်းအများအပြားကို သိမ်းဆည်းရမိခဲ့သည်ဟု သိရသည်။

မတူပီမြို့ကို သိမ်းပိုက်ရရှိရန် ချင်းညီနောင်တပ်ဖွဲ့များ၊ မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့ AA နှင့် ယောတပ် YA တို့မှ ဇွန်လ ၉ ရက်နေ့ကစ၍ အင်အားအလုံးအရင်းဖြင့် ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်နေခြင်းဖြစ်သည်။

အင်အားအလုံးအရင်းဖြင့် ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ဇွန်လ ၁၇ ရက်နေ့က စစ်ကောင်စီ ခမရ ၃၀၄ တပ်ရင်းကို အပြီးသတ်သိမ်းပိုက်ရရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ကျန်တပ်ရင်းများကိုလည်း ဆက်လက် ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်နေကြောင်း ချင်းညီနောင်ပြန်ကြားရေးအဖွဲ့က ပြောဆိုထားသည်။

ချင်းညီနောင်ပြန်ကြားရေး တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက ” တစ်မြို့လုံးသိမ်းမိတာ မဟုတ်သေးဘူး။ ကျန်ရှိနေတဲ့ ဗျူဟာကုန်းတို့၊ ခလရ ၁၄၀ တို့ကို ဆက်လက် ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်နေတယ်။ မြေပြင်ကနေ စကစ သေဆုံးမှု အရေအတွက်တို့ လက်နက်သိမ်းဆည်း ရရှိမှု အရေအတွက်တို့ ပေးပို့လာတာ မရှိသေးဘူး။ ” ဟု ပြောသည်။

စခန်းသိမ်း အောင်မြင်မှု ရရှိနိုင်ရေးအတွက် နိုင်ငံအသီးသီးမှ ထောက်ပံ့လျက်ရှိသော ထောက်ပို့ ပြည်သူများနှင့် ထိုးစစ်များအတွင်း ပါဝင်ခဲ့သော စစ်သည်တော်များ အားလုံး၏ ပြောင်မြောက်သော တိုက်ရည်ခိုက်ရည်၊ သတ္တိနှင့် အမိန့်နာခံမှုတို့ အပေါ် ချင်းညီနောင်အနေဖြင့် လေးနက်စွာ အသိအမှတ်ပြုကြောင်း ဆိုသည်။

ထို့ပြင် ဤစခန်းသိမ်းတိုက်ပွဲများတွင် ရွပ်ရွပ်ချွံချွံ တိုက်ပွဲဝင်ရင်း အသက်နှင့်ကိုယ်လက်အင်္ဂါ ဆုံးရှုံးသွားသည့် ရဲဘော်များကိုလည်း မှတ်တမ်းတင် လေးစားအသိအမှတ်ပြုကြောင်း ချင်းညီနောက်တပ်ဖွဲ့က ပြောဆိုထားသည်။

မေလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် တီးတိန်မြို့ပေါ်ရှိ စစ်ကောင်စီ စခန်းများဖြစ်သော EPC လျှပ်စစ်ရုံးစခန်းနှင့် တာဝါတိုင်ကုန်းစခန်း ၂ ခုအား နံနက် ၄ နာရီခန့်တွင် ချင်းညီနောင်တပ်ဖွဲ့ဝင်များက စတင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး နံနက် ၇ နာရီခန့်တွင် အပြီးသတ်သိမ်းယူနိုင်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ တိုက်ပွဲများတွင် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင် ၇ ဦး သေဆုံးပြီး ၉ ဦးကို အရှင်ဖမ်းဆီးမိကာ လက်နက်ကြီး၊ လက်နက်ငယ် ၁၇ လက် သိမ်းဆည်းနိုင်ခဲ့ကြသည်။

ချင်းပြည်နယ်အတွင်း အကြမ်းဖက် စစ်ကောင်စီ လုံးဝကင်းစင်ရန်အတွက် ပြည်တွင်းပြည်ပရှိ ပြည်သူများမှ ဆက်လက် ထောက်ပံ့ ကူညီအားပေးကြရန် ချင်းညီနောင်တပ်ဖွဲ့က မေတ္တာရပ်ခံ တောင်းဆိုထားသည်။

ရခိုင်ပြည် တောင်ကုတ်မြို့နယ် ပန်းတင်းတိုက်နယ် ကံဆိပ်ကျေးရွာကို တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခြင်းမရှိဘဲ စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့၍ အသက် ၇ နှစ်အရွယ် ကလေးငယ်တစ်ဦးအပါအဝင် အမျိုးသမီးနှစ်ဦး စုစုပေါင်း ၃ ဦး နေရာ၌ သေဆုံးသွားကြောင်း စုံစမ်းသိရသည်။

ယနေ့ ဇွန်လ ၁၈ ရက် နံနက် ၁၀ နာရီကျော်အချိန်က အရပ်သားနေ ကံဆိပ်ကျေးရွာကို စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းက ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

ဒေသခံတစ်ဦးက ” အမျိုးသမီးကြီး တစ်ဦးသေတယ်။ ဆက်ကျော်သက် အမျိုးသမီးငယ်တစ်ဦး သေတယ်။ နောက် ကလေးလေးတစ်ယောက် အသက် ၇ နှစ်လောက်ရှိမယ် သေသွားပါတယ်။ ပြည်သူတွေနေတဲ့ရွာကို စစ်ကောင်စီက ရည်ရွယ်ချက် ရှိရှိနဲ့ ဗုံးကြဲတာ။ ဒီရွာမှာ တိုက်ပွဲလည်းမရှိဘူး။ AA ဆိုတာလည်းမရှိဘူး။ စစ်ကောင်စီက ပြည်သူတွေကို သတ်ဖြတ်နေတာပဲ။ ” ဟု ပြောသည်။

ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိသူ ၅ ဦးထက်မနည်းရှိပြီး အရေအတွက်အတိအကျကို Western News က စုံစမ်းနေဆဲဖြစ်သည်။

တောင်ကုတ်မြို့နယ်ကို ဇွန်လ ၁၅ ရက်နေ့ကစ၍ စစ်ကောင်စီတပ်ရင်းများသည် မြို့အစပ်နှင့် လူနေကျေးရွာများရှိရာသို့ လက်နက်ကြီးများ ယနေ့အချိန်အထိ အဆက်မပြတ်ပစ်ခတ်နေကြောင်းနှင့် လေကြောင်းဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုများကိုလည်း ပြုလုပ်နေသည်။

ဇွန်လ ၁၅ ရက်နေ့ ညက တောင်ကုတ်မြို့အနီး AA နှင့် စစ်ကောင်စီတို့ ထိတွေ့တိုက်ပွဲများ အချိန်ပိုင်း ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် ယနေ့အချိန်အထိ ထိတွေ့တိုက်ပွဲများမရှိကြောင်း သိရသည်။

ဇွန်လ ၁၅ ရက်နေ့ကလည်း စစ်ကောင်စီ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့၍ ရွာသစ်ကယ်ကျေးရွာက အသက် ၁၇ နှစ်အရွယ် မောင်အောင်လှိုင်ဝင်းမှာ ဝမ်းဗိုက်၌ ဗုံးစထိမှန်၍ တောင်ကုတ်ဆေးရုံ၌ ဆေးကုသမှုခံယူနေစဉ် သေဆုံးသွားကြောင်း သိရသည်။

တောင်ကုတ်တိုက်ပွဲ သေဆုံးသူတိုးလာနေပြီး ယနေ့ ဇွန်လ ၁၈ ရက်နေ့အထိ စုစုပေါင်း ၄ ဦးရှိကာ သံတွဲတိုက်ပွဲတွင် သေဆုံးသူ ၃၉ ဦးအထိရှိလာနေသည်။

(စစ်ကောင်စီတပ်ရင်းများက လက်နက်ကြီး အဆက်မပြတ် ပစ်ခတ်နေ)

ရခိုင်ပြည် တောင်ကုတ်မြို့တွင် ကျန်ရှိနေသေးသည့် ပြည်သူများ ဗုံးခိုကျင်းတူးပြီး လက်နက်ကြီးအန္တရာယ်ကာကွယ်ရေး အစီအစဉ် အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များက ကန့်သတ်ပိတ်ပင်နေကြောင်း စုံစမ်းသိရသည်။

တောင်ကုတ်မြို့အနီး တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခြင်းကြောင့် မြို့ခံအများစုမှာ ဘေးကင်းရာနေရာများနှင့် လွတ်မြောက်နယ်မြေသို့ သွားရောက်ခိုလှုံနေကြပြီး အနည်းစုမှာ မြို့ထဲ၌ ဗုံးခိုကျင်းတူးပြီး လက်နက်ကြီးအန္တရာယ်ကို ရှောင်ရန် ပြင်ဆင်နေကြသည်။

မြို့ထဲကျန်နေမည့် တောင်ကုတ်ဒေသခံတစ်ဦးက ” မိသားစုကိုတော့ တိုက်ပွဲနဲ့ ဝေးရာကို ပို့လိုက်ပါပြီ။ ကျနော်က အိမ်စောင့်ကျန်နေခဲ့မလို့။ တခြားသူတွေနဲ့လည်း အဖော်ရတော့လေ။ အဲဒါ ဗုံးခိုကျင်း အိမ်မှာတူးတာပေါ့။ စစ်ကောင်စီ တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေက မတူးရဘူး။ ဗုံးခိုကျင်းတူးရင် ဖမ်းမယ်လို့ ပြောနေတယ်။ တချို့ ဌာနဆိုင်ရာ ဝန်ထမ်းတွေလည်းရှိနေသေးတယ်။ သူတို့လည်း ဗုံးခိုကျင်းတူးခွင့်မရဘူး။ ဘာကြောင့် မရဆိုတာ မပြောဘူး။ တူးခွင့်မရှိဘူးလို့တော့ ပြောတယ်။ ” ဟု ပြောသည်။

အာရက္ခတပ်တော် AA စစ်ကောင်စီထိန်းချုပ်ထားဆဲ လက်ကျန်မြို့များက ပြည်သူများအနေဖြင့် လွတ်မြောက်နယ်မြေများနှင့် ဘေးကင်းရာနေရာများသို့ သွားရောက်ခိုလှုံကြရန် သတိပေးတိုက်တွန်းနေသည်။

တောင်ကုတ်မြို့မှာရှိသော စစ်ကောင်စီတပ်ရင်းများမှာ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခြင်းမရှိဘဲ မြို့နယ်အနှံ့ကို လက်နက်ကြီးများဖြင့် အဆက်မပြတ် ပစ်ခတ်နေကြောင်း စစ်ရေးအခြေအနေသိသူတစ်ဦးက ပြောသည်။

” တိုက်ပွဲမရှိတာ ၁၆ ရက်နေ့ကတည်းပါ။ ဒါပေမယ့် စစ်ကောင်စီက လက်နက်ကြီးနဲ့ ဘယ်နေရာကို ပစ်မှန်းမသိ အဆက်မပြတ် ပစ်ခတ်နေတယ်။ တောင်ကုတ်မှာရှိတဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်ရင်းအကုန်လုံးက ပစ်ခတ်နေတာ။ အရပ်သားနေ ရွာတွေကို ကျမှာစိုးရိမ်ရတယ်။ ” ဟု ပြောသည်။

သံတွဲမြို့နယ်အတွင်း AA က တိုက်ပွဲဖော်နေချိန် ၃ လအကြာမှာ တောင်ကုတ်မြို့ကို သိမ်းပိုက်ရန် စစ်ကောင်စီတပ်ရင်းများကို တစ်ပြိုင်တည်း ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်နေကြောင်း သိရသည်။

ပုံစာ – တောင်ကုတ်မြို့ထဲတစ်နေရာ။ (ပုံဟောင်း)

ရခိုင်ပြည် စစ်တွေမြို့ မင်းဂံရပ်ကွက်က အပြစ်မဲ့အရပ်သား အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီး ၂၀၀ ကျော်ကို ဧည့်စာရင်းအကြောင်းပြပြီး စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များက ဖမ်းဆီးကာ ငွေကြေးအများအပြားတောင်းယူပြီး ပြန်လွှတ်ပေးနေကြောင်း စုံစမ်းသိရသည်။

မင်းဂံရပ်ကွက် အကွက် ၅, ၈, ၉, ၁၀ တို့က ဇွန်လ ၁၅ ရက်နေ့ ည ၁၀ နာရီကျော်တွင် အရပ်သား ၂၀၀ ကျော်ကို စစ်ကောင်စီက တပ်ဖွဲ့ဝင်များက ကား ၆ စီးနှင့်လာပြီး မတရားဖမ်းခေါ်သွားခြင်းဖြစ်သည်။

မည်သည့်ပြစ်မှုများမှ ကျူးလွန်ထားခြင်းမရှိဘဲ ဧည့်စာရင်းတိုင်းထားသူရော၊ မတိုင်ထားသူရော ဖမ်းဆီးသွားပြီး ယခု ငွေကျပ် ၇ သိန်းတောင်းပြီး စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များက ပြန်လွှတ်ပေးနေသည်ဟု လွတ်မြောက်လာသူတစ်ဦးက ပြောသည်။

” ဘာအပြစ်မှမရှိဘဲ ကျနော်တို့ကို ဖမ်းတယ်။ ပြီးရင် ငွေ ၇ သိန်းပေးရင် လွှတ်ပေးမယ်ပြောတယ်။ တချို့ဆို ငွေ ၁၀ သိန်းတောင် တောင်းတယ်လို့ ပြောတယ်။ ကျနော်ဆို ငွေမရှိလို့ ဒီနေ့မှ အိမ်မှာရှိတဲ့ဟာ ရောင်းထုတ်ပြီး မိန်းမက ထုတ်လာတယ်။ အနည်းငယ်လောက်ပဲ ပြန်လွတ်သေးတယ်။ ပြန်မလွတ်ဘဲ အများကြီးကျန်နေသေးတယ်။ ” ဟု ပြောသည်။

စုံစမ်းရသလောက် ဖမ်းဆီးခံ ၂၀၀ ကျော်ထဲက ၁၀၀ ခန့်သာ ပြန်လွတ်သေးပြီး ကျန်အရပ်သားများကို စစ်တွေမြို့ထဲက ရဲစခန်းများနှင့် တပ်ရင်းများတွင် ထိန်းသိမ်းထားကြောင်း သိရသည်။

အချို့အရပ်သားများကို အကြမ်းဖက်မှုပုဒ်မနှင့် မတရားအသင်းဆက်သွယ်မှုပုဒ်မတို့ဖြင့် အမှုဖွင့်တရားစွဲဆိုရန် စစ်ကောင်စီက ပြင်ဆင်နေကြောင်း တရားရုံးနှင့်နီးစပ်သူတစ်ဦးက ပြောသည်။

” မင်းဂံက အရပ်သား ၄၀ ကျော်လောက်ကို ပုဒ်မအမျိုးမျိုးတပ်ပြီး အမှုဖွင့် တရားစွဲဖို့ စစ်ကောင်စီက လုပ်နေတယ်။ ကြားတာကတော့ အကြမ်းဖက်မှုပုဒ်မရယ်၊ မတရားအသင်း ဆက်သွယ်မှုပုဒ်မရယ်လို့တော့ ကြားတယ်။ အမျိုးသမီးတွေလည်းပါတယ်။ အသက် ၆၀ ခန့်ရှိတဲ့ အမျိုးသားတွေလည်း ပါတယ်လို့ ကြားတယ်။ ပြစ်မှုတွေ တကယ်ကျူးလွန်လို့ ရှိလားမရှိလားတော့ မသိဘူးပေါ့နော်။ ” ဟု ပြောသည်။

စစ်ကောင်စီ ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့သည် မေလ ၂၉ ရက်နေ့က စစ်တွေမြို့နယ် ဗျိုင်းဖြူကျေးရွာသို့ ဝင်ရောက်ပြီး အရပ်သား ၁၇၀ ကျော်ကို ဖမ်းဆီးကာ ဇွန်လ ၄ ရက်နေ့အတွင်း ယင်းအထဲက ၇၈ ဦးကို အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။

ကျန်အရပ်သားများကို စစ်ကြောရေးတွင် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ပြီး ၃၈ ဦးကို အကြမ်းဖက်မှုပုဒ်မဖြင့် စစ်တွေမြို့နယ်တရားရုံးတွင် အမှုဖွင့်တရားစွဲဆိုထားကြောင်း သိရသည်။

ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခံရသော ဗျိုင်းဖြူရွာသားများမှာ ခန္ဓာကိုယ်တွင် ပြင်းထန်ဒဏ်ရာရသွား၍ စစ်တွေပြည်သူ့ဆေးရုံ၌ ဆေးကုသမှုခံယူနေရသူအချို့လည်း ရှိကြောင်း စုံစမ်းသိရသည်။

အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီသည် ရခိုင်ပြည်အတွင်း စစ်ရှုံးနေ၍ AA နှင့် ဆက်သွယ်သည်ဟုဆိုကာ အရပ်သားရာနှင့်ချီကို ဖမ်းဆီးထောင်ခြင်းများကို ပြုလုပ်နေသည်။

စစ်ကောင်စီက ရခိုင်ပြည်သူများအပေါ် စစ်ရာဇဝတ်မှုများ ကျူးလွန်နေ၍ ပါဝင်ပတ်သက်သူများအားလုံးကို အာရက္ခတပ်တော် AA က လက်တုန့်ပြန်သွားမည်ဟု သတိပေးကြေညာထားသည်။

ပုံစာ – ၂၀၂၃ နှစ်ကုန်ပိုင်းက စစ်တွေမြို့အတွင်း ကင်းလှည့်နေသော စစ်ကောင်စီယာဉ်တန်း။

ရခိုင်ပြည် တောင်ကုတ်မြို့နယ်တိုက်ပွဲတွင် စစ်ကောင်စီ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အပြစ်အရပ်သားပြည်သူများ သေဆုံးမှုရှိနေပြီး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိသူလည်း ရှိနေသည်။
တောင်ကုတ်မြို့က စစ်ကောင်စီတပ်ရင်း၊ တပ်စခန်းများကို ပြီးခဲ့သည့် တစ်ပတ်ကျော်လောက်စ၍ AA က ဝိုင်းရံပိတ်ဆို့လိုက်ပြီး စစ်ကောင်စီသည် လေကြောင်းဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုနှင့် လက်နက်ကြီးများ အဆက်မပြတ် ပစ်ခတ်မှုများရှိနေသည်။
ဇွန်လ ၁၅ ရက်နေ့က တောင်ကုတ်မြို့နယ်တွင် စစ်ကောင်စီတပ်နှင့် AA တို့ ထိတွေ့တိုက်ပွဲများ စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီ လေကြောင်း ထောက်ပို့လေယာဉ်မှ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့၍ ရွာသစ်ကယ် ကျေးရွာက အပြစ်မဲ့အရပ်သား ပြည်သူတစ်ဦးက သေဆုံးသွားကြောင်း တောင်ကုတ်ဒေသခံတစ်ဦးက ပြောသည်။

” စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းကနေ မြို့အနီးအနားကျေးရွာတွေကို မြို့အစပ်တွေကို လေကြောင်းက ဗုံးကြဲတာ၊ လက်နက်ကြီးပစ်တာတွေ လုပ်နေတယ်။ ဇွန်လ ၁၅ ရက်နေ့က ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ရွာသစ်ကယ်ရွာက အသက် ၁၇ အရွယ်ရှိတဲ့ မောင်အောင်လှိုင်ဝင်း ဗုံးစထိမှန်လို့ သေဆုံးခဲ့ရပါတယ်။ နေအိမ် ၅ ဆောင်လောက်လည်း ထိခိုက်ပျက်စီးသွားပါတယ်။ ” ဟု ပြောသည်။

နေ့လယ် ၁၂ နာရီကျော်အချိန်တွင် စစ်ကောင်စီက ရွာသစ်ကယ်ရွာကို လေကြောင်းဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး ရွာထဲ ဗုံးသီးကျရောက်ပေါက်ကွဲခဲ့ခြင်းဖြစ်ကာ မောင်အောင်လှိုင်ဝင်းမှာ ဝမ်းဗိုက်တွင် ဗုံးစထိမှန်ခဲ့၍ တောင်ကုတ်ပြည်သူ့ဆေးရုံ၌ ဆေးကုသမှုခံယူနေစဉ် ဇွန်လ ၁၆ ရက်တွင် သေဆုံးသွားရခြင်းဖြစ်သည်။
AA က သံတွဲမြို့နယ်တွင် စစ်ကောင်စီတပ်များကို ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်နေချိန် မိုင် ၄၅ မိုင်ခန့်ဝေးကွာသည့် တောင်ကုတ်မြို့နယ်တွင် တစ်ပြိုင်တည်း တိုက်ပွဲဖော်ဆောင်နေခြင်းဖြစ်သည်။

စစ်ကောင်စီအနေဖြင့် စစ်ရေးပစ်မှတ်မဟုတ်သည့် အရပ်သားပြည်သူများနေရာ မြို့၊ ရွာများကို ဦးတည်မတိုက်ခိုက်ရန် ဒေသခံများက တောင်းဆိုနေကြသည်။

” စစ်ကောင်စီကို မေတ္တာရပ်ခံချင်တာက တိုက်ပွဲနဲ့ဆိုင်တာကိုပဲ တိုက်ခိုက်ဖို့ ပြောလိုပါတယ်။ ပြည်သူတွေနေထိုင်တဲ့ ရပ်ရွာ၊ မြို့တွေကို ဦးတည်ပစ်မှတ်ထား မတိုက်ခိုက်ဖို့ မေတ္တာရပ်ခံပါတယ်။ AA ကို မနိုင်လို့ ပြည်သူတွေကို တမင်ပစ်ခတ် တိုက်ခိုက်နေတာက စစ်တပ်ရဲ့ ကျင့်ဝတ်နဲ့ မကိုက်ညီဘူး။ ” ဟု မြို့ခံတစ်ဦးက ပြောသည်။
စစ်ကောင်စီက တောင်ကုတ်မြို့နယ်တွင် တိုက်ပွဲရှိသည်ဖြစ်စေ၊ မရှိသည်ဖြစ်စေ လေကြောင်းဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုများ၊ လက်နက်ကြီးများ ပစ်ခတ်နေ၍ မြို့ခံများအားလုံးနှင့် အနီးအနား ကျေးရွာက ဒေသခံပြည်သူများမှာ အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ ထွက်ပြေးနေရကြောင်း သိရသည်။

အာရက္ခတပ်တော် AA ကလည်း စစ်ကောင်စီ (မြန်မာစစ်တပ်) အနေဖြင့် ရခိုင်တိုက်ပွဲများတွင် စစ်ကို စစ်နှင့်တူအောင် တိုက်ခိုက်ရန် လိုအပ်ပြီး စစ်ပွဲနှင့်မဆိုင်သည့် ရပ်ရွာ၊ မြို့နှင့် ဆေးရုံး၊ ဆေးခန်းများပါအဝင် ဘာသာရေးအဆောက်အဦးများ၊ ပြည်သူများနေထိုင်ရာဒေသများသို့ ဦးတည်မတိုက်ခိုက်ရန် တောင်းဆိုထားကြောင်း သိရသည်။

ရခိုင်ပြည်အတွင်းက စစ်ကောင်စီတပ်စခန်းများအားလုံးကို တိုက်ခိုက်သွားမည်ဖြစ်ပြီး စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များအနေဖြင့် အမြန်ဆုံး လက်နက်ချအညံ့ခံရန်နှင့် လက်နက်ချ အညံ့မခံပါက အသက်ဆုံးရှုံးရမည်ဟု AA က သတိပေးနေသည်။
ပုံစာ – ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၅ ရက်နေ့က စစ်ကောင်စီ ဗုံးကြောင့် ဆေးကုသမှုူခံယူနေစဉ်အတွင်း သေဆုံးခဲ့ရသော တောင်ကုတ်မြို့နယ်က ကလေးငယ် မောင်အောင်လှိုင်ဝင်း။ (ဓါတ်ပုံ – APM)

(မွတ်ဆလင်၊ ရခိုင်၊ ဟိန္ဒူ တခြားတိုင်းရင်းသား မည်သူမျှ မြို့ထဲ၌ ရှိမနေသင့်ဟုဆို)

ရခိုင်ပြည် မောင်တောမြို့ပေါ်နှင့် မြို့အနီးအနားက ပြည်သူများအနေဖြင့် စစ်ကောင်စီတပ်နှင့် အတူပူးတွဲနေထိုင်ခြင်းကို ရှောင်ရှားရန် အာရက္ခတပ်တော် AA က သတိပေးလိုက်သည်။

မောင်တောမြို့နယ်က စစ်ကောင်စီတပ်စခန်းများအားလုံးကို သိမ်းပိုက်ထားပြီး မြို့ကိုအပြီးသတ်သိမ်းပိုက်ရန် လက်ကျန်စခန်းများအား ဝိုင်းရံပိတ်ဆို့ထားကြောင်း AA က ဆိုသည်။

ပိတ်ဆိုပြီး မကြာမီရက်ပိုင်းအတွင်း AA တပ် မြို့ထဲဝင်တော့မည်ဖြစ်၍ မောင်တောမြို့ထဲက ရခိုင်တိုင်းရင်းသား မျိုးနွယ်စုပဲဖြစ်ဖြစ်၊ မွတ်ဆလင်ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ဟိန္ဒူပဲဖြစ်ဖြစ် တခြား တိုင်းရင်းသားပဲဖြစ်ဖြစ် မည်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်မျှ စစ်ကောင်စီနှင့် အတူနေထိုင်းခြင်းမျိုးကို မပြုလုပ်ရန် AA က သတိပေးနေခြင်းဖြစ်သည်။

အကြောင်းမှာ စစ်ကောင်စီတပ်ရင်းများ၊ တပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် မောင်တောမြို့ကို စစ်စခန်းသဖွယ်အသုံးပြုပြီး မြို့ပြစစ်ဆင်ရေးပြုလုပ်ထားကြောင်းနှင့် မြို့ထဲရှိ ပြည်သူများအားလုံးကို ဓားစာခံအဖြစ် အသုံးပြုထားသည်ဟု စစ်ရေးသုံးသပ်သူများနှင့် AA ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရသည်။

AA သတိပေးချက်မှာ ” မောင်တောမြို့ကို သိမ်းတော့မည်ဖြစ်၍ မြို့သူမြို့သားများအနေဖြင့် စစ်ကောင်စီ၏ လမ်းမ၊ အိမ်များအတွင်းမှ ခုခံစစ်ပြင်ထားသော နေရာများ၊ တိုက်တာအဆောက်အအုံများပေါ်ရှိ စနိုက်ပါပစ်ရန် ပြုလုပ်ထားသောနေရာများနှင့် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များရှိရာ နေရာများတွင် အတူပူးတွဲနေထိုင်ခြင်းမျိုးမရှိစေရန် သတိပေးအပ်ပါသည် ” ဟု ပြောသည်။

စစ်ကောင်စီ၏ တပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် စနိုက်ပါ ပစ်ခတ်ရန် ပြုလုပ်ထားသော နေရာများတွင် ပြည်သူများအနေဖြင့် မနေထိုင်ကြရန် AA က သတိပေးနေခြင်းဖြစ်သည်။

” မောင်တောဒေသခံ ပြည်သူလူထုတို့၏ အသက်အန္တရာယ်ကို စိုးရိမ်သောကြောင့် မောင်တော မြို့သူမြို့သားများအနေဖြင့် ယနေ့ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ (၁၆) ရက်၊ ည (၉) နာရီအချိန်မှ စတင်ပြီး မောင်တောမြို့အတွင်းမှ အမြန်ဆုံး ချက်ချင်းထွက်ခွာကြရန် ” ဟု AA က အထူးသတိပေးထားသည်။

အာရက္ခတပ်တော် AA က မောင်တောမြို့ကို ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း အပြီးသတ်သိမ်းပိုက်တော့မည်ဖြစ်၍ မွတ်ဆလင်၊ ရခိုင်၊ ဟိန္ဒူ နှင့် တခြားသော တိုင်းရင်းသာများ စစ်ကောင်စီနှင့် အတူမနေထိုင်သင့်ကြောင်း သုံးသပ်သူတစ်ဦးကလည်း ပြောသည်။

” AA က မြို့တစ်မြို့ကို သိမ်းတော့မည်ဆို အောက်ခြေမှာ ကြိုတင်သတိပေးထားပါတယ်။ အခုလည်း မောင်တောမြို့က ပြည်သူတွေကို ကြိုသတိပေးတဲ့ သဘောပါ။ စစ်ပွဲက အသေအပျောက် ရှိတတ်တယ်ဆိုတော့ သေတဲ့အပေါ်မှာ အပြစ်မမြင်ဖို့ပေါ့နော်။ ဒီနေ့ကစပြီး မောင်တောမြို့ပေါ်နဲ့ အနီးအနားမှာရှိတဲ့ သူတွေ AA ပြောသလို စစ်ကောင်စီနဲ့ အတူမနေထိုင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ ရှိတဲ့နေရာတွေကို AA က လိုက်ပစ်ရမှာပဲလေ။ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြောရရင် မွတ်ဆလင်တွေပေါ့နော် စစ်ကောင်စီနဲ့ အတူမနေထိုင်ဖို့ မေတ္တာရပ်ခံလိုပါတယ်။ AA ပြောချင်တာကလည်း ဒါပဲထင်ပါတယ်။ ” ဟု ပြောသည်။

စစ်ကောင်စီနှင့် ပူးပေါင်းပြီး သို့မဟုတ် စစ်ကောင်စီသင်တန်းပေးထားသော မွတ်ဆလင်လက်နက်ကိုင်များကို အာရက္ခတပ်တော် AA က တိုက်ခိုက်ရာတွင် ပြည်ပရှိမွတ်ဆလင် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူအချို့က AA ကို မွတ်ဆလင်များအား လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်နေသည်ဟု စွပ်စွဲနေသည့်အတွက် AA က ယခုလို ထုတ်ပြန်ရခြင်းဖြစ်သည်ဟု သုံးသပ်သူက ဆိုသည်။

အာရက္ခတပ်တော် AA သည် စစ်ကောင်စီထိန်းချုပ်ထားဆဲဖြစ်သည့် ရခိုင်ပြည်အတွင်းက မြို့နယ်များမှ ပြည်သူလူထုများကို ဘေးကင်းရာနေရာများနှင့် လွတ်မြေက်နယ်မြေများသို့ သွားရောက်ခိုလှုံကြရန် အကြိမ်ကြိမ် သတိပေးထားပြီးဖြစ်သည်။

ရခိုင်ပြည်အတွင်းက စစ်ကောင်စီ ထိန်းချုပ်ထားဆဲ မြို့နယ်များက မည်သည့် လူမျိုးပဲဖြစ်ဖြစ် ပြည်သူလူထုများအနေဖြင့် အမြန်ဆုံး မြို့ကိုစွန့်ခွာကြရန် လိုအပ်သလို မထွက်ခါပါက အသက်အန္တရာယ်ရှိနိုင်ကြောင်း သိရသည်။

ပုံစာ – မောင်တောဒေသအတွင်း AA တပ်ဖွဲ့ဝင်များအား တွေ့ရစဉ်။ (ဓါတ်ပုံ – AA)

ရခိုင်ပြည်၊ စစ်တွေမြို့ မင်းဂံ ရပ်ကွက်များက အရပ်သား အမျိုးသား၊အမျိုးသမီး၊ ၂၀၀ ကျော်ကို စစ်ကောင်စီတပ်က ညဉ့်အချိန်တွင် ဝင်ရောက်ပြီး ဖမ်းဆီး ခေါ်ဆောင်သွားကြောင်း ရပ်ကွက်နေထိုင်သူများက Western News ကိုပြောသည်။

ဇွန် ၁၆ ရက်နေ့ ညဉ့် ၁၂ နာရီခွဲခန့်မှ စ၍ မင်းဂံ ရပ်ကွက် အကွက် ၈၊ ၉၊ ၁၀နှင့် အကွက် ၅ တို့ကို တစ်အိမ်ဝင် တစ်အိမ်ထွက်ပြီး အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီး အယောက် ၂၀၀ ကျော်ကို ဝင်ရောက်ဖမ်းဆီးသွားခြင်းဖြစ်ကြောင်း အမည်မဖော်လိုသည့် အမျိုးသမီးတစ်ဦးက ပြောသည်။

“ညီမတို့ အကွက် ၉ က ဆိုရင် အသက်ကြီးပိုင်းနဲ့ ကလေးတွေပဲကျန်တယ်။ အကုန်ဖမ်းဆီးခေါ်သွားပါတယ်။ ညီမ အမျိုးသားနဲ့ ညီမအစ်ကိုလည်း ဖမ်းဆီးခံရတဲ့အထဲမှာ ပါသွားတယ်။ ဘေးပတ်ဝန်းကျင်က နေအိမ်က လူတွေ အကုန်ဖမ်းသွားပါတယ်။ ညီမတို့ ရပ်ကွက်က ဆိုရင် အယောက် ၁၀၀ကျော် ပါသွားပါတယ်။ ညီမတို့ ရပ်ကွက်က အမျိုးသမီးတစ်ယောက်လည်း ပါသွားတယ်”ဟုပြောသည်။

စစ်ကောင်စီတပ်က မင်းဂံ ရပ်ကွက်ကို စစ်ကား အစီးအရေ ၁၀ ကျော်နှင့် ဝင်ရောက်လာခြင်းဖြစ်ပြီး အကွက် ၉ နှင့် အကွက် ၁၀ တွင် စစ်ကားများကို ချထားကာ တစ်အိမ်ဝင် တစ်အိမ်ထွက် ဖမ်းဆီးခြင်း ဖြစ်ကြောင်း မျက်မြင်များက Western News ကို ပြောသည်။

“အကုန် စစ်ယူနီဖောင်းနဲ့ပါ။ စစ်ကား ၁၀စီး လောက်ရှိမယ်။ ၁၂ နာရီခွဲလောက်မှာ မင်းဂံ ရပ်ကွက်ကို ဝင်တာပါ။ အကွက် ၉ကို ဝင်တယ်။ ပြီးတော့ အကွက် ၁၀ ကို ဝင်စစ်ပါတယ်။ ပြီးတော့ အကွက် ၈ ကို ဝင်စစ်ပြီးတော့ အမျိုးသားတွေကို အကုန် ကားပေါ်တင်ပါတယ်။ ပြီးတော့ ခေါ်သွားတယ် “ဟုပြောသည်။

ဖမ်းဆီးခံရသူများထဲတွင် အသက်မပြည့်သည့် လူငယ်အများအပြားပါဝင်ကာ အသက် ၁၃နှစ်မှ စ၍ အသက် ၅၀ ကျော် အမျိုးသား ၂၀၀ ကျော် ဖမ်းဆီးခံရခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဖမ်ဆီးသွားသူများကို မည်သည့်နေရာသို့ ခေါ်ဆောင်သွားသည့်ကို မသိရှိရကြောင်း မင်းဂံရပ်ကွက်တွင် နေထိုင်သည့် နောက်ထပ် အမျိုးသမီးတစ်ဦးက ပြောသည်။

“အိမ်ထောင်စု စာရင်းစစ်တယ်လို့ ပြောတယ်။ ဒါပေမယ့် အစ်မတို့ အိမ်ထောင်စု စာရင်းပြရင်လည်း ဖမ်းတာပါပဲ။ အစ်မ အဖေရော၊ မောင်လေးရော အမျိုးသားပါ အားလုံးဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားတယ်။ ဘယ်ကို ခေါ်သွားမှန်း လက်ရှိအချိန် အထိ မသိရသေးဘူး”ဟုပြောသည်။

လူပေါင်း ၂၀၀ ကျော် ဖမ်းဆီးခံရသည့်ထဲတွင် အသက် ၂၁ နှစ်အရွယ် မင်းဂံ အကွက် ၉ က အမျိုးသမီးတစ်ဦးလည်း ပါဝင်ပြီး ကျန်သူများအားလုံးမှာ အမျိုးသားများ ဖြစ်ကြောင်း မင်းဂံရပ်ကွက်တွင် နေထိုင်သူများက ပြောသည်။

မင်းဂံရပ်ကွက်တွင် နေထိုင်သူများ၏ ပြောဆိုချက် အရ ယနေ့ ဇွန် ၁၆ ရက်နေ့ ညပိုင်းတွင်လည်း စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များက ဝင်ရောက်စစ်ဆေးပြီး အရပ်သားများအား ဖမ်းဆီးလာနိုင်သေးကြောင်း ပြောဆိုမှုများလည်း ရှိနေသည်။

ဖမ်းဆီးခံရသူများမှာ ရေချမ်းပြင်၊ အောင်တိုင်၊ ကျက်တောပြင်၊ ပလ္လင်ပြင်၊ အုန်းရေဖော် စသည့် ကျေးရွာသားဖြစ်ပြီး မကြာသေးခင်က မြို့ပေါ် မင်းဂံရပ်ကွက်ကို ပြောင်းရွေ့နေထိုင်နေသူများ ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ ကျေးရွာများမှာ ပြီးခဲ့သည့် ဇွန်လ ၁၄ ရက်နေ့ နောက်ဆုံးထားပြီး ယင်းကျေးရွာများမှ ကျေးရွာသားများကို အခြားနေရာသို့ ပြောင်းရွှေ့ထိုင်ရန် စစ်ကောင်စီက အမိန့်ထုတ် ပြန်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။

ပုံစာ – ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ရခိုင်စစ်ရေးကာလ စစ်တွေမြို့တွင် စစ်ကောင်စီက ဒေသခံများအား ဖမ်းဆီးသွားသည်ကို တွေ့ရစဉ်။ (ဓာတ်ပုံ -CJ)

Western News| ဇွန် ၁၆

ရခိုင်ပြည်၊ တောင်ကုတ်မြို့တွင် အာရက္ခတပ်တော် AAနှင့် စစ်ကောင်စီတို့ တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန် ဖြစ်ပွားနေပြီး တိုက်ပွဲများအတွင်း စစ်ကောင်စီဘက်က ဗိုလ်ကြီး အောင်ဇော်ထွန်း ကျသွားကြောင်း ခိုင်လုံသည့် စစ်ရေး သတင်းရင်းမြစ်အရ သိရသည်။

ဇွန် ၁၅ရက်နေ့ ည ၈နာရီအချိန်ခန့်က တောင်ကုတ်မြို့ ချောင်းကောက်ရပ်ကွက်တွင် အာရက္ခတပ်တော်နှင့် စစ်ကောင်စီတို့ နှစ်ဖက်ထိတွေ့တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီတပ်ရင်းများက လက်နက်ကြီးများဖြင့် ဆက်တိုက် ပစ်ခတ်ခဲ့ကြောင်း တောင်ကုတ်မြို့ခံများက Western News ကိုပြောသည်။

စစ်ရေးသတင်းရင်းမြစ်တစ်ဦးက “မနေ့ က ညတိုက်ပွဲမှာ စကခ၅ က တပ်ထောက်ဗိုလ်ကြီး အောင်ဇော်ထွန်းကျတယ်။ တောင်ကုတ်မြို့ ချောင်းကောက်ရပ်ကွက်မှာ ထိတွေ့မှုဖြစ်ကြတာပါ။ ပုံမှန်ထင်ပြီးတော့ ဗိုလ်ကြီး အောင်ဇော်ထွန်း အပါအဝင် တပ်သား ၇ ယောက်နဲ့ သွားကြတာပါ။ အဲ့ဒီမှာ ဟိုဖက်နဲ့ ပစ်ခတ်မှု ဖြစ်ပြီးတော့ သေဆုံးသွားတာပါ “ဟုပြောသည်။

ဗိုလ်ကြီး အောင်ဇော်ထွန်းသည် ပြီးခဲ့သည် ၂၀၁၉ ခုနှစ်ကစ၍ တောင်ကုတ်မြို့သို့ တာဝန်ကျလာခြင်းဖြစ်ပြီး တောင်ကုတ် စကခ ၅ တွင် တပ်ထောက်ဗိုလ်ကြီးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေခြင်း ဖြစ်ကြောင်း စစ်ရေးသတင်းရင်းမြစ်က ပြောသည်။

တောင်ကုတ်မြို့တွင် စစ်ကောင်စီ အမှတ် ၅ စစ်ဆင်ရေးကွက်ကဲမှုဌာနချုပ် စကခ ၅၊ ခမရ ၅၄၄နှင့် မခရ ၃၄၆ တပ်ရင်းတို့ရှိပြီး ယင်းတပ်ရင်းတို့မှ လက်နက်ကြီးများဖြင့် ဆက်တိုက် ပစ်ခတ်မှုများ ရှိနေကြောင်း ဒေသခံများက ပြောဆိုသည်။

တောင်ကုတ် မြို့ခံတစ်ဦးက “တပ်မ က ကိုယ့်အရာရှိ ကျလို့ တစ်လျောက် လက်နက်ကြီးတွေ ရမ်းသမ်း ပစ်နေတယ်။ တိုက်ပွဲဖြစ်တာက ညက ဖြစ်စဥ်က ည ၈နာရီလောက်ဖြစ်တာ တက္ကသိုလ်အနောက်ဘက်ရော၊ ဂရုဏာ ဆည်အနီးမှာလည်းထိတွေ့တိုက်ဖြစ်တာ။ အရပ်သားတွေ ထိခိုက် သေဆုံးမှုမသိရသေးဘူး။ ထွက်ပေါက်တွေအားလုံး လမ်းတွေ အားလုံးကို စစ်တပ်က ပိတ်ထားလိုက်ပြီ “ဟုပြောသည်။

ဇွန်လ ၁၅ ရက် နေ့လယ် ၂ နာရီကလည်း စစ်ကောင်စီက ဂျက်တိုက်လေယာဉ်ဖြင့် တောင်ကုတ်မြို့အနီး မီးချောင်းထိုး၊ မောင်းကန်၊ ကင်းတောင် ကျေးရွာများဘက်သို့ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ကြောင်း ဒေသခံများက ပြောသည်။

လက်ကြီး လက်နက်ငယ်တို့ဖြင့် ပစ်ခတ်မှုကြောင့် တောင်ကုတ်ဒေသခံတစ်ချို့ ထိခိုက်သေဆုံးမှုများရှိသော်လည်း Western News အနေဖြင့် သီးခြား အတည်ပြု၍ မရရှိသေးပေ။ တောင်ကုတ်မြို့ သင်ချီကိုင်းမှာ ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီး တစ်ဦးနှင့် ၎င်း၏ မိခင်တို့မှာ လက်နက်ထိမှန်၍ သေဆုံးသွားကြောင်း အမည်မဖော်လိုသည့် တောင်ကုတ် ဒေသခံတစ်ဦးက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် တောင်ကုတ်မြို့နယ်က စစ်ကောင်စီတပ်ရင်း၊ တပ်စခန်းများအားလုံးကို AA က ဝိုင်းရံပိတ်ဆို့ထားပြီး စစ်ကောင်စီနှင့် AA တို့က တောင်ကုတ်-ပဲခူးလမ်းကို ပိတ်ထားကာ မြို့အဝင်လမ်းအားလုံးကိုလည်း ပိတ်ထားလိုက်ကြောင်း သိရသည်။

(ရခိုင်မှာ မေ၊ ဇွန် ပထမပတ်အတွင်း အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရသူ ၁၂၂ ဦး ကျော်ရှိ)

၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှ ဧပြီလအထိ ၄ လအတွင်း အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီသည် မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝှမ်း အစုလိုက်အပြုံလိုက် လူ ၃၆၉ ဦးကို ရက်ရက်စက်စက် သတ်ဖြတ်ခဲ့ကြောင်း ဉာဏ်လမ်းသစ်သုတေသနအဖွဲ့က ဇွန်လ ၁၂ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်ထားသည်။

၄ လတာ ကာလအတွင်း စစ်ကောင်စီ ကျူးလွန်ခဲ့သော အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်သည့် ဖြစ်စဉ်ပေါင်း ၄၆ ကြိမ်ရှိပြီး အရပ်သားသေဆုံးသူ ၃၆၉ ဦးရှိခဲ့သည်ဟု ဉာဏ်လင်းသစ်အဖွဲ့က ဆိုသည်။

၎င်းတို့အပေါ် စစ်ကောင်စီသည် လေကြောင်းအသုံးပြုခြင်း၊ စစ်ကြောင်းထိုးဝင်ရောက်ခြင်း၊ လက်နက်ကြီးပစ်ခတ်ခြင်း၊ လက်နက်ကြီးနှင့် လေကြောင်းတပြိုင်တည်း အသုံးပြုအပြင် အခြားသော ပုံစံများဖြင့် အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုူများကို ကျူးလွန်ခဲ့ကြောင်း ဉာဏ်လမ်းသစ် သုတေသနအဖွဲ့က ထုတ်ပြန်ထားသည်။

အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသည့် အရပ်သား ၃၆၉ ဦးမှာ ရခိုင်၊ ကချင်၊ စစ်ကိုင်း၊ ကရင်၊ ကရင်နီ၊ ချင်း၊ ရှမ်း၊ မကွေး၊ ပဲခူး၊ မန္တလေး ဒေသများက အပြစ်မဲ့အရပ်သားပြည်သူများဖြစ်ကြသည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ အာဏာသိမ်းချိန်ကစ၍ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီလအထိ မြန်မာစစ်တပ် (စစ်ကောင်စီ) အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခဲ့သော အရပ်သားအရေအတွက်မှာ ၂၄၉၀ ဦးရှိခဲ့သည်။

အဆိုပါ သေဆုံးအရပ်သား ၂၄၉၀ ဦးထဲက တစ်ဝက်နီးပါးရှိသည့် အရပ်သား ၁၁၉၅ ဦးမှာ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသအတွင်းက အပြစ်မဲ့ပြည်သူများဖြစ်ကြောင်း ဉာဏ်လမ်းသစ်သုတေသနအဖွဲ့က ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ရခိုင်ပြည်မှာ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလနှင့် ဇွန်လ ပထမအပတ်အတွင်း စစ်ကောင်စီ၏ လေကြောင်းဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခြင်း၊ လက်နက်ကြီးများပစ်ခတ်ခြင်းနှင့် ပေါင် ၅၀၀ ဗုံးတို့ကြောင့် အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသူ ၁၂၂ ဦးကျော်ရှိကြောင်း Western News ၏ မှတ်တမ်းများအရ သိရသည်။

အစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသူများမှာ စစ်တွေမြို့နယ် ဗျိုင်းဖြူရွာက အပြစ်မဲ့အရပ်သား ၇၈ ဦး၊ သံတွဲမြို့နယ် ဆင်ခေါင်းကျေးရွာက ၁၄ ဦး၊ နတ်တောင်မော်ရွာက ၉ ဦး၊ လင်းသီ/ရွှေလှေရွာက ၁၃ ဦး၊ ခမောင်းတုန်း/အောက်နတ်မော် ၂ ဦး၊ မောင်တော ၆ ဦးတို့ ဖြစ်ကြသည်။

စစ်ကောင်စီသည် ရခိုင်ပြည်အတွင်း တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခြင်းမရှိသော အရပ်သားနေ မြို့၊ ရွာ ဒေသများကို လေကြောင်းတိုက်ခိုက်ခြင်း၊ လက်နက်ကြီးများ ပစ်ခတ်ခြင်းတို့ကို နေစဉ်ပြုလုပ်နေသည်။

ပုံစာ – စစ်ကောင်စီ၏ လက်နက်ကြီးကြောင့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်က အစုလိုက်အပြုံလိုက် သေဆုံးခဲ့ရသော မြောက်ဦးမြို့နယ်က မိသားစုတစ်စု။ (ဓါတ်ပုံ – CJ)

(တောင်ကုတ်မြို့က ပြည်သူများ လွတ်မြောက်နယ်မြေသို့ သွားခိုလှုံရန် AA တိုက်တွန်းထား)

ရခိုင်ပြည် တောင်ကုတ်မြို့အနီးတွင် စစ်ကောင်စီတပ်ရင်းများနှင့် အာရက္ခတပ်တော် AA တပ်ဖွဲ့များကြား နှစ်ဖက်စစ်ရေးတင်းမာလျှက်ရှိပြီး ရက်ပိုင်းအတွင်း တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားရန် အလားအလာရှိနေကြောင်း ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

AA က သံတွဲမြို့ကို သိမ်းပိုက်နိုင်ရန် ၃ လနီးပါး ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်ပြီးနောက် ၄၅ မိုင်ခန့်ဝေးကွာသော တောင်ကုတ်မြို့က စစ်ကောင်စီ တပ်ရင်း၊ တပ်ဖွဲ့များအားလုံးကို ဝိုင်းရံပိတ်ဆိုထားကြောင်း ဒေသခံသတင်းရင်းမြစ်တစ်ဦးက ပြောသည်။

” AA က တောင်ကုတ်ကို ပိတ်ဆို့ထားတာ တစ်ပတ်လောက်ရှိနေပြီ။ သံတွဲဘက်မှာ ထိုးစစ်ဆင်နေပြီးတော့ တောင်ကုတ်မြို့ကို ပိတ်ဆိုလိုက်တာပေါ့၊ လိုအပ်ရင် တပြိုင်တည်း စစ်မျက်နှာဖွင့်နိုင်တယ်။ တောင်ကုတ်-ရန်ကုန် သွားတဲ့ လမ်းတွေကနေ စစ်ကောင်စီက လက်နက်ခဲယမ်းနဲ့ စားနပ်ရိက္ခာတွေ သယ်ယူနေတာ။ အခုတော့ AA က ပိတ်လိုက်ပြီဆိုတော့ သူတို့ သွားလို့ မရတော့ဘူး။ ” ဟု ပြောသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့က ရခိုင်ပြည်အတွင်း မြို့နယ်တိုင်းတွင် ကုန်းလမ်း၊ ရေလမ်းအားလုံးကို စစ်ကောင်စီက ပိတ်ပင်ခဲ့သော်လည်း တောင်ကုတ်-ရန်ကုန်လမ်း၊ ဂွ-ဧရာဝတီလမ်းပိုင်းကို နှစ်ကုန်ပိုင်းက ပြန်လည်ဖွင့်ပေးခဲ့သည်။

ယင်းကာလ ရခိုင်မြောက်ပိုင်း စစ်ရေးပြင်းထန်နေချိန် စစ်ကောင်စီသည် တောင်ပိုင်းမြို့များက တပ်ရင်းများကို လက်နက်ခဲယမ်းနှင့် တပ်အင်အားများကို အလုံးအရင်းဖြင့် ဖြည့်တင်းခဲ့ပြီး အထူးသဖြင့် တောင်ကုတ်နှင့် သံတွဲမြို့ကို ဖြည့်တင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

လက်ရှိတွင် တောင်ကုတ်မြို့နယ်က စစ်ကောင်စီတပ်ရင်း၊ တပ်စခန်းများအားလုံးကို AA က ဝိုင်းရံပိတ်ဆို့ထားသည့်အပြင် တောင်ကုတ်-ပဲခူးလမ်းကို ပိတ်ထားလိုက်ပြီး နှစ်ဖက် စစ်ရေးတင်းမာနေကြသည်။

နောက်ထပ် မြို့ခံတစ်ဦးက ” ပြီးခဲ့တဲ့ ၃ ရက်လောက်ကစပြီး စစ်ကောင်စီ တောင်ကုတ်တပ်တွေက ပစ်တဲ့ လက်နက်ကြီးသံတွေ ကြားနေရတယ်။ AA က မြို့အနီးကို ချဉ်းကပ်လာပြီး ဝိုင်းရံပိတ်ဆို့ထားတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းကြောင့် စစ်ကောင်စီတပ်တွေက ယမ်းသပ်ပစ်ခတ်နေတယ်။ ရက်ပိုင်းအတွင်းမှာ တိုက်ပွဲဖြစ်နိုင်တဲ့ အလားအလာရှိနေတယ်။ AA က ပြောတာထားကြာပြီလေ။ စစ်ကောင်စီရှိတဲ့ နေရာတွေ၊ မြို့တွေအားလုံးကို တိုက်မယ်တာ။ ” ဟု ပြောသည်။

ယနေ့ ဇွန်လ ၁၅ ရက် နေ့လယ် ၂ နာရီကလည်း စစ်ကောင်စီက ဂျက်တိုက်လေယာဉ်ဖြင့် တောင်ကုတ်မြို့အနီး မီးချောင်းထိုး၊ မောင်းကန်၊ ကင်းတောင် ကျေးရွာများဘက်သို့ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး အထိအခိုက်ကို မသိရသေးပေ။

တောင်ကုတ်မြို့တွင် စစ်ကောင်စီ အမှတ် ၅ စစ်ဆင်ရေးကွက်ကဲမှုဌာနချုပ် (စကခ ၅)၊ ခမရ ၅၄၄ နှင့် မခရ ၃၄၆ တပ်ရင်းတို့ရှိပြီး စစ်ကောင်စီက ၂၀၂၃ နှစ်ကုန်ပိုင်းကစ၍ အင်အားအများအပြားဖြည့်ထားကြောင်း သိရသည်။

တောင်ကုတ်မြို့အပါအဝင် စစ်ကောင်စီ ထိန်းချုပ်ထားဆဲမြို့များက ဒေသခံပြည်သူလူထုများအနေဖြင့် လွတ်မြောက်နယ်မြေ သို့မဟုတ် အာရက္ခတပ်တော် ထိန်းချုပ်နယ်မြေသို့ သွားရောက်ခိုလှုံကြရန် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်လခန့်ကစ၍ AA က ထုတ်ပြန်ချက်တမျိုး၊ အင်အာဗျူးများတွင်တမျိုး ပြောဆိုအသိပေးနေသည်။

ပုံစာ – တောင်ကုတ်မြို့ထဲတစ်နေရာ။ (ဓါတ်ပုံ – CJ)

Western News| ဇွန် ၁၅
ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်း ညီနောင်မဟာမိတ်တပ်များ လားရှို့မြို့အနီးသို့ ရောက်ရှိလာပြီဟု သတင်းများထွက်ပေါ်နေခြင်းကြောင့် အရှေ့မြောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ် အပါအဝင် စစ်ကောင်စီတပ်များအားလုံး စစ်ရေးပြင်ဆင်မှုများ ပြုလုပ်နေသည်ဟု စုံစမ်းသိရသည်။

ကိုးကန့်တပ် MNDAA ၊ တအောင်းတပ် TNLA နှင့် ရခိုင်တပ် AA တို့ ညီနောင်တပ်ဖွဲ့များ လားရှို့မြို့အနီး ပတ်ဝန်းကျင်အထိ နေရာယူလာထားပြီး လားရှိုးစစ်ကောင်စီတပ်ရင်းများမှလည်း စစ်ရေးပြင်ဆင်နေ၍ နှစ်ဖက် စစ်ရေးတင်းမာနေကြသည်ဟ သတင်းရင်းမြစ်က ပြောသည်။
နေပြည်တော် စစ်ဘက်သတင်းရင်းမြစ်က “လားရှိုးနဲ့ ရှမ်းမြောက်တစ်ခွင်မှာ စစ်ရေးအရ အတော်လေးကို အဆင်သင့်ပြင်တာတွေ လုပ်နေတယ်။ တပ်အင်အားတွေ ထပ်ပြီးတော့ တိုးပို့နေတာလည်းရှိတယ်။ နဂိုလည်း ပို့နေပြီးသားတွေရှိတယ်။ လက်နက် ခဲယမ်းတွေ ပို့တာတွေလည်းရှိပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ရှမ်းမြောက် ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးပြီးနောက်ပိုင်း ဇန်နဝါရီလ ၁၁ ရက်နေ့က စစ်ကောင်စီနှင့် မြောက်ပိုင်းညီနောင်မဟာမိတ်တို့ ဟိုင်ဂင်သဘာတူညီချက်ဖြင့် အပစ်အခတ် ရပ်စဲခဲ့ကြသည်။

သို့သော်လည်း စစ်ကောင်စီသည် ဟိုင်ဂင်သဘောတူညီချက်များကို သွယ်ဖီ၍ စစ်ရေးပြင်ဆင်ခြင်း၊ ကိုးကန့်နှင့်တအောင်းဒေသကို လက်နက်ကြီးများ ပစ်ခတ်ခြင်း၊ လေယာဉ်ဖြင့် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခြင်းများကို ပြုလုပ်နေသည်။
ဇွန်လ ၉ ရက် ညနေ ၄ နာရီ ၃၀ မိနစ်အချိန်က တအောင်းဒေသ မိုးမိတ်မြို့နယ် ပန်တင်ရွာနှင့် မန်ပိန်းရွာကြား TNLA တပ်စခန်းကို စစ်ကောင်စီတပ်က လက်နက်ကြီး ၃ ကြိမ်ပစ်ခတ်ခြင်း၊ လေယာဉ်က ပေါင် ၅၀၀ ဗုံးဖြင့် နှစ်ကြိမ် တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြောင်း TNLA က ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ထိုကြောင့်လည်း တအောင်ဒေသတွင် စစ်ကောင်စီနှင့် TNLA တို့ နှစ်ဖက်စစ်ရေးတင်းမာနေသလို လားရှိုးမြို့ကို သိမ်းပိုက်ရန် မြောက်ပိုင်းညီနောင်မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့က ချဉ်းကပ်လာခြင်းဖြစ်သည်ဟု သုံးသပ်နေကြသည်။
စစ်ရေးသုံးသပ်သူတစ်ဦးက ” ဟိုင်ဂင်သဘောတူညီချက်ကို စစ်ကောင်စီဘက်က အရင်ဖျက်တာဆိုတော့ ဒီထက်ပိုဆိုးလာရင် ရှမ်းမြောက်တိုက်ပွဲက ပြန်စနိုင်တယ်။ ဟိုင်ဂင်အစည်းအဝေးတွေကလည်း ရလဒ် သိပ်ထွက်တာမဟုတ်ဘူး။ စစ်ကောင်စီရဲ့ လုပ်ရပ်တွေ မရပ်တန့်ရင်တော့ မြောက်ပိုင်းတပ်တွေကလည်း ဒီအတိုင်းငြိမ်ခံမှာတော့ မဟုတ်ဘူး ထင်တယ်။ ” ဟု ပြောသည်။
တစ်ဖက်မှာလည်း စစ်ကောင်စီသည် ဆုံးရှုံးသွားသော ရှမ်းမြောက်က ကိုးကန့်ဒေသနှင့် တအောင်းဒေသများကို ပြန်လည်ရယူနိုင်ရေးအတွက် စစ်ရေးပြင်ဆင်မှုများကို အကြီးစားပြုလုပ်နေကြောင်း သိရသည်။

လားရှို့မြို့အနီး ညီနောင်မဟာမိတ်တပ်များ ရောက်ရှိလာသည်ကို စစ်ကောင်စီ၏ အရှေ့မြောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်က နေပြည်တော် စစ်ရေးရုံးသို့ တိုင်ကြားထားသလို တရုတ်အစိုးရထံသို့လည်း တိုင်ကြားထားကြောင်း သတင်းရင်းမြစ်က ဆိုသည်။

(သံတွဲတိုက်ပွဲ စစ်ရှောင်အရေအတွက် တိုးလာနေ၊ ခန့်မှန်းခြေ ၂၅,၀၀၀ ခန့်ရှိ)

ရခိုင်ပြည် သံတွဲမြို့နယ် ဂေါ့ကျေးရွာအနီး ဂေါ့တောင်တွင် အာရက္ခတပ်တော် AA နှင့် စစ်ကောင်စီတပ်တို့ နှစ်ဖက်ထိတွေ့တိုက်ပွဲ ဆက်လက်ရှိနေသေးကြောင်း စစ်ရေးအခြေအနေသိသူများထံမှ သိရသည်။
ဇွန်လ ၁၃ ရက်နှင့် ၁၄ ရက်နံနက်ပိုင်းအထိ နှစ်ဖက်ထိတွေ့တိုက်ပွဲများဖြစ်ပွားလျှက်ရှိပြီး စစ်ကောင်စီက လက်နက်ကြီးများ အဆက်မပြတ် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်နေကြောင်း စစ်ရေးအခြေအနေသိသူတစ်ဦးက ပြောသည်။
” ဂေါ့တောင်တိုက်ပွဲကတော့ ဆက်ရှိနေပါသေးတယ်။ မနေ့ကတောင် သံတွဲလေဆိပ်အနီးမှာလည်း လက်နက်ကြီးပစ်ခတ်သံတွေ ကြားလိုက်ရတယ်။ ဟိုး အရင်ရက်တွေတုန်းကလောက် တိုက်ပွဲက သိပ်မပြင်းဘူး။ ဒီ သူဌေးရေအားလျှပ်စစ်စီမံကိန်းအနီးက တိုက်ပွဲကတော့ ဖြစ်ကြတာ မကြားမိဘူး။ ” ဟု ပြောသည်။

ဒေါ်မြ၊ လင်းသီ၊ ရွှေလှေတစ်ဝိုက်နှင့် သူဌေးရေအားလျှပ်စစ်စီမံကိန်းထဲက စစ်ကောင်စီတပ်စခန်းများမှာ သံတွဲမြို့အနီးသို့ ဆုတ်ခွာလာကြောင်းနှင့် AA က ယင်းဒေသကို ထိန်းချုပ်လိုက်ပြီဟု သတင်းများထွက်ပေါ်နေသည်ဟု ဒေသခံများက ပြောဆိုကြသည်။

ဧပြီလတတိယအပတ်ကစတင်ခဲ့သည့် သံတွဲတိုက်ပွဲမှာ တစ်ရက်ထက်တစ်ရက် တိုက်ပွဲပြင်းထန်လာပြီး စစ်ရှောင်အရပ်သားပြည်သူများမှာလည်း အိုးအိမ်မဲ့နေရပ်စွန့်ခွာရသူ တိုးလာနေကြောင်း သတင်းရင်းမြစ်တစ်ဦးက ပြောသည်။
” တိုက်ပွဲကတော့ နေ့စဉ်ရှိနေတာပေါ့နော်။ တိုက်ပွဲမရှိလည်း စစ်ကောင်စီတပ်တွေက လက်နက်ကြီးတွေနဲ့ ပစ်ခတ်တာ၊ ဒရုန်းလား၊ လေယာဉ်နဲ့လားမသိဘူး။ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်တာတွေရှိနေတော့ ပြည်သူတွေက ဘေးကင်းမယ်ထင်တဲ့ နေရာတွေကို သွားကြတာပေါ့။ စစ်ရှောင်အရေအတွက်ကတော့ တိုးတိုးလာနေတယ်။ ကျမတို့ ခန့်မှန်းတာက ၂၅,၀၀၀ လောက်တောင်ရှိတယ်လို့ ပြောတယ်။ အကူအညီတွေကတော့ မရဘူးလို့ပြောရမယ်။ ဖြစ်သလို စားသောက် နေထိုင်နေရပါတယ်။ အကူအညီရရင်တော့ သိပ်ကောင်းမှာပေါ့နော်။ ” ဟု ပြောသည်။

ဂေါ့ကျေးရွာနှင့် ဆင်ခေါင်းကျေးရွာက ပိတ်မိနေသော အရပ်သားပြည်သူများ ထောင်နှင့်ချီကို အာရက္ခတပ်တော် AA က ကယ်ထုတ်ပေးနိုင်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
တိုက်ပွဲတစ်စုံတစ်ရာဖြစ်ပွားခြင်းမရှိဘဲ ဇွန်လ ၄ ရက်နေ့နှင့် ၅ ရက်နေ့တွင် စစ်ကောင်စီက သံတွဲမြို့နယ် ဆင်ခေါင်းကျေးရွာကို လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု၊ လက်နက်ကြီးရာချီပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။
ထိုတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ဆင်ခေါင်းရွာသား ၁၄ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးပြီး ထိခိုက်ဒဏ်ရာပြင်းထန်သူ ၂၄ ဦးထက်မနည်းရှိခဲ့ကြောင်းနှင့် နေအိမ် ၁၀၀ ကျော်မှာလည်း လုံးဝပျက်စီးသွားကြောင်း အာရက္ခတပ်တော် AA က ယနေ့ ဇွန်လ ၁၀ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ဆင်ခေါင်းရွာမှ သေဆုံးသူ ၁၄ နှင့်ပေါင်းလျှင် သံတွဲတိုက်ပွဲအတွင်း အရပ်သားပြည်သူ သေဆုံးသူ ၃၉ ဦးအထိရှိလာနေပြီး အဆိုပါစာရင်းမှာ နာမည်၊ အသက်နှင့်တကွ အတည်ပြုနိုင်သော စာရင်းများဖြစ်သည်။
ရခိုင်ပြည်အတွင်း လက်ကျန်မြို့များအနက် သံတွဲ၊ မောင်တောနှင့် အမ်းမြို့နယ်တို့က စစ်ကောင်စီတပ်ရင်း၊ တပ်ဖွဲ့၊ တပ်စခန်းများကို အာရက္ခတပ်တော် AA ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်လျှက်ရှိပြီး မောင်တောမြို့နယ်က မောရဝတီဌာနချုပ်အပါအဝင် တပ်စခန်း ၁၀ ခုကို ဇွန်လ နှစ်ပတ်အတွင်း AA က အပြီးသတ်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။
ဓါတ်ပုံ – ဂေါ့ကျေးရွာနှင့် ဆင်ခေါင်းကျေးရွာတို့က ပိတ်မိနေသော ပြည်သူထောင်ချီကို AA က ကယ်ထုတ်ပေးနေစဉ်။ (ဓါတ်ပုံ – APM)

ပြီးခဲ့သည့် နှစ်လခန့်ကစ၍ အရှိန်မြှင့် ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည့် မောင်တောမြို့သိမ်းတိုက်ပွဲ ဇွန်လ နှစ်ပတ်အတွင်း မောရဝတီဗျူဟာကုန်းအပါအဝင် စစ်ကောင်စီအရေးပါသော တပ်စခန်း ၁၀ ခုကို AA က သိမ်းပိုက်လိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း ယနေ့ ဇွန်လ ၁၄ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်ထားသည်။
ဇွန်လ ဒုတိယအပတ်တွင်း မောရဝတီဗျူဟာ၊ နခခ ၄ တပ်ရင်းဌာနချုပ်၊ အလယ်သံကျော်စခန်း၊ နခေါင်းတိုစခန်းတို့ကို ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့ နောက်ဆုံးထား၍ AA က သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။

ဇွန်လ ပထမအတွင်းမှာ တာဝါတိုင်စခန်း၊ ကျောက်ပန္ဒူစခန်း၊ ခွဆုံပြင်စခန်း၊ မြင်းလွှတ်စခန်း၊ အင်းဒင်စခန်း (သို့) နခခ (၆) စခန်း နှင့် နခခ (၉) စခန်းတို့ကို AA က အပြီးသတ်သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
တစ်ပြိုင်နက်တည်းတွင် မောင်တော၊ အမ်း၊ သံတွဲ မြို့များ၌ ရှိသော စစ်ကောင်စီ၏ အခြားသော စခန်းများကိုလည်း ဆက်လက်ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်လျက်ရှိကြောင်း AA က ဆိုသည်။
အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီသည် မောင်တောမြို့ကို ဝင်ရောက်နိုင်သော ပြည်သူအသုံးပြုသည့် လမ်းတံတား အနည်းဆုံး ၁၀ စင်းထက်မနည်းကို မိုင်းခွဲဖျက်ဆီးထားသည်။
ယင်းအပြင် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ (၁၃) ရက်နေ့တွင် တောင်ကုတ်မြို့နှင့် (၈) မိုင်ခန့်အကွာရှိ တောင်ကုတ်-အမ်း ကားလမ်းမပေါ်ရှိ “ရွှေကွမ်းစမ်း တံတား” အား စစ်ကောင်စီမှ မိုင်းခွဲဖျက်ဆီးထားခဲ့သည်။
တိုက်ပွဲများအတွင်း စစ်ကောင်စီ၏ လက်နက်ခဲယမ်း၊ စစ်လက်နက်အသုံးအဆောင်ပစ္စည်း များကို သိမ်းဆည်းရမိသကဲ့သို့ စစ်သုံပန်းအချို့ကိုလည်း ဖမ်းဆီးရမိခဲ့ကြောင်း AA က ပြောသည်။
လက်နက်ချအညံ့မခံဘဲ ထွက်ပြေးလျက်ရှိနေသည့် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များကို လိုက်လံရှာဖွေကာ ဆက်လက် ရှင်းလင်းလျက်ရှိကြောင်း AA က ထုတ်ပြန်ထားသည်။

(ဓါတ်ပုံသတင်း)
ရခိုင်ပြည် သံတွဲမြို့နယ်မှာ စစ်ကောင်စီနှင့် AA တို့ တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်လျှက်ရှိနေပြီး စစ်ရှောင်အရပ်သားများလည်း နေ့စဉ်တိုးလာနေကာ အရေးပေါ် စားနပ်ရိက္ခာများနှင့် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုများ အရေးတကြီးလိုအပ်နေကြောင်း ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။
နိုင်ငံတကာအကူအညီများနှင့် အရပ်ဘက်အသင်းအဖွဲ့အစည်းများ၏ အကူအညီများမှာလည်း ဝင်ရောက်ကူညီမှု နည်းပါးနေပြီး မိုးတွင်းရာသီဖြစ်၍ အဓိက စားနပ်ရိက္ခာနှင့် အမိုးအကာများ လိုအပ်နေကြသည်။
သံတွဲမြို့ပေါ်က အရပ်သားပြည်သူများ အားလုံးနီးပါးမှာ ကျေးလက်ဒေသများနှင့် AA ထိန်းချုပ်ရာနေရာဒေသများသို့ သွားရောက်ခိုလှုံလျှက်ရှိကြောင်းနှင့် သံတွဲမြို့နယ်တွင် စစ်ရှောင်အရေအတွက် သောင်းချီ ရှိနေကြောင်း သိရသည်။
ပုံစာ – သံတွဲမြို့နယ်က ပြည်သူလူထုများမှာ ဘေးကင်းရာဟု ထင်ရသည့် နေရာများ၌ စစ်ရှောင်နေကြစဉ်။

(ဓါတ်ပုံ – ဝေဟင်အောင်)
မှတ်ချက် – ဝေဟင်အောင်သည် စစ်ရှောင်များအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသော ပရဟိတ လူငယ်တစ်ဦးဖြစ်သည်။ အကူအညီများ ပေးအပ်လိုသူများအနေဖြင့် ဝေဟင်အောင်မှတစ်ဆင့် လှူဒါန်းနိုင်ကြောင်း ၎င်းကိုယ်တိုင် နှိုးဆော်ထားသည်။

စစ်ကောင်စီတပ်မှပစ်ခတ်သည့် လက်နက်ကြီးများ ကျရောက်မှုကြောင့် ရခိုင်ပြည် ပေါက်တောနှင့် ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ်ဘက်မှ ကျေးရွာအချို့မှာ ယခုရက်ပိုင်းအတွင်းကစ၍ တိမ်းရှောင်နေရကြောင်း ဒေသတွင်းနေထိုင်သူများက ပြောသည်။
တိမ်းရှောင်နေရသည့် ကျေးရွာများမှာ ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ် ကျွဲထိုး၊ အောင်ဇေယျ၊ ခမောင်းတော၊ ကန်ချောင်းနှင့် ပေါက်တောမြို့နယ် ကြိမ်ခွေမော် သဝင်ချောင်းတို့အပါအဝင် ကျေးရွာအချို့တို့ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ပေါက်တောမြို့နယ်ကို စစ်တွေရှိ စစ်ကောင်စီတပ်ရင်းနှင့် ရေတပ်တို့မှ လက်နက်ကြီးများဖြင့် အဆက်မပြတ် ပစ်ခတ်နေသည့်အတွက် ဒေသခံများတိမ်းရှောင်နေရသည်ဟု ပေါက်တောဒေသခံတစ်ဦးက ပြောသည်။

“စစ်တွေကနေလက်နက်ကြီးတွေနဲ့ လှမ်းပစ်တယ်။ ရွာတွေမှာကျတယ်။ စစ်တွေကနေအရင်ကတည်းက ခုလိုပစ်ခတ်နေတာတွေရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အခုကပိုဆိုးလာတော့ ဘယ်သူမှမနေရဲကြတော့တာ။ ဒါကြောင့် လက်နက်ကြီးကျတဲ့ ကျေးရွာကဒေသခံတွေဟာ တစ်ခြားနယ်တွေမှာ သွားရှောင်နေကြတယ်” ဟုပြောသည်။

ယင်းအပြင် ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ်ဘက်ကိုလည်း ထိုနည်းတူစွာ လက်နက်ကြီးများဖြင့် ဆက်တိုက်ပစ်ခတ်နေသည့်အတွက် ကျေးရွာအချို့မှ ဒေသခံအများစုမှာ စစ်ဘေးထပ်ရှောင်နေရသည်ဟု ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ် တန်ဘက်လှန်းရွာ ဒေသခံတစ်ဦးက ဆိုသည်။
“ပုဏ္ဏားကျွန်းက စစ်တွေနဲ့နီးတော့ ဘယ်အချိိန်မဆိုလှမ်းပစ်လိုက်ရင်ကျလာနိုင်တယ်။ ဒါကကျနော်တို့နယ်ခံတွေရဲ့စိုးရိမ်မှုပါ။ အခုလည်း ပုဏ္ဏားကျွန်းနယ်တွေမှာ လက်နက်ကြီးတွေနေ့စဥ်နီးပါးဆိုသလိုကျနေတာကြားနေမြင်နေရတော့ အများအားဖြင့် ကျေးရွာတွေကနေရှောင်ဖို့တွေးနေကြပြီ။ စစ်ရှောင်လို့ရောက်တာဖြင့် ဘာမှမကြာသေးဘူး ထပ်ရှောင်ကြရတော့မယ့်အခြေနေကတော့ တော်တော်ဆိုးပါတယ်” ဟုပြောသည်။

ပေါက်တောနှင့် ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ်မှ ဒေသခံများမှာ ၎င်းတို့ဒေသတွင်း နှစ်ဖက်တိုက်ပွဲများဖြစ်ပွားစဉ်ကလည်း နီးစပ်ရာဒေသများသို့ စစ်ဘေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ကြရမှုများရှိခဲ့ပြီး လက်ရှိတွင်လည်း မိမိဒေသတွင်းပြန်လည်နေထိုင်နိုင်မှုမရှိသူများလည်း အများအပြားရှိနေသေးသည်။

ပေါက်တောနှင့် ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ်တို့မှာ AA မှအပြီးသတ်သိမ်းပိုက်လိုက်ပြီးနောက်ပိုင်း စစ်ကောင်စီတပ်မှ လေကြောင်းရေကြောင်း အသုံးပြုပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ဒေသခံများ သေဆုံးဒဏ်ရာရမှု၊ လူနေအိမ်များလည်း ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုတို့ မကြာခဏရှိနေသည့် ဒေသများလည်းဖြစ်သည်။
ပုံစာ – ရခိုင်ပြည်မှာ စစ်ကောင်စီတပ်နှင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော် AA တို့ကြား တိုက်ပွဲတွေဖြစ်ပွားနေခြင်းကြောင့် စစ်ဘေးတိမ်းရှောင်နေကြရသည့် ဒေသခံပြည်သူများကို တွေ့ရစဉ်။

ရန်ကုန်မြို့အပါအဝင် မြို့ကြီးအချို့တွင် စစ်ကောက်စီ လက်အောက်ခံ စစ်သားများနှင့် ရဲတပ်သားများမှာ လမ်းသွားလမ်းလာ ပြည်သူများထံမှ လက်ကိုင်ဖုန်းများကို ရှောတခင်ဝင်ယူ စစ်ဆေးပြီး VPN (Virtual Private Network) ဆော့ဝဲလ်များတွေ့လျှင် ခြိမ်းခြောက်ငွေညစ် တောင်းယူနေကြောင်း သိရသည်။
စစ်ကောင်စီက အတည်မပြုသေးသည့် ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေး ဥပဒေမူကြမ်းကို အကြောင်းပြ၍ မြေပြင်လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များ၊ ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် ရပ်ကွက်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးများက လမ်းသွားလမ်းလာများ၏ ဖုန်းများကို VPN ရှိမရှိ စစ်ဆေးနေသည်။
မျက်မြင်တွေ့ရှိသူတစ်ဦးက ” အခုဆို ကျနော်တို့ ဖုန်းတောင် အပြင်မယူရဲတော့ဘူး။ လမ်းပေါ်မှာ တားပြီးစစ်တယ်။ ကားပေါ်မှာ စစ်လို့ တွေ့ရင်တော့ ဖမ်းတာတွေရှိတယ်။ ဖမ်းတာဆိုတာကလည်း သူတို့က ပိုက်ဆံတောင်းတာပေါ့။ ပြီးရင် ဆော့ဝဲလ်ဖျက်ပေးပြီး ပြန်လွှတ်ပေးတယ်” ဟု ပြောသည်။

ဖုန်းထဲတွင် VPN ဆော့ဝဲလ်ကိုတွေ့လျှင် ခြိမ်းခြောက်ငွေကြေးတောင်းခံသည့် ဖြစ်စဉ်များမှာ ချင်းပြည်နယ်၊ မန္တလေး၊ ဧရာဝတီ၊ ပဲခူး၊ မကွေးနှင့် ရန်ကုန်တိုင်းများတွင် ဖြစ်ပွားလျှက်ရှိနေပြီး အချို့နေရာများတွင် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ဂိတ်ချစစ်ဆေးခြင်းများ ပြုလုပ်နေကြောင်း ရန်ကုန်မြို့ခံတစ်ဦးက ပြောသည်။
ယင်းဖြစ်စဉ်ကို သိရှိခဲ့သူတစ်ဦးက ” ဂိတ်ချပြီးကို စစ်တာ။ လူငယ်တွေကို ပိုပြီး ရစ်တယ်။ နိုင်ငံရေးနဲ့ပတ်သက်တာတွေ ရှိလားဆိုပြီး စစ်ဆေးနေတာ အဲဒီကောင်လေးကိုတော့ ဖုန်းထဲမှာ VPN ကလည်း အများကြီးတွေ့သွားတယ်။ စခန်းကိုဖမ်းပြီးခေါ်သွားတယ်” ဟု ဆိုသည်။

မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း လူမှုကွန်ရက်များကို အသုံးပြု၍ မရရှိစေရန် စစ်ကောင်စီသည် VPN ဆော့ဝဲလ်များကို မေလ ၃၀ ရက်နေ့က စတင်ဖြတ်တောက်ခဲ့ပြီး သို့သော်လည်း နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ဆက်လက်အသုံးပြုနေကြ၍ စစ်ကောင်စီသည် VPN အသုံးပြုများကို ဖမ်းဆီးနိုင်ရန် ဥပဒေတစ်ရပ် ပြဌာန်းရေး ပြင်ဆင်စီမံနေသည်။

အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီသည် သတင်းသိပိုင်ခွင့်ကို ထိန်းချုပ်ရန် Facebook အပါအဝင် လူမှုကွန်ရက်အချို့ကို ပိတ်ထားသော်လည်း Facebook ကို အစားထိုး လူမှုကွန်ရက်အဖြစ် MySpace အပလီကေးရှင်းကို လွှင့်တင်ခဲ့သည်။
သို့သော်လည်း လတ်တလောမှာ စစ်ကောင်စီ၏ ဝါဒဖြန့် MySpace လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာသည် ဝိုင်းဝန်းဆန့်ကျင် တိုက်ခိုက်ခံရခြင်းကြောင့် Google Play Store နှင့် Apple Store တို့တွင် မတွေ့ရတော့ပေ။
ပုံစာ – ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၉ ရက်နေ့က မန္တလေးမြို့ လမ်းမပေါ်မှာ လုံခြုံရေးယူထားတဲ့ ရဲများနဲ့ စစ်တပ်တပ်ဖွဲ့ဝင်များ။ (ဓါတ်ပုံ – AP)

ချင်းပြည်နယ် မတူပီမြို့ကို သိမ်းပိုက်နိုင်ရန် ချင်းညီနောင်တော်လှန်ရေးပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့များက စစ်ဆင်ရေးစတင်နေပြီဟု ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်ထားသည်။

မတူပီမြို့ထဲက စစ်ကောင်စီတပ်ခန်းများကို မကွေးတိုင်းအခြေစိုက် ယောတပ် YA နှင့် အခြားသော မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့များနှင့်အတူ ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်လျှက်ရှိသည်ဟု ချင်းညီနောင်များက ပြောဆိုထားပြီး အာရက္ခတပ်တော် AA လည်းပါဝင် တိုက်ခိုက်ပေးနေသည်ဟု နီးစပ်သူများထံမှ သိရသည်။

လက်ရှိတွင် မတူပီမြို့အတွင်း စစ်ကောင်စီနှင့် တိုက်ပွဲပြင်းထန်လျှက်ရှိပြီး ချင်းညီနောင်တော်လှန်ရေး ပူးပေါင်းတပ်က မတူပီရဲစခန်းနှင့် ထွေအုပ်ရုံးကို သိမ်းလိုက်ပြီဟုလည်း သတင်းများထွက်ပေါ်နေသည်။

ချင်းပြည်ထဲက မကွီးအိမ်နူး၊ ကျင်ဒွေး၊ ဝေဘူလ၊ ရိဒ်ခေါဒါရ်၊ နှာရိန်နှင့် ဆူခွာမြို့ စသည့် မြို့များကို ချင်းညီနောင်တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့က သိမ်းပိုက်ထားပြီဖြစ်သည်။

ပုံစာ – မတူပီမြို့

(ယင်း ၁၂ ရွာက နေအိမ်များကို စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် စစ်ကောင်စီခေါ်လာသူ လူတစ်စုက ဖောက်ထွင်းနေ)

ရခိုင်ပြည် စစ်တွေမြို့အနီး ကျေးရွာ ၁၂ ရွာက ရွာသားများအားလုံး တစ်ယောက်မကျန်ကို ယနေ့ ဇွန်လ ၁၄ ရက်နေ့ နောက်ဆုံးထားပြီး အတင်းပြောင်းရွှေ့ရန် အမိန့်ထုတ်ခဲ့သော်လည်း ယမန်နေ့ ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့တွင် အဓမ္မပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်ဟု သိရသည်။
မပြောင်းရွှေ့လိုသည့် ရွာသားများနှင့် အိမ်စောင့်ကျန်ခဲ့သူများကိုလည်း စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များက လိုက်လံဖမ်းဆီးကာ ငွေပေးမှ လွှတ်ပေးခဲ့ကြောင်း ကြွီတဲရွာသားများက ပြောသည်။

” ကျမတို့ ကြွီတဲရွာမှာ မပြောင်းရွှေ့လိုတဲ့သူတွေရှိတယ်။ အိမ်ကပစ္စည်းတွေ၊ ကျွဲတွေ၊ နွားတွေ ပျောက်မှာစိုးလို့ အိမ်စောင့်ကျန်ခဲ့တာရှိတယ်။ သူတို့တွေကို လိုက်ဖမ်းတာ။ ၁၀ ယောက်ကျော် ပါသွားတယ်။ ဒီနေ့ မနက်မှ ငွေပေးလို့ ပြန်လွှတ်လာတယ်။ တစ်ယောက် ဘယ်လောက်ခဲ့ရသလဲ မသိဘူး။ စစ်ကောင်စီက ယုတ်မာလွန်းအားကြီးတယ်။ အိမ်စောင့်နေမယ်ဆိုတာတောင် မရဘူး။ ” ဟု ပြောသည်။

ပြောင်းရွှေ့ခံရသည့် ကျေးရွာများမှာ ပလ္လင်ပြင်၊ အောင်ဒိုင်၊ ကျက်တောပြင်၊ ကြွီတဲပိုက်ဆိပ်ကြီး၊ ကြွီတဲပိုက်ဆိပ်ချေ၊ ကြွီတဲ၊ အုန်းရေဖော်၊ ရေချမ်းပြင်၊ ပျားလယ်ချောင်း (ရွာသစ်)/(ရွာဟောင်း)၊ သင်းပုန်းတန်း၊ မောင်နီပြင် စသည့် ကျေးရွာများဖြစ်သည်။
စစ်ကောင်စီသည် ယင်းကျေးရွာများအားလုံးကို ဖြိုဖျက်သွားမည်ဟု ရွာသားများ အသိပေးထားပြီး ရွာသားများကိုလည်း စစ်တွေမြို့ထဲသို့ ခေါ်ယူကာ ဓားစာခံအဖြစ် ထားရှိထားကြောင်း သိရသည်။
ဇွန်လ ၁၀ ရက်မှ ၁၄ ရက်အထိ ငါးရက်အတွင်း ပြောင်းရွှေ့ရမည်ဟု စစ်ကောင်စီက အမိန့်ထုတ်ပြီးနောက် ရွာသားများမှာ စစ်တွေမြို့နှင့် အခြားဘေးကင်းရာနေရာများသို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ကြပြီး ယမန်နေ့ ဇွန် ၁၃ ရက်နေ့လယ်တွင် လူမနေအိမ်များကို စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် စစ်ကောင်စီ ခေါ်လာသော မွတ်ဆလင်များက နေအိမ်ဖောက်ထွင်းမှုများ ပြုလုပ်ကြသည်ဟု နောက်ထပ် ကြွီတဲရွာသားတစ်ဦးက ပြောသည်။

” မနေ့က နေ့လယ်လောက်ကစပြီး လူမနေအိမ်တွေကို ဝင်ဖောက်ထွင်းတော့တာပါပဲ။ စစ်ကောင်စီတပ်တွေလည်းပါသလို စစ်ကောင်စီ ခေါ်လာတဲ့ မွတ်ဆလင်တွေလည်း ပါတယ်။ ကျမတို့မှာ ပြောင်းရွှေ့ရတယ်ဆိုပေမယ့် အိမ်က ပစ္စည်းအားလုံးကို သယ်ယူနိုင်တာမဟုတ်ဘူးလေ။ ကျွဲ၊ နွားအပါအဝင် အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်တွေရှိမယ်။ သယ်လို့ မနိုင်တဲ့ ဆန်၊ စပါးတွေရှိမယ်။ အိမ်ပရိဘောဂတွေရှိမယ်။ အဝတ်အစားတွေရှိမယ်။ ဒါတွေအကုန်လုံးကို စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့ မွတ်ဆလင်အချို့က ဖောက်ယူကြတာ။ တော်တော်လေးကို စိတ်ပျက်ဖို့ ကောင်းပါတယ်။ စစ်ကောင်စီဟာ ပြည်သူများအပေါ်မှာ ဘယ်လိုမှ အလေးထားတာမရှိဘူး။ ပြည်သူပိုင်တွေကို ယူမယ်။ မရရင်ဖမ်းမယ်။ သတ်မယ်။ နှိပ်စက်မယ် ဒါပဲ သူတို့ သိတယ်။ ” ဟု ပြောသည်။

ကြွီတဲကျေးရွာကဲ့သို့ အခြားသော ပြောင်းရွှေ့ခံရသည့် ကျေးရွာများတွင်လည်း အိမ်စောင့်ကျန်ခဲ့သူများကို စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များက လိုက်လံဖမ်းဆီးနေသည့်အပြင် နေအိမ်များအားလုံးကို ဖောက်ထွင်းနေကြောင်းနှင့် ဖမ်းဆီးခံရသည့် အိမ်စောင့်ကျန်ခဲ့သူများမှာ ငွေပေးမှ ပြန်လွတ်ကြကြောင်း သိရသည်။

ဗျိုင်းဖြူရွာကဲ့သို့ မဖြစ်ပွားစေရန်အတွက် အဆိုပါ ၁၂ ရွာက ပြည်သူများကို စစ်တွေမြို့ထဲသို့ အမြန်ဆုံးပြောင်းရွှေ့နိုင်ရန် ရခိုင်ပြည်စစ်ကောင်စီဝန်ကြီးချုပ် ဦးထိန်လင်းက စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များကို ညွှန်ကြားခဲ့သည်။
အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီသည် စစ်တွေမြို့တိုက်ခိုက်ခံရချိန် ဒေသခံ ရခိုင်ပြည်သူများကို ဓားစာခံအဖြစ် ဖမ်းဆီးခေါ်ထားနိုင်ရန် ပြင်ဆင်နေခြင်းဖြစ်သည်ဟု ရခိုင်စစ်ရေးသုံးသပ်တစ်ဦးက ပြောသည်။

” ဒီကျေးရွာတွေကတစ်ဆင့် စစ်တွေမြို့ကို စိမ့်ဝင်ပြီး ထိုးစစ်ဆင်တိုက်လာမှာကို စစ်ကောင်စီက စိုးရိမ်နေတာ။ စစ်တွေမြို့ ပတ်လည်က ကျေးရွာတွေမှာ လူတစ်ဦးတစ်ယောက်မှ မရှိရဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုး စစ်ကောင်စီက လုပ်နေတာ။ ဒါမှ စစ်ကောင်စီက အချိန်ပြည့် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်လို့ရမယ်ဆိုတဲ့ သဘော။ စစ်တွေမြို့ရဲ့ အပြင်ဘက် ၁၅ မိုင်ပတ်လည်ကို ကြိုရှင်းလင်းထားတဲ့ သဘောလို့ ယူဆလို့ရတယ်။ အဲဒီ ၁၅ မိုင်ပတ်လည်ကို AA က ဘယ်လိုမှ ဝင်လာလို့မရအောင် စစ်ရေးဗျူဟာတစ်ခုပေါ့နော်။ တစ်ဖက်မှာလည်း အနီးအနားကျေးရွာတွေက ပြည်သူတွေကို စစ်တွေမြို့ထဲကို ထည့်ထားမယ်။ ဒါဆို AA ကို ဓားစာခံတွေရှိတဲ့ ပုံစံမျိုး စစ်ကောင်စီက လုပ်မယ်ပေါ့။ ဒါကြောင့် အခု မဖြစ်မနေ ပြောင်းရွှေ့ရမယ့် ဒေသခံပြည်သူတွေအနေနဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ ထောင်ချောက်မှာ မပိတ်မိစေဖို့နဲ့ တကယ်လို့ ပြောင်းရမယ်ဆိုရင်တောင် AA ထိန်းချုပ်နယ်မြေကို ပြောင်းရွှေ့စေချင်တယ်။ ” ဟု သုံးသပ်ထားသည်။

AA ကလည်း စစ်တွေမြို့ထဲက ဒေသခံပြည်သူများအပါအဝင် ကျေးရွာအသီးသီးက ပြည်သူများအနေဖြင့် စစ်တွေမြို့ကို ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်မည်၍ လွတ်မြောက်နယ်သို့ အမြန်ဆုံးပြောင်းရွှေ့ရန် တိုက်တွန်းထားပြီး စစ်တွေမြို့ထဲသို့ ပြောင်းရွှေ့လာပါက စစ်ကောင်စီ၏ ဓားစာခံထောင်ချောက်သို့ ရောက်ရှိသွားပြီး အသက်အန္တရာယ်စိုးရိမ်ရသည်ဟု ၎င်းက ဆက်လက် အကြံပြုပြောဆိုထားသည်။
စစ်တွေမြို့ထဲမှာရှိသည့် စစ်ကောင်စီ၏ ပြည်နယ်အုပ်ချုပ်ရေးယန္တရား မကျဆုံးစေရေးနှင့် မြို့တော်စစ်တွေ မကျဆုံးရှုံးစေရေးအတွက် စစ်ကောင်စီက နောက်ဆုံးစစ်ပွဲအဖြစ် ပြည်သူများကို ခုတုံးလုပ်ကာ ပြင်ဆင်နေသည်ဟု ရခိုင်စစ်ရေးစောင့်ကြည့်သူများက ပြောဆိုကြသည်။
စစ်တွေမြို့ကို တိုက်ခိုက်မည်ဟု AA က ကြေညာပြီးနောက်ပိုင်း မြို့ခံအများစု မြို့ကိုစွန့်ခွာနေချိန် စစ်ကောင်စီသည် အနီးအနားကျေးရွာများက ဒေသခံပြည်သူများကို စစ်တွေမြို့ထဲသို့ အတင်းအဓမ္မ ဆွဲခေါ်သွပ်သွင်းနေခြင်းဖြစ်သည်။
ပုံ – AASYC

ရခိုင်ပြည် မောင်တောမြို့နယ်က အလယ်သံကျော် နယ်ခြားစောင့်ရဲတပ်ဖွဲ့ကို အာရက္ခတပ်တော် AA က သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် နယ်ခြားစောင့်ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် မိသားစုဝင် ၄၀၀ ခန့်ကို AA က ထိန်းသိမ်းထားကြောင်း သတင်းရင်းမြစ်များထံမှ သိရသည်။
စစ်ကောင်စီ အလယ်သံကျော်စခန်းကို ဇွန်လ ၉ ရက်နေ့က ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး ဇွန်လ ၁၂ ရက်နေ့တွင် AA က အပြီးသတ်သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်ဟု သိရသည်။
ဇွန်လ ၉ ရက်နေ့ စတင်သိမ်းပိုက်ခံရချိန်က နယ်ခြားစောင့်ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် မိသားစုဝင်များမှာ စစ်ကောင်စီ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာန၊ မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့ထံသို့ စခန်းသိမ်းပိုက်ခံနေရပြီဟု အကြောင်းကြားခဲ့ကြောင်း သတင်းရင်းမြစ်က ပြောသည်။
ဇွန်လ ၁၁ ရက်နေ့ကစ၍ နယ်ခြားစောင့်ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် မိသားစုဝင်များကို လုံးဝ ဆက်သွယ်၍မရတော့ကြောင်း စစ်ကောင်စီ၏ မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့သတင်းရင်းမြစ်က ဆိုသည်။
“နခခ ၆၊ နခခ ၉၊ နခခ ၇ စခန်း အပါအဝင် နခခ စခန်းတွေမှာရှိတဲ့ တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့ မိသားစုဝင်တွေ ၄၀၀ နီးပါးလောက် စစ်သုံ့ပန်းဖြစ်နေတာရှိပါတယ်။ တချို့ ပြန်လည်ပြီးတော့ ဆက်သွယ်လာတယ်။ ပြန်လည် ဆက်သွယ် သတင်းပို့တာရှိတယ်။ နောက်တစ်ခါ အဆက်အသွယ် ပြတ်တောက် ပျောက်ဆုံးစာရင်းအဖြစ် သက်ဆိုင်ရာရဲဌာနတွေဆီမှာ စာရင်းပေးထားတာလည်း ရာချီရှိတယ်။ ပျောက်ဆုံးနဲ့ အဆက်အသွယ်မရတဲ့ ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်အရေအတွက် ကိန်းဂဏန်းအတိအကျကတော့ လူကြီးတွေလောက်ပဲ သိမယ်” ဟု ရဲတပ်ဖွဲ့သတင်းရင်းမြစ်က ပြောသည်။
အဆက်အသွယ် ပြတ်တောက်နေသော နယ်ခြားစောင့်ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်နှင့် မိသားစုဝင် ရာပေါင်းများစွာ ရှိသည့်အနက်မှ ၄၀၀ နီးပါးမှာ AA ၏ လက်အောက်တွင် စစ်သုံ့ပန်းများအဖြစ် ထိန်းသိမ်းခံထားရကြောင်း သိရသည်။
စစ်သုံ့ပန်းဖြစ်နေသော နယ်ခြားစောင့်ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်တချို့က ကျန်ရစ်သော မိသားစုဝင်များကို AA ရဲဘော်များ၏ ခွင့်ပြုချက်ဖြင့် ဆက်သွယ်အကြောင်းကြားလာမှုများရှိနေကြောင်း သိရှိရသည်။
AA ကမူ မောင်တောမြို့နယ်ရှိ စစ်ကောင်စီ၏ တပ်စခန်းများကို ဆက်လက်တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်မည်ဖြစ်ပြီး နခခ ၄ ၊ မောရဝတီ ၊ “နားခေါင်းတိုစခန်း” များအပါအဝင် တပ်စခန်းများကို ဆက်လက် တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်မည်ဟု သတိပေးထားသည်။
စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲဝင်များအနေဖြင့် စောစီးစွာလက်နက်ချအညံ့ခံပါက အသက်အန္တရာယ်ကင်းဝေးမည်ဖြစ်ကြောင်း ဇွန်လ ၇ ရက်နေ့တွင် AA တရားဝင် သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။
အမ်းမြို့နယ်၊ သံတွဲမြို့နယ်တို့တွင်လည်း စစ်ကောင်စီတပ်နှင့် AA တို့ နှစ်ဖက်ထိတွေ့ တိုက်ပွဲ ပြင်းထန်နေပြီး ရခိုင်ပြည်ကို စစ်ကောင်စီ ကင်းစင်နယ်မြေပြုလုပ်ကာ ကွန်ဖန်ဒရိတ်ထက်မနိမ့်သော ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်အဆင့်ကို တောင်းမယူဘဲ တိုက်ယူကာ ကိုယ်တိုင်တည်ဆောက်သွားမည်ဟု AA က ပြောဆိုထားသည်။
ပုံစာ – စစ်ကောင်စီလက်အောက်ခံ မောင်တောမြို့နယ်က နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့ဝင်များ။ (ပုံအဟောင်းဖြစ်သည်။)

၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံတွင် နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးရသူ သုံးသန်းကျော်ရှိနေပြီး ယင်းအနက် တစ်သန်းခန့်မှာ ကလေးငယ်များဖြစ်ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ၏ ထုတ်ပြန်ချက် စာရင်းများအရသိရသည်။

လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်လာသည့်နှင့်အမျှ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အိုးအိမ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးရသူ ဦးရေသည်လည်း စံချိန်တင်မြင့်တက်နေကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာညှိနှိုင်းရေးရုံး (UNOCHA) ထံမှ သိရသည်။

အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေရသူများအနက် သုံးပုံတစ်ပုံမှာ ကလေးငယ်များဖြစ်ကြပြီး တိုက်ပွဲများကြောင့် ၎င်းတို့၏ အနာဂတ်များ ပျောက်ဆုံးသွားကြရကြောင်း UNOCHA က ဇွန်လ ၁၀ ရက်က ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

ကုလသမဂ္ဂဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီးရုံး (UNHCR) ကလည်း စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၌ နက်နဲရှုပ်ထွေးသော လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိကြောင်း ယနေ့ ဇွန်လ ၁၃ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်သည်။

ထို့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း လက်ရှိတွင် လူဦးရေသုံးသန်းကျော် နေရပ်စွန့်ခွာနေကြရပြီး နောက်ထပ် ၁ဒသမ ၃သန်းခန့်မှာလည်း နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ကာ နေရပ်စွန့်ခွာနေကြရကြောင်း ဖော်ပြသည်။

လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီကို အလေးထားမှီခိုပြီး ဘင်္ဂလာဒေ့ရှ်နိုင်ငံတွင်လည်း မွတ်ဆလင် တစ်သန်းနီးပါး နေထိုင်နေရကြောင်းလည်း UNHCR က ဆိုသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကူအညီလိုအပ်နေသူ ၁၈ ဒသမ ၆သန်း ရှိကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ၏ ထုတ်ပြန်ချက်များအရ သိရသည်။

ရခိုင်ပြည် စစ်တွေမြို့နယ် ဗျိုင်းဖြူရွာသား သတ်ဖြတ်ခံရမှု တိုးလာနေပြီး သေဆုံးသူ ၇၈ ဦးအထိ ရှိလာနေပြီဖြစ်သည်။
မေလ ၂၉ ရက်မှ ဇွန်လ ၄ ရက်နေ့အတွင်း နှိပ်စက်သတ်ဖြတ်ခံရသူ ၇၆ ဦးရှိခဲ့ပြီး စစ်ကြောရေးဒဏ်ရာကြောင့် စစ်တွေဆေးရုံ၌ ဆေးကုသခံယူနေသူများထဲမှ နောက်ထပ် ၂ ဦး ဇွန်လ ၁၁ ရက်နေ့တွင် သေဆုံးခဲ့ရသည်။

မေလ ၂၉ ရက်နေ့က စစ်ကောင်စီ ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့ စစ်ကြောင်းသည် စစ်တွေမြို့နယ် ဗျိုင်းဖြူကျေးရွာကို ဝင်ရောက်စီးနင်းပြီး ကလေးပါမကျန် အမျိုးသားအမျိုးသမီးအားလုံးကို ဖမ်းဆီးကာ နှိပ်စက်ရိုက်နှက်ခဲ့သည်။

ကလေးငယ်များ၊ သက်ကြီးရွယ်အိုများနှင့် အမျိုးသမီးများကို ပြန်လည်လွှတ်ပေးခဲ့သော်လည်း အမျိုးသား အားလုံးကို ဆက်လက်ဖမ်းဆီးထားသည်။
ဗျိုင်းဖြူရွာနှင့် နီးစပ်သူတစ်ဦးက ” အရေအတွက် အတိအကျကို မသိရပေမယ့် ဖမ်းဆီးခံရသူဟာ ၁၂၀ ကျော်ရှိလောက်ရှိမယ်။ အဲဒီအထဲက ဇွန်လ ၄ ရက်နေ့အထိ ၇၆ ဦး သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရတယ်။ နောက် စစ်ကြောရေးမှာ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခံရလို့ ဆေးကုသနေသူတွေထဲက နောက်ထပ် ၂ ဦးသေသွားတယ်။ ထပ်ပြီးတော့လည်း စစ်ကြောရေးမှာ အများကြီးရှိနေကြသေးတယ်။ စစ်ကြောရေးဒဏ်ရာကြောင့် ဆေးရုံမှာ ဆေးကုသခံယူနေရတဲ့သူ ဘယ်လောက်ရှိတယ်ဆိုတာ အတိအကျ မသိရဘူး။ ” ဟု ပြောသည်။

စစ်ကြောရေး၌ စစ်ဆေးခံနေရသူများထဲမှ ၅၀ ဦးကို စစ်တွေမြို့ အမှတ် ၁ ရဲစခန်းသို့ လွှဲပြောင်းပေးလိုက်ပြီး ယင်းအထဲက ၃၈ ဦးကို စစ်ကောင်စီက မတရားအသင်း ဆက်သွယ်မှု၊ အမိန့်လိုက်မနာမှု ပုဒ်မဖြင့် အမှုဖွင့်ထားသည်။
အဆိုပါ ဗျိုင်းဖြူရွာသား ၃၈ ဦးကို ဇွန်လ ၁၀ ရက်နေ့က စစ်တွေမြို့နယ်တရားရုံး၌ ရုံးထုတ်ကာ ချုပ်ရမန်ထပ်ယူခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီက တရားစွဲဆိုရန် စီစဉ်နေသည်။

ရွာသား ၃၈ ဦးမှာ အစာရေစာငတ်ပြတ်ပြီး နှိပ်စက်ထားသည့် ဒဏ်ရာအများအပြားဖြင့် ခန္ဓာကိုယ် ပိန်လိန်နေသည်ဟု ရုံးထုတ်လာစဉ် မြင်တွေ့ခဲ့ရသည့် မိသားစုဝင်တစ်ဦးက ပြောသည်။
” ကျမ ယောကျ်ားအပါအဝင် တခြားသူတွေဟာ ထမင်းလည်းမစားရ၊ ရေလည်း မသောက်ရလား မသိဘူး။ ခန္ဓာကိုယ်တွေမှာလည်း ဒဏ်ရာတွေ အများအပြားနဲ့ ဘယ်လောက်တောင် နှိပ်စက်ခံထားရလဲမသိဘူး။ ဝဝဖြိုးဖြိုးရှိတဲ့ သူတွေ ပိန်လိန်ပြီးတော့ အရုပ်ကို မှတ်လို့တောင် မရတော့ဘူး။ အရမ်းပိန်သွားပြီးတော့ တော်တော်လေးကို နှိပ်စက်ခံထားရပုံ မြင်လိုက်ရတယ်။ အရမ်းကို ဝမ်းနည်းဖို့ ကောင်းပါတယ်။ ဘာအပြစ်မှမရှိဘဲ နှိပ်စက်ခံရတဲ့အပြင် အခု တရားပါစွဲတော့မယ်။ ရင်ထဲမှာ ပြောပြမတတ်အောင်ကို ခံစားရနေရပါတယ်။ အမြန်ဆုံးပြန်လွှတ်ပေးစေချင်ပါတယ်။ ” ဟု ပြောသည်။

ဇွန်လ ၁၀ ရက်နေ့က စစ်ကောင်စီ မတရားဖမ်းဆီးထားသော အပြစ်မဲ့အရပ်သား ၈၀ ကျော်ကို စစ်တွေမြို့နယ်တရားရုံး၌ ရုံးထုတ်ခဲ့ပြီး ယင်းအထဲတွင် ဗျိုင်းဖြူရွာသား ၃၈ ဦးက ပါဝင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
ရခိုင်ပြည်အတွင်း အရပ်သားပြည်သူများအပေါ် စစ်ကောင်စီ မတရားဖမ်းဆီးပြီး ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်နေခြင်းသည် လူ့အခွင့်အရေးကို အလွန့်အလွန် ချိုးဖောက်နေခြင်းဖြစ်သည်ဟု ရခိုင်လူ့အခွင့်အရေးကာကွယ်မြင့်တင်သူများအဖွဲ့ ဒါရိုက်တာ ဦးမြတ်ထွန်းက ပြောသည်။

ဗျိုင်းဖြူရွာသားများကို စစ်ကောင်စီက အစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီနှင့်အတူ ဒေါ်စောမြရာဇာလင်းဦးဆောင်သော ALP တပ်ဖွဲ့ဝင်အချို့နှင့် စစ်ကောင်စီ သင်တန်းဆင်း မွတ်ဆလင် လက်နက်ကိုင်အချို့လည်း ပါဝင်ကြောင်း AA က ထုတ်ပြန်ထားသည်။
ဒေါ်စောမြရာဇာလင်း ဦးဆောင်သော ရခိုင်ပြည်လွတ်မြောက်ရေးပါတီ ALP က AA စွပ်စွဲချက်ကို ငြင်းဆန်ထားပြီး ဗျိုင်းဖြူရွာဖြစ်စဉ်တွင် ပါဝင်ပတ်သက်ခြင်းမရှိကြောင်း ALP ပြောခွင့်ရ ဦးခိုင်အောင်နိုင်က တုန့်ပြန်ထားသည်။

သို့သော်လည်း အာရက္ခတပ်တော် AA က ဗျိုင်းဖြူရွာသားများအပေါ် အစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်ခဲ့ကြသည့် ပါဝင်ပတ်သက်သူများအားလုံးကို လက်တုန့်ပြန်သွားမည်ဟု သတိပေး ပြောဆိုထားသည်။
ပုံစာ – စစ်တွေမြို့အတွင်း အပြစ်မဲ့အရပ်သားများအပေါ် ဖမ်းဆီးရန် လိုက်ရှာနေသော စစ်ကောင်စီ၏ ယာဉ်တန်းကို ၂၀၂၃ နှစ်ကုန်းပိုင်းက တွေ့ရစဉ်။

ရန်ကုန်မြိုလယ်ရှိ သမ္မတရုပ်ရှင်ရုံတွင် ရန်ကုန်အင်အားစု Anti-Junta Alliance Yangon – AJAY မှ လူငယ်များက စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေးဆန္ဒပြခဲ့ကြကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ ဆန္ဒပြမှုတွင် “လွတ်လပ်စွာအနုပညာဖန်တီးခွင့်ကို ကန့်သတ်ပိတ်ပင်သည့် ပုဒ်ထီးပုဒ်မများ အလိုမရှိ”၊ “စစ်ဖိနပ်အောက်မှာ ပန်းမပွင့်ဘူး”၊ “Without freedom there is no art” စာတန်းများကိုင်ဆောင်ပြီး ဆန္ဒပြခဲ့ကြခြင်း ဖြစ်ပြီး ရုပ်ရှင်လာကြည့်ကြသည့် ပြည်သူအချို၀န်းရံအားပေးခဲ့ကြခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ရခိုင်ပြည်အတွင်း အဆုံးသတ်တိုက်ပွဲနှင့် လက်ကျန်မြို့များကို မကြာမီဆင်နွှဲတော့မည်ဟု AA က ကြေညာပြီးနောက် မြို့တွင်းနေထိုင်သူများ ဘေးကင်းရာကို သွားရောက်နေကြပြီး စစ်တွေမြို့နှင့် ကျောက်ဖြူမြို့ထဲက ပြည်သူများမှာ စစ်ကောင်စီက မြို့ပတ်လည်ကို မိုင်းထောင်ထား၍ ထွက်မရဖြစ်နေကြောင်း သိရသည်။

ရခိုင်ပြည်အတွင်း လက်ကျန်မြို့များဖြစ်သည့် စစ်တွေ၊ ကျောက်ဖြူ၊ အမ်း၊ သံတွဲ၊ တောင်ကုတ်၊ ဂွနှင့် မာန်အောင်မြို့တို့က စစ်ကောင်စီတပ်စခန်းများကို တိုက်ထုတ်ပြီး သိမ်းယူသွားမည်ဟု AA က ကြေညာပြောဆိုထားသည်။
ထို့ကြောင့် လက်ကျန်မြို့ထဲက ပြည်သူများအနေဖြင့် လွတ်မြောက်နယ်မြေ AA ထိန်းချုပ်ရာနေရာများသို့ သွားရောက်ခိုလှုံကြရန် AA က အသိပေး တိုက်တွန်းနေသည်။

ကျောက်ဖြူမြို့ထဲက ဒေသခံပြည်သူများမှာ ဘေးကင်းရာနေရာများသို့ သွားရောက်လိုသော်လည်း စစ်ကောင်စီက ဂိတ်အများအပြားဖြင့် တားဆီးပိတ်ပင်ထားခြင်းနှင့် မြို့ပတ်လည်ကို မိုင်းထောင်ထား၍ ထွက်မရောက်ဖြစ်နေကြောင်း ဒေသခံတစ်ဦးက ပြောသည်။
” ပိုက်ဆံရှိတဲ့သူတွေကတော့ လေယာဉ်တွေနဲ့ ရန်ကုန်တို့၊ မန္တလေးတို့ကို သွားနေကြတာတော့ရှိတယ်။ မရှိဆင်းရဲသားတွေက ကိုယ့်ရခိုင်ဒေသ ဘေးကင်းမယ်ထင်တဲ့ နေရာကို သွားချင်တာ။ ဘယ်လိုမှ ထွက်မရဖြစ်နေတယ်။ ဂိတ်တွေက အထပ်ထပ်၊ မြို့ပတ်လည်ကိုလည်း မိုင်းက ထောင်ထားသေးတယ်။ စစ်ကောင်စီက ကျနော်တို့ကို ပိတ်လှောင်ထားတယ်လို့ ပြောရမယ်။ မြို့တွင်း တိုက်ပွဲဖြစ်လာရင်တော့ အကုန်လုံးသေကြမှာ။ မြို့ထဲက ထွက်ချင်တာက တပိုင်းသေနေပြီ။ ” ဟု ပြောသည်။

စစ်တွေမြို့လည်း ယင်းနည်းလည်းကောင်းပဲ မြို့ပတ်လည်ကို မိုင်းထောင်ထားသည့်အပြင် မြို့အဝင်တံတားများကိုလည်း စစ်ကောင်စီက မိုင်းခွဲဖျက်ဆီးထားသည်ဟု စစ်တွေဒေသခံ ဝန်ထမ်းတစ်ဦးက ပြောသည်။
” စစ်တွေမြို့ထဲမှာတော့ အနည်းစုပဲ ကျန်တော့တယ်လို့ ပြောရမယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်လလောက်ကတည်းကနေ မြို့ကလူတွေက တခြားနေရာတွေကို သွားကြတာ။ ကျန်ခဲ့တဲ့သူတွေက အခုထွက်မယ်လုပ်တော့ ဘယ်လိုမှ ထွက်ခွင့် မပေးဘူးဖြစ်နေတယ်။ အနီးအနားကျေးရွာကတောင် စစ်ကောင်စီ မြို့ထဲကို ပြန်ခေါ်နေတယ်။ AA က မြို့ထဲက ထွက်ခွာကြဖို့ပြောတယ်။ စစ်ကောင်စီက ပိတ်ပင်ထားတယ်။ ကျနော်တို့ ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲ။ မြို့တွင်းတိုက်ပွဲတွေဖြစ်လာရင် ဒီလူတွေ ဘေးကင်းနိုင်ပါ့မလား။ အရမ်းစိုးရိမ်စရာကောင်းနေပါတယ်။ ” ဟု ပြောသည်။

စစ်တွေမြို့အနီးက ကျေးရွာ ၁၂ ရွာကို စစ်ကောင်စီက ဖျက်ဆီးရန် ပြင်ဆင်နေပြီး ဇွန်လ ၁၄ ရက်နေ့ နောက်ဆုံးထားကာ ယင်းကျေးရွာက ဒေသခံပြည်သူများကို စစ်တွေမြို့ထဲသို့ ခေါ်ယူနေပြီး ဓားစာခံအဖြစ် အသုံးချရန် စီစဉ်နေကြောင်း သိရသည်။

ဖျက်ဆီးခံရမည့် ကျေးရွာများမှာ ပလ္လင်ပြင်၊ အောင်ဒိုင်၊ ကျက်တောပြင်၊ ကြွီတဲပိုက်ဆိပ်ကြီး၊ ကြွီတဲပိုက်ဆိပ်ချေ၊ ကြွီတဲကျေး၊ အုန်းရေဖော်၊ ရေချမ်းပြင်၊ ပျားလယ်ချောင်း (ရွာသစ်)/(ရွာဟောင်း)၊ သင်းပုန်းတန်း၊ မောင်နီပြင် စသည့် ကျေးရွာများဖြစ်သည်။
ပုံစာ – စစ်တွေမြို့မြင်ကွင်း (ပုံဟောင်းဖြစ်သည်)။

ဇွန်လ ၁၁ ရက်နေ့ ညနေ ၅ နာရီခန့်တွင် အနောက်မြောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်အနီး တစ်မိုင်အကွာတွင် တပ်စွဲထားသော စစ်တပ်၏ ရှေ့တန်း ကာကင်းစခန်းတစ်ခုကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း စစ်ကိုင်းတိုင်း ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ – ပကဖမှ တာဝန်ရှိသူက ပြောသည်။
ယင်းမာပင်မြို့နယ် ပကဖ (ULF စစ်ကြောင်းမှုး ) ဦးစီးသော ‌ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့များ၊ တပ်ရင်းတပ်ဖွဲ့များက ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ရာ မိနစ် ၃၀ ခန့်အကြာတွင် အပြီးသတ် တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ကြောင်း ပကဖမှ တာဝန်ရှိ သတင်းရင်းမြစ်က ပြောဆိုသည်။

အဆိုပါ ကာကင်းစခန်းတွင် စစ်ကောင်စီတပ်က အင်အား ၄၀ ခန့်ဖြင့် တပ်စွဲထားပြီး ကာကင်းစခန်းမှ စစ်ကောင်စီ တပ်သား ၂၀ ခန့်သေဆုံးခဲ့ပြီး အများအပြား ဒဏ်ရာရရှိကာ စခန့်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးသွားကာ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၅ ဦးကို အရှင်ဖမ်းဆီးရရှိခဲ့သည်။
ဖမ်းဆီးရမိသူ ၅ ဦးမှာ ခမရ-၁၀၆ မှ တပ်သား နေထက်အောင်၊ ခမရ-၃၆၈ မှ တပ်သား လွမ်းငြိမ်းသူ၊ ခမရ-၁၀၆ မှ တပ်သား သက်ထွန်းနိုင်၊ ခမရ-၁၀၆ မှ တပ်သား ရှိုင်းထက်အောင်နှင့် ရဲတပ်သား ဖြိုးထက်အောင် တို့ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

• စစ်ကောင်စီ တပ်သားများထံမှ လက်နက်ငယ် ၉ လက်၊ ကွန်မန်ဒို စိန်ပြောင်း တစ်လုံး၊ ၆၀ မမ ၅ လုံး၊ 79 အသီး ၂ လုံး၊ 5.56 ကျည် ၁၃၃၀ တောင့် သိမ်းဆည်းရမိခဲ့ပြီး နမခ ဌာနချုပ်မှ အင်အား ၁၀၀ ခန့် စစ်ကူရောက်ရှိလာသောကြောင့် တော်လှန်ရေး တပ်ဖွဲ့ဝင်များ ပြန်လည် ဆုတ်ခွာခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ တိုက်ခိုက်မှုကို ယင်းမာပင်မြို့နယ် တိုက်နယ် ၁ ပကဖ ( ချိုမိုင်မိုင်အဖွဲ့၊ နဂါးညီနောင်အဖွဲ့၊ ချင်းတွင်းတိုက်ဂါးအဖွဲ့၊ B2 Fighter အဖွဲ့၊ CT lPDF အဖွဲ့၊ ထန်းတပင်အဖွဲ့၊ K2 အဖွဲ့၊ ဒေါင်းလုလင်အဖွဲ့၊ သေမင်းတမန်အဖွဲ့ )၊ ယင်းမာပင်မြို့နယ် တိုက်နယ် ၁၀ ပကဖ (ဗိုလ်မုတ်ဆိတ်အဖွဲ့) ၊ ယင်းမာပင်မြို့နယ် တိုက်နယ် ၉ ပကဖ( ဗျတ္တညီနောင်အဖွဲ့၊ ဗိုလ်ထွန်းတောက်အဖွဲ့ ) ပူးပေါင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။

ထို့အပြင် ကနီမြို့နယ် တိုက်နယ် ၅ ပကဖ အဖွဲ့ ၊ ယင်းမာပင်ခရိုင် တပ်ရင်း (၁၇) B21 PDF၊ ယင်းမာပင်ခရိုင် ဗျူဟာ အမှတ် (၄၅) KLG PDF၊ ယင်းမာပင်ခရိုင် တပ်ရင်း (၃၅) PDA၊ ကျောင်းသားလက်ရုံးတပ်တော်၊ မုံရွာခရိုင်တပ်ရင်း (၁၃) AungSan Generation၊ မုံရွာခရိုင် တပ်ရင်း (၁၄)၊ ချင်းတွင်း Brother LPDF၊ ဘုတလင် Mobile team တို့ဖြစ်သည်။

ဖမ်းဆီးရမိသော စစ်ကောင်စီ စစ်သုံ့ပန်းများကို နိုင်ငံတကာ စစ်သုံ့ပန်းဥပဒေနှင့်အညီ ထိန်းသိမ်းထားပြီး သက်ဆိုင်ရာသို့ လွှဲပြောင်းအပ်နှံနိုင်ရေး ဆက်‌လက်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

ရခိုင်ပြည် စစ်တွေမြို့နယ် ဗျိုင်းဖြူရွာသား သတ်ဖြတ်ခံရမှု တိုးလာနေပြီး သေဆုံးသူ ၇၈ ဦးအထိ ရှိလာနေပြီဖြစ်သည်။

မေလ ၂၉ ရက်မှ ဇွန်လ ၄ ရက်နေ့အတွင်း နှိပ်စက်သတ်ဖြတ်ခံရသူ ၇၆ ဦးရှိခဲ့ပြီး စစ်ကြောရေးဒဏ်ရာကြောင့် စစ်တွေဆေးရုံ၌ ဆေးကုသခံယူနေသူများထဲမှ နောက်ထပ် ၂ ဦး ဇွန်လ ၁၁ ရက်နေ့တွင် သေဆုံးခဲ့ရသည်။

မေလ ၂၉ ရက်နေ့က စစ်ကောင်စီ ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့ စစ်ကြောင်းသည် စစ်တွေမြို့နယ် ဗျိုင်းဖြူကျေးရွာကို ဝင်ရောက်စီးနင်းပြီး ကလေးပါမကျန် အမျိုးသားအမျိုးသမီးအားလုံးကို ဖမ်းဆီးကာ နှိပ်စက်ရိုက်နှက်ခဲ့သည်။

ကလေးငယ်များ၊ သက်ကြီးရွယ်အိုများနှင့် အမျိုးသမီးများကို ပြန်လည်လွှတ်ပေးခဲ့သော်လည်း အမျိုးသား အားလုံးကို ဆက်လက်ဖမ်းဆီးထားသည်။

ဗျိုင်းဖြူရွာနှင့် နီးစပ်သူတစ်ဦးက ” အရေအတွက် အတိအကျကို မသိရပေမယ့် ဖမ်းဆီးခံရသူဟာ ၁၂၀ ကျော်ရှိလောက်ရှိမယ်။ အဲဒီအထဲက ဇွန်လ ၄ ရက်နေ့အထိ ၇၆ ဦး သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရတယ်။ နောက် စစ်ကြောရေးမှာ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခံရလို့ ဆေးကုသနေသူတွေထဲက နောက်ထပ် ၂ ဦးသေသွားတယ်။ ထပ်ပြီးတော့လည်း စစ်ကြောရေးမှာ အများကြီးရှိနေကြသေးတယ်။ စစ်ကြောရေးဒဏ်ရာကြောင့် ဆေးရုံမှာ ဆေးကုသခံယူနေရတဲ့သူ ဘယ်လောက်ရှိတယ်ဆိုတာ အတိအကျ မသိရဘူး။ ” ဟု ပြောသည်။

စစ်ကြောရေး၌ စစ်ဆေးခံနေရသူများထဲမှ ၅၀ ဦးကို စစ်တွေမြို့ အမှတ် ၁ ရဲစခန်းသို့ လွှဲပြောင်းပေးလိုက်ပြီး ယင်းအထဲက ၃၈ ဦးကို စစ်ကောင်စီက မတရားအသင်း ဆက်သွယ်မှု၊ အမိန့်လိုက်မနာမှု ပုဒ်မဖြင့် အမှုဖွင့်ထားသည်။

အဆိုပါ ဗျိုင်းဖြူရွာသား ၃၈ ဦးကို ဇွန်လ ၁၀ ရက်နေ့က စစ်တွေမြို့နယ်တရားရုံး၌ ရုံးထုတ်ကာ ချုပ်ရမန်ထပ်ယူခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီက တရားစွဲဆိုရန် စီစဉ်နေသည်။

ရွာသား ၃၈ ဦးမှာ အစာရေစာငတ်ပြတ်ပြီး နှိပ်စက်ထားသည့် ဒဏ်ရာအများအပြားဖြင့် ခန္ဓာကိုယ် ပိန်လိန်နေသည်ဟု ရုံးထုတ်လာစဉ် မြင်တွေ့ခဲ့ရသည့် မိသားစုဝင်တစ်ဦးက ပြောသည်။

” ကျမ ယောကျ်ားအပါအဝင် တခြားသူတွေဟာ ထမင်းလည်းမစားရ၊ ရေလည်း မသောက်ရလား မသိဘူး။ ခန္ဓာကိုယ်တွေမှာလည်း ဒဏ်ရာတွေ အများအပြားနဲ့ ဘယ်လောက်တောင် နှိပ်စက်ခံထားရလဲမသိဘူး။ ဝဝဖြိုးဖြိုးရှိတဲ့ သူတွေ ပိန်လိန်ပြီးတော့ အရုပ်ကို မှတ်လို့တောင် မရတော့ဘူး။ အရမ်းပိန်သွားပြီးတော့ တော်တော်လေးကို နှိပ်စက်ခံထားရပုံ မြင်လိုက်ရတယ်။ အရမ်းကို ဝမ်းနည်းဖို့ ကောင်းပါတယ်။ ဘာအပြစ်မှမရှိဘဲ နှိပ်စက်ခံရတဲ့အပြင် အခု တရားပါစွဲတော့မယ်။ ရင်ထဲမှာ ပြောပြမတတ်အောင်ကို ခံစားရနေရပါတယ်။ အမြန်ဆုံးပြန်လွှတ်ပေးစေချင်ပါတယ်။ ” ဟု ပြောသည်။

• ဇွန်လ ၁၀ ရက်နေ့က စစ်ကောင်စီ မတရားဖမ်းဆီးထားသော အပြစ်မဲ့အရပ်သား ၈၀ ကျော်ကို စစ်တွေမြို့နယ်တရားရုံး၌ ရုံးထုတ်ခဲ့ပြီး ယင်းအထဲတွင် ဗျိုင်းဖြူရွာသား ၃၈ ဦးက ပါဝင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ရခိုင်ပြည်အတွင်း အရပ်သားပြည်သူများအပေါ် စစ်ကောင်စီ မတရားဖမ်းဆီးပြီး ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်နေခြင်းသည် လူ့အခွင့်အရေးကို အလွန့်အလွန် ချိုးဖောက်နေခြင်းဖြစ်သည်ဟု ရခိုင်လူ့အခွင့်အရေးကာကွယ်မြင့်တင်သူများအဖွဲ့ ဒါရိုက်တာ ဦးမြတ်ထွန်းက ပြောသည်။

” အပြစ်မဲ့ ဗျိုင်းဖြူရွာသားတွေအပေါ် မတရားဖမ်းဆီး သတ်ဖြတ်တာ၊ ချုပ်နှောင် တရားစွဲတာဟာ မလုပ်သင့်တဲ့အရာဖြစ်တယ်၊ အဲဒီရွာသားတွေဟာ ပြစ်မှုကျူးလွန်ထားတာမဟုတ်ဘူး၊ ဒီလို ဖမ်းဆီး ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက် သတ်ဖြတ်တာတွေဟာ အပြစ်မဲ့အရပ်သားအပေါ် လူ့အခွင့်အရေး အလွန့်အလွန် ချိုးဖောက်ရာဖြစ်တယ်။ ” ဟု ပြောသည်။

ဗျိုင်းဖြူရွာသားများကို စစ်ကောင်စီက အစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီနှင့်အတူ ဒေါ်စောမြရာဇာလင်းဦးဆောင်သော ALP တပ်ဖွဲ့ဝင်အချို့နှင့် စစ်ကောင်စီ သင်တန်းဆင်း မွတ်ဆလင် လက်နက်ကိုင်အချို့လည်း ပါဝင်ကြောင်း AA က ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ဒေါ်စောမြရာဇာလင်း ဦးဆောင်သော ရခိုင်ပြည်လွတ်မြောက်ရေးပါတီ ALP က AA စွပ်စွဲချက်ကို ငြင်းဆန်ထားပြီး ဗျိုင်းဖြူရွာဖြစ်စဉ်တွင် ပါဝင်ပတ်သက်ခြင်းမရှိကြောင်း ALP ပြောခွင့်ရ ဦးခိုင်အောင်နိုင်က တုန့်ပြန်ထားသည်။

သို့သော်လည်း အာရက္ခတပ်တော် AA က ဗျိုင်းဖြူရွာသားများအပေါ် အစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်ခဲ့ကြသည့် ပါဝင်ပတ်သက်သူများအားလုံးကို လက်တုန့်ပြန်သွားမည်ဟု သတိပေး ပြောဆိုထားသည်။

ပုံစာ – စစ်တွေမြို့အတွင်း အပြစ်မဲ့အရပ်သားများအပေါ် ဖမ်းဆီးရန် လိုက်ရှာနေသော စစ်ကောင်စီ၏ ယာဉ်တန်းကို ၂၀၂၃ နှစ်ကုန်းပိုင်းက တွေ့ရစဉ်။

Western News| ဇွန် ၁၃
၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံတွင် နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးရသူ သုံးသန်းကျော်ရှိနေပြီး ယင်းအနက် တစ်သန်းခန့်မှာ ကလေးငယ်များဖြစ်ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ၏ ထုတ်ပြန်ချက် စာရင်းများအရသိရသည်။
လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်လာသည့်နှင့်အမျှ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အိုးအိမ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးရသူ ဦးရေသည်လည်း စံချိန်တင်မြင့်တက်နေကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာညှိနှိုင်းရေးရုံး (UNOCHA) ထံမှ သိရသည်။

အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေရသူများအနက် သုံးပုံတစ်ပုံမှာ ကလေးငယ်များဖြစ်ကြပြီး တိုက်ပွဲများကြောင့် ၎င်းတို့၏ အနာဂတ်များ ပျောက်ဆုံးသွားကြရကြောင်း UNOCHA က ဇွန်လ ၁၀ ရက်က ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။
ကုလသမဂ္ဂဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီးရုံး (UNHCR) ကလည်း စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၌ နက်နဲရှုပ်ထွေးသော လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိကြောင်း ယနေ့ ဇွန်လ ၁၃ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်သည်။

ထို့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း လက်ရှိတွင် လူဦးရေသုံးသန်းကျော် နေရပ်စွန့်ခွာနေကြရပြီး နောက်ထပ် ၁ဒသမ ၃သန်းခန့်မှာလည်း နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ကာ နေရပ်စွန့်ခွာနေကြရကြောင်း ဖော်ပြသည်။

လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီကို အလေးထားမှီခိုပြီး ဘင်္ဂလာဒေ့ရှ်နိုင်ငံတွင်လည်း မွတ်ဆလင် တစ်သန်းနီးပါး နေထိုင်နေရကြောင်းလည်း UNHCR က ဆိုသည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကူအညီလိုအပ်နေသူ ၁၈ ဒသမ ၆သန်း ရှိကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ၏ ထုတ်ပြန်ချက်များအရ သိရသည်။

ရခိုင်ပြည်၊ စစ်တွေမြို့နယ်အတွင်း ဒုက္ခသည်ကန့်များနှင့် ကျေးရွာများတွင် ဆေးဝါးပြတ်လပ်မှုကြောင့် ဝမ်းပျက် ဝမ်းလျှော ရောဂါ ဖြစ်ပွါးနေ၍ နှစ်ပတ်အတွင်း မွတ်ဆလင် ကလေးငယ် ၈၀ နီးပါး သေဆုံးသွားကြောင်း ဒေသခံများ ပြောဆိုချက်အရ သိရသည်။

ပြီးခဲ့သည့် နှစ်ပတ်လောက် စတင်ပြီး  ဝမ်းပျက် ဝမ်းလျှောမှု ဖြစ်ပွားခြင်း ဖြစ်ပြီး  သေဆုံးမှုမှာ အသက် ၁၂ နှစ်အောက်ကလေးများ အများဆုံးဖြစ်ကာ သက်ကြီးပိုင်းတစ်ချို့လည်း ပါဝင်ကြောင်း သေဆုံးစာရင်းကောက်ယူထား သူများက ပြောသည်။

မွတ်ဆလင် အရပ်ဖက် အဖွဲ့အစည်းနှင့် ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုများတွင် လုပ်ကိုင်နေသူတစ်ဦးက "ကျနော်တို့ သွားပြီးတော့ စာရင်းကောက်ထားတာ သေဆုံးသူ စုစုပေါင်း  ၇၆ ဦးပါ။ အဲ့ဒါက ကျနော်တို့ နှစ်ပတ်အတွင်းမှာ စာရင်းကောက်ထားတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကတော့ ကျနော်တို့ လိုက်လို့ မကောက်နိုင်တဲ့ ကျေးရွာတွေ၊ ပြီးတော့ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေ ကျန်သေးတယ်။ သေဆုံးမှုက ဒီထက်များနိုင်ပါတယ် " ဟုပြောသည်။

မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည် စခန်းများဖြစ်သည့် အုန်းတောကြီး၊ (တောင်)ကန့်တွင် သေဆုံးသူ ၂၇ဦး၊  ဆေးသမားကြီး ကန့်တွင် ၂၇ ဦး၊ အုန်းတောကြီးချေတွင် ၃ဦး၊ အုန်းတောကြီး (မြောက်) တွင် ၈ ဦး၊ ဒါးပိုင်တွင် ၅ဦး၊  သက္ကေပြင်တွင်  ၁ဦး၊  ဘာဆာရာ စခန်းတွင် ၁ဦး၊ ဘာဆာရာ ကျေးရွာတွင် ၂ဦး၊ ဘုမေတွင် ၂ဦး စုစုပေါင်း ၇၆ တို့ဖြစ်ကြသည်။

ယင်းကဲ့သို့ သေဆုံးမှု မြင့်တက်လာခြင်းသည် စစ်တွေမြို့နယ်အတွင်း မွတ်ဆလင်များကို စစ်ကောင်စီက သွားလာခွင့်များနှင့် ဆေးဝါးများသယ်ယူခွင့်  ဆေးကုသခွင့်ကို ပိတ်ထားမှုကြောင့် သေဆုံး ရခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဒေသခံများက ပြောဆိုသည်။

ထို့အပြင် မွတ်ဆလင်ကျေးရွာများနှင့် ဒုက္ခသည့်ကန့်များတွင် လက်ရှိမှာ စားဆေး၊ ထိုးဆေးများ အားလုံးပြတ်တောက်မှုနှင့် ကြုံနေရပြီး  ဆေးပေးခန်းများကိုလည်း စစ်ကောင်စီက ဆေးဝါးသယ်ယူခွင့်များကို တားမြစ်ထားသည်။

သေဆုံးသူ ၂၇ဦးနှင့် ဝမ်းပျက် ဝမ်းလျှော ဖြစ်ပွားသူ အများအပြား ရှိနေပြီး ဆေးဝါးများလည်း ပြတ်တောက်နေကြောင့် အုန်းတောကြီး၊ (တောင်)ကန့်တွင် နေထိုင်သည့် အသက် ၄၅ နှစ်အရွယ်ရှိ အမျိုးသားတစ်ဦးက  Western News ကို ပြောသည်။

"ဝမ်းပျက် ဝမ်းလျှော ဖြစ်တာကတော့ နည်းနည်း ကြာပါပြီ။ သေဆုံးမှုကတော့ နှစ်ပတ်လောက် ရှိပြီ။ ကျနော်တို့ စခန်းမှာဆိုရင် နှစ်ပတ်အတွင်းမှာ သေဆုံးတာ ၂၇ ယောက်တောင် ရှိနေပြီ။ တစ်ချို့ဆိုရင် ပိုက်ဆံမတက်နိုင်လို့ ဆေးမကုနိုင်ဘဲ အိမ်မှာ သေဆုံးတာတွေရှိပါတယ်။ ကလေးတစ်ယောက်ကို ဆေးခန်းတစ်ခါ ပြရင် အနည်းဆုံး နှစ်သိန်း ပတ်ဝန်းကျင်လောက်ကုန်တယ်။ ဒါက စစ်တပ်က သတ်မှတ်ထာတဲ့နေရာကို သွားပြီးတော့ ကုသရတာပါ " ဟုပြောသည်။

ဆေးဝါးဖြတ်တောက်မှုများမှာ ယခုဆိုပါက  ၆ လ နီးပါး ရှိလာပြီး ဆေးဝါးတင်သွင်းခွင့် ပိတ်ပင်ထားမှုကြောင့် သေဆုံးမှု ပို့မြင့် တက်နေသည်ဟု ရိုဟင်ဂျာလွတ်မြောက်ရေး ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ ပူးတွဲ တည်ထောင်သူ ဦးနေဆန်းလွင် ကပြောသည်။

"နိုဝင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့ ကတည်းက စစ်ကောင်စီက ရခိုပြည်ကို ဖြတ်လေးဖြတ်နဲ့ အဖက်ဖက်က ပိတ်ဆို့ထားပါတယ်။ စားသောက်ကုန်တစ်ချို့ သွင်းခွင့်ပေးရင်တောင် ဆေးဝါးကို လုံးဝတင်ခွင့်မပေးပါဘူး။ လေယာဉ်ပေါ်ကို တင်ခွင့်မပြုပါဘူး။ ပြည်သူတွေက ဆေးဝါးနဲ့ ပတ်သက်လို့ တော်တော်လေးကို အခက်တွေ့နေရတယ်။ မြို့ပေါ် NGO ဆေးခန်းတွေ၊ တစ်ခြားဆေးကုသတွေနေရာတွေကတော်တော် ရှားပါလာပြီ။ စစ်ရေးမြင့်တက်မှုကြောင့် ထွက်ခွာသွားတာလည်း ရှိတယ်။ မြို့ပေါ်မှာလည်း ဆေးတွေက မရှိတော့ဘူး။ သွားလာရေးလည်း အင်မတန် ခက်ခဲလာတယ်။ အထူးသဖြင့် IDPs ကန့်မှာ နေတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေက  ကန့်ကနေ အပြင်ကို သွားဖို့ဆိုတာလည်း လွယ်တဲ့ ကိစ္စ မဟုတ်ဘူး " ဟုပြောသည်။

စစ်ကောင်စီက ရခိုင်ပြည်အတွင်း စစ်ရာဇတ်မှု တစ်နေ့ထက်တစ်နေ့ ကျူးလွန်လာမှုကြောင့် အရပ်သားပြည်သူများမှာ သေဆုံးမှု ယခင် ကထက် မြင့်တက်လာနေပြီး ယခု ကလေးသူငယ်များ သေဆုံးမှုသည်လည်း စစ်ကောင်စီက ဆေးဝါးများ ဖြတ်တောက်မှုကြောင့်ဟု  ဦးနေဆန်းလွင် က ပြောသည်။

ရခိုင်ပြည် မာန်အောင်မြို့နယ်တွင် ရပ်ကွက်၊ ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှူးများမှာ ရွာသားဘက်က မရပ်တည်ပေးဘဲ အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီဘက်မှ ရပ်တည်ပေးနေ၍ ရပ်/ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူးများနှင့် ရွာသားများကြား ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားနေကြောင်း ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။ 

အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီသည် မာန်အောင်မြို့နယ်အတွင်း အသက် ၁၈ နှစ်နှင့် ၄၅ နှစ်အတွင်းရှိသော လူငယ်များကို ရပ်/ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူးများကတစ်ဆင့် အတင်းအဓ္ဓမခေါ်ယူနေပြီး ရပ်/ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူးများကလည်း စစ်ကောင်စီ ခိုင်းသည့်အတိုင်း ရပ်ရွာအတွင်း လိုက်လံခေါ်ယူနေကြောင်း ဒေသခံရွာသားများက ပြောဆိုကြသည်။ 

အိုးဝေကျေးရွာဒေသခံတစ်ဦးက ” ကျနော်တို့ရွာမှာ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးက ကျေးရွာသားတွေနဲ့အတူ ရှိမနေဘူး။ သူကိုယ်တိုင်က ရွာသားတွေကို စစ်မှုထမ်းကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ခြိမ်းခြောက်တာတွေလုပ်နေတယ်။ အခုရက်ပိုင်းအတွင်းမှာကိုက စာရင်းပေးရတော့မယ်ဆိုတော့ ဒီကလူတွေက ရှောင်နေကြပြီ။ ရှောင်နေတဲ့ဆိုပေမယ့် ကျနော်တို့က လွတ်လွတ်လပ်လပ်သွားလာခွင့်လည်း ရထားတာမဟုတ်ဘူး။ အသက်အန္တာရာယ်ကြားထဲမှာပဲ ရှောင်တိမ်းနေနေကြရတာပဲ” ဟု ပြောသည်။

စစ်ကောင်စီဘက်ကလည်း စစ်မှုထမ်းဥပဒေကို အကြောင်းပြပြီး ဒေသခံလူငယ်များကို အတင်းအဓ္ဓမခေါ်ယူနေပြီး မလိုက်ဘဲ တိမ်းရှောင်နေပါက မိသားစုဝင်များအား ဖမ်းဆီးအရေးယူမည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ဖိအားပေးနေကြောင်း ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှူးတစ်ဦးက ပြောသည်။ 

” စစ်သားနဲ့ ရဲ ပူးပေါင်း အုပ်စုအုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေကို ခေါ်ပြီး အစည်းအဝေးလုပ်တယ်။ စီမံဗိုလ်မှူးလည်းပါတယ်။ သူတို့ပြောတာက စစ်သင်တန်းတက်ဖို့ လူရှာပေးရမယ်။ မရှာပေးလို့မရဘူး။ သတ်မှတ်ထားတဲ့ လူဦးရေအတိုင်း ပေးရမယ်။ မပေးနိုင်ရင် တိမ်းရှောင်နေရင် တိမ်းရှောင်နေသူတွေကို လိုက်လံဖမ်းမယ်။ မဟုတ်ရင် မိသားစုဝင်တွေကို ဖမ်းဆီးအရေးယူမယ်လို့ ပြောတယ်။ အဲဒီတော့ ကျနော်တို့ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေက ဘာလုပ်ရမှာလဲ။ ” ဟု ပြောသည်။ 

စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် မာန်အောင်ဒေသတွင် ကျေးရွာအုပ်စုအလိုက် စစ်မှုထမ်းရန် တစ်အုပ်စုကို လူ ၅၀ မှ ၁၀၀ ကြား ခေါ်ယူနေပြီး အသက် ၈၀ အရွယ် လူကြီးများကိုလည်း ခေါ်ယူနေကြောင်း ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။ 

မာန်အောင်ဒေသတွင် ရပ်/ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူးအချို့မှာ စစ်ကောင်စီ၏ ခိုင်းဖက်မဖြစ်စေရေးအတွက် ပြီးခဲ့သည့် မတ်လအတွင်းကနေ ဥက္ကဌ တာဝန်မှ နှုတ်ထွက်သူများရှိခဲ့ပြီး အချို့ ရပ်/ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူးများမှာ စစ်ကောင်စီနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုရှိနေကြောင်း စုံစမ်းသိရသည်။ 

စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့များ ကျေးရွာအတွင်း စခန်းချနေထိုင်းခြင်း၊ ကင်းပုန်းဝပ်ခြင်းများကို လက်ခံထားသော ခအုန်းမော်ကျေးရွာမှ အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးညီစိုးမှာ ရွာသားများ၏ ရိုက်နှက်ခြင်းခံခဲ့ရကြောင်း သိရသည်။ 

မာန်အောင်မြို့နယ်အတွင်းက ရပ်/ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူးများအပါအဝင် ဌာနဆိုင်ရာဝန်ထမ်း ဒေသခံများအနေဖြင့် အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီ၏ ခိုင်းဖက်မဖြစ်စေရေးနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းမပြုကြရန် ကျေးလက်နေ ဒေသခံပြည်သူများက တိုက်တွန်းပြောဆိုနေကြသည်။ 

ကုန်ခဲ့သည့် မတ်လကလည်း သံတွဲမြို့နယ်တွင် ဒေသခံလူငယ်များကို အတင်းအဓ္ဓမ စစ်သားစုဆောင်းနေသည့် ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှူးများ၊ ရာအိမ်မှူး၊ ဆယ်အိမ်မှူးများ သတ်ဖြတ်ခံရသည့်အထိ ဒေသခံပြည်သူလူထုက တုံ့ပြန်နေကြသည်။ 

အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီသည် ရက္ခိုင့်တပ်တော် AA မှ တိုက်ပွဲဖော်ဆောင်ခြင်းမရှိသေးသည့် သံတွဲ၊ တောင်ကုတ်၊ ဂွ၊ မာန်အောင်မြို့နယ်တို့တွင် မိသားစုဝင်များကို ခြိမ်းခြောက်ကာ ဒေသခံလူငယ်များကို အသည်းအသန် စစ်မှုထမ်းရန် ခေါ်ယူနေကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ မြေမြှုပ်မိုင်းကြောင့် သေဆုံးသူအရေအတွက် ၁၀၀၀ ကျော်တိုးလာကြောင်း ဧပြီလ ၄ ရက်နေ့က ကုလသမဂ္ဂကလေးသူငယ်များဆိုင်ရာအေဂျင်စီ ယူနီဆက်ဖ်က ပြောကြားခဲ့ကြောင်း Reuters သတင်းဌာနက ဖော်ပြသည်။ 

မြန်မာနိုင်ငံတွင် မြေမြှုပ်မိုင်းနှင့် ဖောက်ခွဲရေးပစ္စည်းများကြောင့် သေဆုံးခဲ့ရသည့် ကလေးငယ်များ အပါအဝင် အရပ်သား အသေအပျောက် အရေအတွက်သည် ယမန်နှစ်ကထက် နှစ်ဆကျော် မြင့်တက်လာခဲ့ကြောင်း ယူနီဆက်ဖ်က ပြောသည်။ 

မြေမြှုပ်မိုင်းနှင့် ပေါက်ကွဲစေတတ်သော အကြွင်းအကျန်များကြောင့် အသေအပျောက် ၂၇၀ ရာခိုင်နှုန်း ခုန်တက်သွားကာ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ၁၈၈ ဦး သေဆုံးကာ ၈၆၄ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။ 

၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် အသေအပျောက် ၃၉၀ ထက်မနည်း တိုးမြင့်လာခဲ့ပြီး ယမန်နှစ်က မြေမြှုပ်မိုင်းဒဏ်ခံရသူအားလုံး၏ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်သည် ကလေးငယ်များဖြစ်သည်ဟု ယူနီဆက်ဖ် UNICEF က ဆိုသည်။

မြေမြှုပ်မိုင်းနင်းမိခဲ့သော ကရင်နီဒေသခံ မောင်အောင်က မိသားစုပိုင်စပါးခင်းထဲတွင် ပိုးသတ်ဆေးဖျန်းနေတုန်း မြေမြှုပ်မိုင်းကို နင်းမိခဲ့ကြောင်း UNICEF ကို ယခုလိုပြောထားသည်။ 

“ကျွန်တော် ရေခပ်ပြီးပြန်အလာမှာ အသံကျယ်ကြီးကိုကြားလိုက်တယ်။ နားတွေအူထွက်သွားပြီးတော့ ကျွန်တော်မေ့လဲသွားတယ်။ ဆေးရုံမှာ နိုးလာတော့ ကျွန်တော့် ဘယ်ဘက်ခြေထောက်ဟာ ဒူးအောက်ကနေပြတ်သွားပြီ။ ဘယ်ဘက်လက်လည်း တော်တော်ထိသွားတယ်။”

မောင်အောင်၏အမေသည် သူ့အသက် ၂ လအရွယ်မှာ ဆုံးပါးသွားခဲ့ပြီး သူ့အဖေမှာလည်း နိုင်ငံခြားကိုအလုပ်လုပ်ရန် ထွက်သွားခဲ့သည့်အချိန်တွင် အကို၏ အုပ်ထိန်းမှုအောက်တွင် ကြီးပြင်းခဲ့ရကြောင်း သိရသည်။ 

“ကျွန်တော် လယ်လုပ်ရတာ ခြေထောက်တစ်ဖက်မရှိတော့ တော်တော်ခက်သွားတော့မှာ၊ ပညာဆက်သင်ပြီး မိသားစုအခက်အခဲတွေဖြေရှင်းပေးချင်တဲ့ ကျွန်တော့်ရဲ့အိပ်မက်တွေလည်း ပြိုလဲခဲ့ရပါပြီ။” ဟု ပြောသည်။ 

ကယားပြည်နယ်က ၁၄ နှစ်အရွယ် မောင်ပိုင်လည်း သူ့အဖေနှင့်အတူ ဒဏ်ရာရနေသည့် အိမ်ကနွားများကို သူတို့နေထိုင်ရာ ကယားပြည်နယ် ရွာလေးတစ်ရွာ၏ ပတ်ဝန်းကျင်တွင် လိုက်ရှာနေခဲ့ရာမှ မြေမြှုပ်မိုင်းနင်းမိခဲ့ကြောင်း ပြောသည်။ 

“ကျွန်တော် အသံကျယ်ကျယ်တစ်ခုကြားလိုက်ရတယ်၊ တချိန်ထဲမှာပဲ ကျွန်တော့် ခန္ဓာကိုယ်လည်းမြောက်တက်သွားတယ်။ ကျွန်တော်တို့နား လက်နက်ကြီးကျတယ်ပဲထင်လိုက်တာ၊ နောက်မှကျွန်တော်ကိုယ်တိုင် မိုင်းနင်းမိသွားတယ်ဆိုတာ သိလိုက်ရတယ်။ ကျွန်တော့်ညာဘက်ခြေထောက်ပြတ်သွားတယ်၊ လက်တွေနဲ့ ခြေထောက်နောက်တစ်ဖက်မှာလည်း ဒဏ်ရာတွေရခဲ့ပါတယ်။” ဟု ပြောသည်။ 

မောင်ပိုင်၏ အခင်းဖြစ်ပွားသည့်နေရာမှာ သူငယ်ချင်းများနှင့်အတူ ဆော့ကစားရာနေရာ၊ ထင်းကောက်ရာနေရာဖြစ်သော်လည်း ယင်းကဲ့သို့ အန္တရာယ်မျိုး ရှိနိုင်ခြင်းကို မသိခဲ့ကြောင်းပြောသည်။ 

“မြေမြှုပ်မိုင်းတွေဆိုတာကို စစ်တိုက်တဲ့ရုပ်ရှင်တွေထဲမှာပဲ မြင်ဖူးခဲ့တာ၊ တစ်နေ့ ကျွန်တော်ကိုယ်တိုင်ကြုံရမယ်လို့မတွေးဖူးပါဘူး။”

မြန်မာနိုင်ငံသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် စစ်တပ်မှ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတော်သို့ ဦးတည်နေသော ခြေလှမ်းများအဆုံးသတ်ကာ ရုန်းရင်းဆန်ခတ်ဖြစ်ခဲ့ရပြီး ပဋိပက္ခကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် မြေမြှုပ်မိုင်း အညစ်ညမ်းဆုံးနိုင်ငံအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသွားခဲ့သည်။

လွန်ခဲ့သည့် နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း လက်နက်ကိုင် အရပ်သားတော်လှန်ရေးတစ်ရပ်သည် စစ်ကောင်စီပြုတ်ကျရေး ကာလရှည်ကြာတိုက်ခိုက်နေသော တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် ပူးပေါင်းခဲ့သည်။

အောက်တိုဘာလတွင် စတင်ခဲ့သော တော်လှန်ရေးအုပ်စုများ၏ ပြင်းထန်သောထိုးစစ်တွင် စစ်ကောင်စီသည် စစ်မြေပြင်တွင်ရှုံးနိမ့်ပြီးနောက် စစ်အစိုးရခေါင်းဆောင်ပိုင်းသည် မကြုံစဖူး ဖိအားများကို ခံနေကြရသည်။ 

မြေမြှုပ်မိုင်းများနှင့် အခြားသော ပေါက်ကွဲစေတတ်သော လက်နက်များကို နှစ်ဖက်စလုံးက သိမ်းကျုံးအသုံးပြုနေကြောင်း UNICEF မှ ပြောကြားခဲ့ကြောင်း Reuters က ဖော်ပြသည်။ 

စစ်ကောင်စီကို မှတ်ချက်ပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့သော်လည်း ဖုန်းခေါ်ဆိုမှုအပေါ် စစ်ကောင်စီပြောခွင့်ရက တုံ့ပြန်ခြင်းမရှိဟု Reuters က ဆိုသည်။ 

မြေမြှုပ်မိုင်းအသုံးပြုမှုကို ပြစ်တင်ရှုတ်ချရုံသာမက နိုင်ငံတကာ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဥပဒေအောက်တွင်လည်း တရားမဝင်ကြောင်း UNICEF အရှေ့အာရှနှင့် ပစိဖိတ်ဒေသဆိုင်ရာ ဒါရိုက်တာ Debora Comini က ပြောသည်။ 

၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် မြေမြှုပ်မိုင်းကြောင့် ထိခိုက်သေဆုံးမှုအားလုံး၏ ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းကျော်သည် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၏ စိုက်ပျိုးရေးဗဟိုချက်မဖြစ်ကြောင်း UNICEF အချက်အလက်များအရ သိရသည်။

ယမန်နေ့ ဧပြီလ ၂ ရက်နေ့ နေ့လယ်က စစ်တွေမြို့ရှိ စစ်ကောင်စီ၏ အမှတ် ၁၂ ရဲတပ်ရင်းမှ လှမ်းပစ်ခတ်သော လက်နက်ကြီးကြောင့် ပေါက်တောမြို့နယ် မော်ထုပ်ကြီးကျေးရွာမှ အမျိုးသမီး ၃ ဦးအပါအဝင် အရပ်သား ၆ ဦး ပြင်းထန်ဒဏ်ရာ ရရှိခဲ့သည်။ 

၎င်းတို့မှာ အသက် ၆၃ နှစ်အရွယ် ဒေါ်ကင်ယုံမေ၊ အသက် ၆၂ နှစ်အရွယ် ဦးမဲခေါက် (ခ) ဦးအောင်ဇံဖြူ၊ အသက် ၄၈ နှစ်အရွယ် ဦးကျော်နုဖြူ၊ အသက် ၃၅ နှစ်အရွယ် ဒေါ်ခိုင်ရွှေဝင်း၊ အသက် ၂၇ နှစ်အရွယ် ဒေါ်စန္ဒာဝင်းနှင့် အသက် ၂၃ နှစ်အရွယ် ကိုဇော်ဝင်းလှိုင်တို့ ဖြစ်ကြသည်။ 

လက်ရှိတွင် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိသူများကို ဆေးကုသထားပြီး အသက် ၂၃ နှစ်အရွယ် ကိုဇော်မင်းနိုင်မှာ ဦးခေါင်းတွင် ထိခိုက်ထား၍ အသက်အန္တရာယ်စိုးရိမ်ရကြောင်း သိရသည်။

တရုတ်နိုင်ငံသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အိမ်နီးချင်းကောင်း နိုင်ငံမဟုတ်ဟု မြန်မာ့မဟာဗျူဟာနှင့် မူဝါဒလေ့လာရေးအင်စတီကျူ (ISP Myanmar) က ယမန်နေ့ ဧပြီလ ၂ ရက်နေ့ထုတ် စစ်တမ်းတွင် ဖော်ပြထားသည်။ 

တရုတ်-မြန်မာဆက်ဆံရေးအပေါ် ISP Myanmar က မြန်မာ့မူဝါဒအသိုက်အဝန်း၏ သဘောထားအမြင်များကို အလွှာစုံက လူပေါင်း ၂၅၀ ဦးကို မေးခွန်း ၁၀၀ ဖြင့် မေးမြန်းကာ စစ်တမ်းကောက်ယူထားခြင်းဖြစ်သည်။ 

အလွှာစုံဖြစ်သည့် နိုင်ငံရေးနယ်ပယ်၊ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများ၊ စီးပွားရေးအသင်းအဖွဲ့အစည်းများ၊ ထင်ရှားကျော်ကြားသူများ၊ တိုင်းရင်းသားတော်လှန်ရေး EAOs နှင့် PDFs/LDFs တို့ကို မေးမြန်း စစ်တမ်းကောက်ယူထားခြင်းဖြစ်သည်။ 

ထိုစစ်တမ်းတွင် ဖြေဆိုသူအများစုက တရုတ်နိုင်ငံသည် မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် အိမ်နီးချင်းကောင်း နိုင်ငံမဟုတ်ဟု ပြောဆိုကြသည်။ 

ယခင်နှစ်ကလည်း ISP Myanmar က ပုံစံတူ ကောက်ယူခဲ့ပြီး ယခုနှစ် စစ်တမ်းနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက ကြီးမားသော ပြောင်းလဲမှုမရှိဘဲ ယခင်နှစ်သဘောထားအတိုင်းပဲ တရုတ်နိုင်ငံသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အိမ်နီးချင်းကောင်း နိုင်ငံမဟုတ်ဟု မြန်မာအသိုင်းအဝိုင်းက ထင်မြင်ကြသည်။ 

မြန်မာနိုင်ငံကို အာဏာရှင်နိုင်ငံအဖြစ်သာ တရုတ်နိုင်ငံက မြင်လိုကြောင်းလည်း စစ်တမ်းဖြေဆိုသူ အများစုက မှတ်ချက်ပေးကြပြီး ယခင်နှစ် စစ်တမ်းထက် ရာခိုင်နှုန်း ပိုများခဲ့သည်။ 

တစ်ခါ တရုတ်နိုင်ငံသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် မည်သူပင်အုပ်ချုပ်အုပ်ချုပ် မည်သူပင် အာဏာရှိရှိ အာဏာရှိသူ မည်သူနှင့်မဆို အဆင်ပြေလိုကြောင်း မြန်မာ့လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းက သဘောထားမှတ်ချက်ပေးထားကြသည်။ 

ယင်းအပြင် မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်စဉ်သော်လည်းကောင်း၊ စီးပွားရေးအရသော်လည်းကောင်း၊ စစ်ပွဲပဋိပက္ခသော်လည်းကောင်း မြန်မာ့ပြည်တွင်းရေးကိစ္စရပ်များကို တရုတ်နိုင်ငံက ဝင်ရောက်စွက်ဖက်နေကြောင်း စစ်တမ်းဖြေဆိုသူများက ပြောဆိုကြသည်။ 

ဆက်လက်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံသည် ရှမ်းမြောက် တိုင်းရင်းသားတော်လှန်ရေးလက်နက်ကိုင် EAOs များကို လွှမ်းမိုးထားသည်ဟု ISP Myanmar စစ်တမ်းက ဆိုသည်။ 

ရှမ်းမြောက်ရှိ ညီနောင်မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့များ ဦးဆောင်ပြီး ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးဖြင့် စစ်ကောင်စီအား တိုက်ခိုက်မှုကို တရုတ်နိုင်ငံက သဘောတူထောက်ခံခဲ့သော်လည်း တရုတ်နိုင်ငံသည် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံကောင်း မဟုတ်သည်မှာ ဆက်လက်ရှိနေဆဲပင်ဖြစ်သည်ဟု စစ်တမ်းဖြေသူ အများစုက ဖြေဆိုကြသည်။ 

မြန်မာနိုင်ငံသည် တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် ကဏ္ဍစုံတွင် ပိုမှီခိုလာရကြောင်း အထူးသဖြင့် ကုန်သွယ်ရေး၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု၊ သံတမန်ရေး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်စဉ်၊ နိုင်ငံရေး၊ နည်းပညာ၊ လုံခြုံရေးနှင့် အခြေခံအဆောက်အအုံတို့တွင် အဓိက မှီခိုနေရကြောင်း ISP စစ်တမ်းအရ သိရသည်။ 

ထိုကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အကြီးမားဆုံး စီးပွားဖက်ဖြစ်နေခြင်းက စိုးရိမ်စရာကောင်းပြီး တရုတ်၏ ဒေသတွင်းပေါင်းစည်းရေး အစီအမံများကိုလည်း မသိသူ များပြားနေကြောင်း စစ်တမ်းဖြေဆိုသူများက ပြောဆိုထားကြသည်။ 

စစ်မှုထမ်းဥပဒေကြောင့် စစ်ထဲ အတင်းဆွဲခေါ်ခံရသည့် ရန်ကုန်တိုင်း၊ တိုက်ကြီးမြို့နယ် ဥက္ကံမြို့ မီးလောင်စခန်းကျေးရွာမှ အစ္စလမ်ဘာသာဝင် မွတ်ဆလင်တစ်ဦး ဝက်သားမစား၍ဟုဆိုကာ စစ်ကောင်စီတပ်သားများမှ ဝိုင်းဝန်းနှိပ်စက်ကြပြီး သေဆုံးသွားကြောင်း မိသားစုဝင်များထံမှ သိရသည်။ 

အမာနွတ်လာ မှာ စစ်မှုထမ်းရန် မဲပေါက်၍ စစ်ကောင်စီတပ်သားများမှ မတ်လ ၂၉ ရက်နေ့က လာရောက်ခေါ်ယူသွားပြီး စစ်သင်တန်းတက်ရောက်နေချိန် ထမင်းစားရာ၌ ဝက်သားကို ရိုက်နှိက်ကာ စားခိုင်းခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ 

အမာနွတ်လာမှာ ပါးစပ်က သွေးထွက်အောင်အထိ စစ်ကောင်စီတပ်များ၏ ဝိုင်းဝန်းရိုက်နှက်မှုကို ခံရ၍ မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့က ရန်ကုန်မြို့ မင်္ဂလာဒုံစစ်ဆေးရုံတွင် ဆေးကုသမှုခံယူနေစဉ် သေသွားရသည်ဟု ၎င်း၏ မိသားစုဝင်တစ်ဦးက ပြောသည်။

” စစ်ကောင်စီ ခေါ်သွားတုန်းက အကောင်းကြီးပါ။ သူ့မှာ ဘာရောဂါမှ မရှိပါဘူး။ ကျန်းကျန်းမာမာနဲ့ လိုက်သွားတာပါ။ ဆေးရုံတက်ချိန်ကလည်း အဆက်အသွယ်ရပါသေးတယ်။ ညနေပိုင်းမှာ ဆုံးသွားပြီလို့ စစ်တပ်က အကြောင်းပြန်လာတယ်။ အလောင်းလာထုတ်လို့ အကြောင်းကြားလာတယ်။ အမာနွတ်လာနဲ့ စကားပြောခဲ့ရတုန်းက သူ့ကို စစ်ကောင်စီတပ်သားတွေဟာ ဝက်ဟင်းနဲ့ ထမင်းအစားခိုင်းတယ်။ မစားရင် ဝိုင်းရိုက်ကြတယ်လို့ ပြောတယ်။ သေသွားတာတောင် ပါးစပ်က သွေးထွက်နေတုန်းပဲ။ တော်တော်လေး ရက်စက်လိုက်ကြတာ။ ” ဟု ပြောသည်။ 

အမာနွတ်လာမှာ အသက် ၃၀ အရွယ်ရှိပြီး သေဆုံးချိန်တွင် ဇနီးတစ်ဦး၊ လေးနှစ်အရွယ် သားတစ်ဦးနှင့် သုံးလသားအရွယ် သားတစ်ဦး ကျန်ရှိခဲ့ကြောင်းနှင့် ကျပန်းအလုပ်လုပ်ကာ မိသားစုအား ရိုးရိုးသားသား ရှာကျွေးနေသူတစ်ဦးလည်း ဖြစ်သည်။

အမာနွတ်လာ မသေဆုံးခင်အချိန် နှစ်ရက်ကစ၍ ထမင်းမစားခဲ့ရကြောင်းနှင့် မိသားစုဝင်များအား ဆေးရုံးလာရောက်ရန် အကြောင်းကြားခဲ့စဉ်က ထမင်းချိုင့်ယူလာရန် တောင်းဆိုခဲ့ကြောင်း ၎င်း၏ မိတ်ဆွေတစ်ဦးက ပြောသည်။ 

” သူ့ဦးလေးနဲ့ အဆက်အသွယ်ရတုန်းက ဆေးရုံကိုလာရင် ထမင်းချိုင့်ပါယူလာပေးဖို့၊ ထမင်းမစားရတာ နှစ်ရက်ရှိပြီလို့ ပြောတယ်။ ဦးလေးကလည်း ဆေးရုံကို လာရောက်ခဲ့ပေမယ့် စစ်ကောင်စီတပ်သားက စစ်စည်းကမ်းအရဟုဆိုကာ ပေးမတွေ့ခဲ့ကြောင်း ပြောတယ်။ နောက်တစ်နေ့ကျတော့ သေသွားပြီ အလောင်းပြန်လာယူတော့လို့ပြောတယ်။ တော်တော်လေး ရင်ကွဲစရာ ကောင်းပါတယ်။ ” ဟု ပြောသည်။ 

အမာနွတ်လာ၏ ရုပ်အလောင်းကို မိသားစုက ပြန်လည်လက်ခံရရှိချိန်တွင် ခန္ဓာကိုယ်၌ ရိုက်နှက်ဒဏ်ရာ အများအပြားကို မြင်တွေ့ရကြောင်း နာရေးကူညီသူများထံမှ သိရသည်။ 

စစ်မှုထမ်းဥပဒေကို စစ်ကောင်စီမှ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၀ ရက်နေ့က အတည်ပြုပြဌာန်းခဲ့သော်လည်း ဧပြီလအတွင်း သင်္ကြန်ပြီးမှ အပစ်စဉ်တစ်ခုလျှင် လူ ၅၀၀၀ နှုန်းဖြင့် ခေါ်ယူမည်ဟု ပြေဆိုခဲ့ပြီး သို့သော် လက်ရှိတွင် အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီသည် မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့ ရပ်/ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူးများကတစ်ဆင့် စစ်သားသစ် အလျင်အမြန်စုဆောင်းလျှက်ရှိနေသည်။ 

စစ်ကောင်စီက အတင်းအကျပ်လုပ်ဆောင်နေ၍ စစ်မှုထမ်းရန် အကျုံးဝင်ကြသည့် အသက် ၁၈ နှစ်မှ အသက် ၃၅ နှစ်အတွင်းရှိ မြန်မာလူငယ်အများစုမှာ တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များနှင့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများအပါအဝင် အနောက်နိုင်ငံများသို့ တရားဝင်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ တရားမဝင်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း သွားရောက်လျှက်ရှိနေကြသည်။ 

စစ်ကောင်စီသည် နိုင်ငံအနှံ့က စစ်မျက်နှာတွင် စစ်တပ်လူအင်အား များစွာဆုံးရှုံးနေ၍ အင်အားပြန်လည်ဖြည့်တင်းနိုင်ရန် ပြည်ပကျူးကျော်စစ်ကိုသာ ဆောင်ရွက်နိုင်မည့် စစ်မှုထမ်းဥပဒေကို မတရားပြဌာန်းကာ ‌တော်လှန်ရေးလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အား ပြန်တိုက်ခိုက်ရန် ကြံစည်ဆောင်ရွက်နေခြင်းဖြစ်သည်။ 

Western News| ဧပြီ ၁

ရခိုင်ပြည် မာန်အောင်မြို့ဒေသခံ မေဃသစ္စာဖုန်းအရောင်းဆိုင်ပိုင်ရှင် ဦးစည်သူအောင်ကို အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီက ပုဒ်မ ၅၀၅(က) ဖြင့် တရားစွဲဆိုပြီး မတ်လ ၂၉ ရက်နေ့က ထောင်ဒဏ် ၃ နှစ် ချမှတ်လိုက်ကြောင်း သိရသည်။

ဦးစည်သူအောင်မှာ PDF နှင့် ဆက်သွယ်၍ဆိုပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၁၉ ရက်နေ့ ညနေပိုင်းက ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရကာ စစ်ကောင်စီ ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်များက ပုဒ်မ ၅၀၅(က) ဖြင့် တရားစွဲဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ဦးစည်သူအောင်သည် အသက် ၅၀ ကျော်အရွယ်ရှိပြီး ဗမာအမျိုးသားဖြစ်ကာ မာန်အောင်မြို့တွင် အိမ်ထောင်ကျ၍ ဖုန်းအရောင်းဆိုင်ဖွင့်လှစ်ပြီး ရိုးရိုးသားသား လုပ်ကိုင်စားသောက် နေထိုင်သူလည်းဖြစ်သည်။

အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီက PDF နှင့် ဆက်သွယ်သည်ဆိုပြီး မတရားစွပ်စွဲ ထောင်ချခြင်းကို မိသားစုဝင်များက ကျေနပ်မှုမရှိကြပေ။

ဦးစည်သူအောင်သည် နိုင်ငံတော်တည်ငြိမ်အေးချမ်းကို ပျက်ပြားစေရန် ရည်ရွယ်၍ ဖေ့စ်ဘုတ်လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာတွင် ရေးသားဖြန့်ဝေခဲ့သည့်အတွက် ဖမ်းဆီးရခြင်းဖြစ်သည်ဟု ၂၀၂၃ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့က စစ်ကောင်စီမှ ကြေညာခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း စစ်ကောင်စီ၏ စွပ်စွဲပြောဆိုချက်များကို ဦးစည်သူအောင်၏ မိသားစုဝင်များက လက်မခံကြောင်းနှင့် မာန်အောင်အကျဉ်းခန်းက သေးငယ် ဦးစည်သူအောင် ကျန်းမာရေး ပိုမိုဆိုးရွားသွားမည်ကို မိသားစုဝင်များက စိတ်ပူနေကြသည်။

ဦးစည်သူအောင်သည် မာန်အောင်မြို့နယ်အတွင်း သာရေးနာရေးကိစ္စရပ်များတွင် တက်တက်ကြွကြွပါဝင် ကူညီဆောင်ရွက်သူတစ်ဦးလည်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

Western News-WN

Western News| ဧပြီ ၁

စစ်ကောင်စီတပ်မှ လေယာဥ်ဖြင့်ဗုံးလာကြဲမှုကြောင့် သေဆုံးဒဏ်ရာရသူများရှိခဲ့သည့် ရမ်းဗြဲမြို့နယ် ဖက်ကြပ်ကျေးရွာတွင် တစ်ရွာလုံးနီးပါး ကျေးရွာမှတိမ်းရှောင်နေရသည်ဟု ဒေသခံများကပြောသည်။
ဖက်ကြပ်ကျေးရွာမှာ ပြီးခဲ့သည့် မတ်လ ၃၀ ရက်နေ့က လေယာဥ်ဖြင့် ဗုံးလာကြဲခြင်းခံခဲ့ရပြီး အသက်မပြည့်သေးသည့် ကလေးငယ် ၁ ဦး သေဆုံးကာ အမျိုးသား ၁ ဦးနှင့် အမျိုးသမီး ၁ ဦးတို့ ဒဏ်ရာပြင်းထန်ရရှိခဲ့ကြောင်းနှင့် နေအိမ် ၄ ဆောင်၊ ဓမ္မာရုံတို့ ပျက်စီးမှုရှိခဲ့သည်။

ထိုသို့ ဗုံးကြဲမှုနောက်ပိုင်း ကျေးရွာတွင်းနေထိုင်သူများမှာ ရွာတွင်းနေထိုင်ရန်ကြောက်ရွံ့ကာ တိမ်းရှောင်နေကြရသည်ဟု ကျေးရွာဒေသခံတစ်ဦးက ပြောသည်။
” ရွာကို အခုလို ဗုံးလာကြဲတာတွေရှိတော့ ဘယ်နေရဲတော့မလဲ။ ဒီအတိုင်းအလွတ်ကြီးလာချသွားတာ။ ကလေးတစ်ယောက်သေသွားရတယ်။ အခုရွာထဲမှ အားလုံးလိုလိုက မရှိတော့ဘူး။ တစ်ခြားနီးစပ်ရာတွေကို ရှောင်နေကြတယ်” ဟု ပြောသည်။

ဖက်ကြပ်ကျေးရွာမှာ အိမ်ထောင်စု ၃၀၀ ကျော်ခန့်ရှိသည့် ကျေးရွာတစ်ခုဖြစ်ပြီး အဆိုပါကျေးရွာအနီးတွင် ချောင်းနေ၊ ရမ်းသား၊ စစ်ပြား စသည့် ကျေးရွာများလည်းရှိကြောင်း သိရသည်။
ဗုံးကြဲခံရပြီးနောက်ပိုင်း အဆိုပါအနီးတဝိုက် ဒေသအခြေနေများနှင့် ပတ်သက်၍လည်း ရမ်းဗြဲဒေသခံတစ်ဦးက ” အနီးနားရွာမှာ ဖြစ်နေတော့ ကြောက်ကြတာပဲ။ ရှောင်တဲ့သူတွေလည်း ရွာကနေ ရှောင်ကြတာရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘလောက်ကြာကြာ ရှောင်တိမ်းနိုင်မှာလဲ။ ကျနော်တို့မှာ ပြေးစရာမြေကဆုံးနေပြီ။ တိုက်ပွဲဖြစ်နေတယ်ဆိုရင်တောင် မဖြစ်တဲ့နေရာကိုရှောင်နေနိုင်သေးတယ်။ ခုကဘယ်အချိန် ဘယ်နေရာကို လေယာဥ်ကနေ ဗုံးလာကြဲချမလဲဆိုတာ ဘယ်သူမှမသိနိုင်ဘူး” ဟု ပြောသည်။

ရမ်းဗြဲအပြင် ရက္ခိုင့်တပ်တော်မှ သိမ်းပိုက်ရရှိထားသည့် နောက်ထပ် မြို့နယ်များတွင်လည်း စစ်ကောင်စီမှ တိုက်လေယာဥ်များဖြင့် လာရောက်ဗုံးကြဲနေပြီး ထိုသို့ ဗုံးကြဲမှုကြောင့် မြောက်ဦးမြို့နယ် အထက်လေညှင်းတောင်ကျေးရွာ၊ မြေပုံမြို့နယ် ညောင်ကန်၊ သရက်တောင်၊ မင်းပြားမြို့နယ် သာဒါရွာ စသည်တို့တွင် လူထိခိုက်သေဆုံးခြင်းနှင့် နေအိမ်အဆောက်အအုံ ပျက်စီးမှုရှိခဲ့ကြသည်။

ရမ်းဗြဲတွင် ရက္ခိုင့်တပ်တော်နှင့် စစ်ကောင်စီတို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ခဲ့စဥ်ကလည်း စစ်ကောင်စီမှ လေကြောင်း၊ ရေကြောင်းဖြင့် အပြင်းထန်ခုခံပစ်ခတ်ခဲ့၍ မြို့တွင်း နေအိမ် ၂၀၀ ကျော်ခန့်မီးလောင်ဆုံးရှုံးကာ စုစုပေါင်း ၃၀၀ ခန့် ပျက်စီးသွားကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိ ရမ်းဗြဲမြို့ကို ရက္ခိုင့်တပ်တော်မှ ထိန်းချုပ်ထားသော်လည်း အပျက်အစီးများကြား မြို့ခံများဝင်ရောက်နေထိုင်နိုင်ခြင်း မရှိသေးကြောင်းနှင့် မြို့နယ်အလိုက်ကျေးရွာများတွင်သာ စစ်ဘေးရှောင်အဖြစ် ဆက်လက်နေထိုင်နေကြဆဲဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
ပုံစာ – စစ်ကောင်စီ လေကြောင်းမှ ဗုံးကြဲခဲ့၍ ပျက်စီးသွားသော ရမ်းဗြဲမြို့နယ် ဖက်ကြပ်ကျေးရွာ။ (ဓါတ်ပုံ – CJ)
Western News-WN

Western News| ဧပြီ ၁

အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီက ရခိုင်ပြည် သံတွဲမြို့နယ်နှင့် မာန်အောင်မြို့နယ်အတွင်းက လူငယ်များကို စစ်မှုထမ်းရန် အတင်းအဓ္ဓမခေါ်ယူနေ၍ ယင်းဒေသရှိ လူငယ်အများအပြားမှာ ဘေးကင်းရာနေရာသို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေရကြောင်း ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

စစ်ကောင်စီသည် နိုင်ငံအနှံ့ စစ်ရှုံးနေချိန် အထူးသဖြင့် ရခိုင်ပြည်အတွင်းမှာ တပ်စခန်းတစ်ခုပြီးတစ်ခုနှင့် တစ်မြို့ပြီးတစ်မြို့ လက်လွှတ်ဆုံးရှုံးနေရချိန် ရခိုင်မြောက်ပိုင်းက လူငယ်များကို စစ်မှုထမ်းရန် ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှူးများကို ဖိအားပေးကာ စစ်သားသစ် စုဆောင်းနေသည်။

မာန်အောင်မြို့နယ်တွင် ကျေးရွာတစ်ရွာကို လူ ၇ ဦးကျစီ ပေးရန် တောင်းဆိုနေသလို သံတွဲမြို့နယ်တွင် ကျေးရွာတစ်ရွာကို လူ ၅၀ ဦးအထိ ပေးရန် စစ်ကောင်စီက တောင်းဆိုနေခြင်းဖြစ်သည်။

မာန်အောင်ဒေသခံတစ်ဦးက ” မာန်အောင်ကျွန်းဆိုတာ လက်နက်ကိုင်တွေရှိတဲ့ နေရာမှာ မဟုတ်ဘူး။ သေနတ်တစ်ချက်လည်း ပစ်ဖောက်ဖူးတာ မဟုတ်ဘူး။ ဒီက လူငယ်တွေဟာ လက်နက်ကိုင်ဆိုတာ ဘာမှန်းတောင် မသိဘူး။ အဲဒါကို စစ်ကောင်စီက စစ်သားစုဆောင်းနေတယ်။ စစ်မှုထမ်းရမယ်ဆိုတော့ လူငယ်တွေ အားလုံးက ထွက်ပြေးသွားကြတာပေါ့။ စစ်မှုထမ်းရမယ့် ကိစ္စကို ပြန်စဉ်းစားပေးစေချင်ပါတယ်။ အခု ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေ၊ ရပ်ကွက်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေက အတင်းဖိအားပေး ခေါ်ယူနေတယ်။ လူငယ်တွေကတော့ ထွက်ပြေးကုန်ကြပြီ။ ” ဟု ပြောသည်။

သံတွဲမြို့နယ်က လူငယ်များမှာလည်း ရက္ခိုင့်တပ်တော် AA ရှိရာနေရာများနှင့် ဘေးကင်းလုံခြုံရေးရာနေရာများသို့ ထွက်ပြေးနေကြပြီး အတင်းအဓ္ဓမ စစ်သားစုဆောင်းနေသော ရပ်/ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူးများကို သတ်ဖြတ်သည်အထိ ဖြစ်ပွားနေကြောင်း ဒေသခံသတင်းရင်းမြစ် တစ်ဦးက ပြောသည်။

” စစ်မှုထမ်းရမယ်ဆိုလို့ လူငယ် အများစုက ထွက်ပြေးကုန်ကြပြီ။ စစ်ကောင်စီဆီမှာ ဘာဖြစ်လို့ စစ်မှုထမ်းရမှာလဲပေါ့။ ထမ်းချင်းအတူတူ AA ဆီမှာပဲ ထမ်းမယ်ပေါ့။ စစ်ကောင်စီ တောင်းတာကလည်း ကျေးရွာတစ်ရွာကို လူငယ် ၅၀ ဦးဆိုတော့ နည်းတာမှမဟုတ်တာ။ ရွာလုံးကျွတ် စစ်မှုထမ်းရမလို ဖြစ်နေပြီ။ စစ်မှုထမ်းဖို့ အတင်းခေါ်နေတဲ့ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေကိုလည်း လူတစ်စုက လိုက်လံသတ်ဖြတ်တာတွေလည်းရှိနေတယ်။ အဲလို ပညာပေးတာလဲ ကောင်းပါတယ်။ မဟုတ်ရင် လူငယ်တွေကို အတင်းခေါ်သွားကြမှာ။ ” ဟု ပြောသည်။

ရခိုင်ပြည် တောင်ပိုင်းမြို့များ အထူးသဖြင့် သံတွဲ၊ မာန်အောင်၊ တောင်ကုတ်မြို့နှင့် ကျိန္တလီမြို့များတွင် လူငယ်အများအပြား ဖမ်းဆီးခံနေရပြီး စစ်ကောင်စီက စစ်တပ်ထဲကို အတင်းဆွဲသွင်းနေကြောင်း သိရသည်။
စစ်မှုထမ်းဥပဒေ ပြဌာန်ပြီးနောက်ပိုင်း ယနေ့အချိန်အထိ ရခိုင်တောင်ပိုင်းဒေသတွင် လူငယ် ၃၀ ဦးထက်မနည်း ဖမ်းဆီးခံထားရကြောင်းနှင့် အချို့လူငယ်များမှာ မိသားစုဝင်များဖြင့် အဆက်အသွယ် မရရှိကြကြောင်း သတင်းရင်းမြစ်က ဆိုသည်။

ယင်းအပြင် စစ်ကောင်စီသည် ရခိုင်ပြည်အနှံ့က မွတ်ဆလင်များကို အတင်းအဓ္ဓမခေါ်ယူကာ စစ်သင်တန်းပေးပြီး ရက္ခိုင့်တပ်တော် AA အား တိုက်ခိုက်နေသည်။
Western News-WN

Western News| ဧပြီ ၁
AA ထိုးစစ်ကြောင့် ရခိုင်ပြည်အတွင်းက စစ်ကောင်စီတပ်သား ၅၀၀ ကျော် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသို့ ထွက်ပြေးသွားကြပြီး ယင်းအထဲက ၃၀၀ ကျော်ကို မတ်လ ၁၅ ရက်နေ့က မြန်မာဘက်သို့ ပြန်လည်ပို့ထားပြီဟု ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် သတင်းဌာနများက ပြောဆိုကြသည်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ထွက်ပြေးသည့် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၅၀၄ ဦးရှိခဲ့ပြီး ယင်းအထဲက ၃၀၀ ကျော်ကို ပြန်ပို့ထားကာ ကျန် ၁၈၂ ဦးကိုမူ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရက ယာယီခိုလှုံခွင့်ပေးထားကြောင်း သိရသည်။
ကျန် ၁၈၂ ဦးကို မည်သည့်အချိန်တွင် မြန်မာဘက်သို့ ပြန်လည်လွှဲပေးမည်ဟု ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရက ထုတ်ပြန်ပြောဆိုခြင်းမရှိသေးပေ။

ထွက်ပြေး စစ်ကောင်စီတပ်သားများမှာ ပါလာသည့် လက်နက်ပစ္စည်းများကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် စစ်တပ်က ဖြုတ်သိမ်းထားပြီး ပြန်လည်လွှဲပေးမည့်အချိန်မှသာ ထုတ်ပေးမည်ဟု သိရသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့ နောက်ပိုင်း ရခိုင်ပြည်နှင့် ပလက်ဝမြို့နယ်အတွင်း တိုက်ပွဲများမှ AA ၏ ထိုးစစ်များကြောင့် အိန္ဒိယနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသို့ ၂၀၀၀ ထက်မနည်း ထွက်ပြေးခဲ့ကြသည်။
အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ ထွက်ပြေးသွားကြသည့် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၁၀၀၀ ကျော်ကို စစ်ကောင်စီထံ ပြန်လည်လွှဲပေးထားပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံအတွင်းမှာတော့ ၂၀၀ ခန့် ကျန်ရှိနေသေးခြင်းဖြစ်သည်။
ရက္ခိုင့်တပ်တော် AA သည် ဘူးသီးတောင်မြို့နှင့် မောင်တောမြို့ကို သိမ်းပိုက်ရရှိနိုင်ရန် အရှိန်အဟုန်မြင့် ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်နေပြီး စစ်ကောင်စီ၏ အနောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်ရှိရာ အမ်းမြို့က တပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် စစ်တွေမြို့ရှိ ဒေသကွက်ကဲရေးစစ်ဌာနချုပ် (စစ်တွေ- ဒကစ) ကို လက်နက်ချအညံ့ခံရန် သတိပေးထားကြောင်း သိရသည်။
အကယ် လက်နက်ချအညံ့မခံသော ရခိုင်ပြည်အတွင်း စစ်ကောင်စီတပ်ရင်းများအားလုံးကို တစ်ခုမကျန် ထိုးစစ်ဆင်တိုက်သွားမည်ဖြစ်ပြီး ရခိုင်ကို စစ်ကောင်စီကင်းစင်နယ်မြေပြုလုပ်သွားမည်ဟု AA က ပြောဆိုထားသည်။
Western News-WN

Western News| ဖေဖော်ဝါရီ ၃

စာတော်ပြီး ဂုဏ်ထူးထွက်နိုင်တဲ့ ဆရာမညိုဟာ မူးယစ်ဆေးနွံမှာ နစ်မြှုပ်သွားတာကြောင့် ဆယ်တန်းကို အောင်ရုံဆိုလောက်နဲ့သာ အောင်မြင်ခဲ့ရပါတယ်။ ပညာသင်နေတဲ့အချိန်မှာ မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမိပြီး လမ်းမှားရောက်သွားတဲ့ ဆရာမညိုကို အပေါင်းအသင်းမိတ်ဆွေသာမက မိဘတွေနဲ့ ဆွေမျိုးတွေကပါ ရဲလက်ထဲအပ်ပြီး စွန့်ပစ်ပါတော့မယ်။ ပတ်ဝန်းကျင်အသိုင်းအဝိုင်းတစ်ခုလုံးကလည်း ရှောင်ဖယ်ရှောင်ဖယ်နဲ့ မတူသလိုမတန်သလို ဆက်ဆံကြပြီး မူးယစ်ဆေးသုံးတဲ့ အကျင့်ပျက်မိန်းကလေးတစ်ယောက်လို့ အပြောအဆိုခံခဲ့ရပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ဆရာမညိုဟာ မိဘ၊ ဆွေမျိုး၊ အသိုင်းအဝိုင်းတွေရဲ့ ပစ်ပယ်မှုကို ခံရတော့မယ့်အချိန်မှာ မူးယစ်နွံထဲကနေ ပြန်လည်ရုန်းထွက်နိုင်ခဲ့ပြီး လက်ရှိမှာ အတိတ်က အမှားတွေကို သင်ခန်းစာယူရင်း အနာဂတ်ဘဝကို အကောင်းဆုံးတည်ဆောက်ကာ မူးယစ်ဆေးဝါးရဲ့ အန္တရာယ်တွေကို တတ်နိုင်သလောက် အသိပညာပေး မျှဝေနေပါတော့တယ်။

ဆရာမညို (အမည်လွှဲ) ဟာ အသက် ၂၄ နှစ်အရွယ်ရှိပြီး ရခိုင်ပြည် စစ်တွေမြို့ထဲက ၉ တန်း၊ ၁၀ တန်း ဘော်ဒါဆောင် ကျောင်းတစ်ခုမှာ သင်္ချာဘာသာရပ်ကို သင်ကြားပေးနေတဲ့ ဆရာမတစ်ဦးဖြစ်ပါတယ်။ သက် ၂၂ နှစ်မှာ စစ်တွေတက္ကသိုလ်က ဘွဲ့ရခဲ့ပြီး သူမဝါသနာပါတဲ့ သင်္ချာဘာသာရပ်ကို သင်ကြားပေးနေတာပါ။

ဆရာမညို ဟာ ကလေးတွေကို စာသင်ကြားပေးဖို့ ကျောင်းသွားဖို့ ပြင်ဆင်နေပါတယ်။ စာသင်ရာမှာ အထောက်အကူဖြစ်စေဖို့ ဘောပင်၊ သင်ထောက်ကူစာအုပ်တွေကို သူ့အိတ်ထဲ ထည့်ပါတယ်။ နောက်ထပ် ထမင်းဘူးနဲ့အတူ အရေးတကြီးထည့်နေတာက မဖြစ်မနေ သူမနဲ့အတူ အမြဲဆောင်လေ့ရှိတဲ့ မှတ်စုစာအုပ်လေး တစ်အုပ်ပါ။

ဆရာမညိုဟာ နံနက် ၇ နာရီခွဲဆိုရင် ကျောင်းကို အရောက်သွားရပါတယ်။ ၈ နာရီမှာတော့ ကျောင်းသားတွေကို စာသင်ကြားရပါတယ်။ စာမသင်ကြားခင် ၁၅ မိနစ်အလိုမှာတော့ ဆရာမဟာ မှတ်စုစာအုပ်ထဲက သူ့ဘဝရဲ့ အတိတ်တွေကို ကလေးတွေဆီ ပြောပြပါတယ်။

ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူတွေကို စာမသင်ခင်မှာ ပထမဆုံး သင်ကြားပေးတာက မှတ်စုစာအုပ်ထဲက ဆရာမရဲ့ အတိတ်ဆိုးနဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါးအန္တရာယ်တွေကို ပြောပြပေးတာပါ။ အတိတ်က အမှားတွေကို သင်ခန်းစာယူနိုင်ဖို့နဲ့ နောက်တစ်ခါ အမှားတွေ မကျူးလွန်မိစေဖို့ ဆရာမညိုက မှတ်စုစာအုပ်လေးမှာ အတိတ်ကဖြစ်ရပ်ဆိုးတွေကို ချမှတ်ရေးထားခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

အသက် ၁၅ နှစ် ၁၀ တန်းပညာသင်ကြားနေတဲ့အချိန် စိတ်အလိုလိုက်ပြီး အပေါင်းအသင်းမှားတာကြောင့် ဆေးလိပ်သောက်တတ်သွားရာကနေ ဆေးခြောက်ပါ အသုံးပြုတတ်သွားတယ်လို့ ဆရာမ ညိုက ပြောပါတယ်။

“တစ်ရက် အိမ်မှာ မိဘတွေနဲ့ စကားများကြတယ်။ ကျောင်းကို စိတ်ဆိုးပြီး သွားခဲ့တယ်။ အဲဒီနေ့က စိတ်ဓာတ်လေး ကျနေတယ်။ ယောကျ်ားလေး သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်ဆီကနေ ဆေးလိပ်တောင်းသောက် မိလိုက်တယ်။ ဆရာမတို့အုပ်စုက နည်းနည်းဆိုးတယ်လို့ ပြောလို့ရတယ်။ ကျောင်းမှာ ဆေးလိပ်ခိုးသောက်ကြတယ်။ အဲဒီကနေ ဆေးလိပ်သောက်တတ် သွားပြီး အဲဒီကမှတစ်ဆင့် ဆေးခြောက်သုံးတတ်သွားခဲ့တယ်” လို့ ကျောင်းသားတွေကို ပြောပြနေတာပါ။

ဆေးခြောက်သုံးတတ်ရာကနေ ဒေသအခေါ် အစိချေ WY စိတ်ကြွဆေးပြား စွဲစွဲမြဲမြဲသုံးတတ်တော့မယ့် အခြေအနေအထိ ဖြစ်လာကြောင်းနဲ့ ဆေးသုံးတဲ့အချိန်က ကြုံတွေ့ခဲ့ရတဲ့ အခက်အခဲတွေ၊ အဆင်မပြေမှုတွေ၊ အန္တရာယ်တွေကို ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူတွေကို ဆက်လက်ပြောပြပါတယ်။

ကျောင်းစာမသင်ခင် ဘဝအတွေ့အကြုံတွေနဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါးအန္တရာယ်တွေကို ဆရာမညိုပြောပြတဲ့ အချိန် ၁၅ မိနစ်အတွင်းမှာ တခြားအတန်းက ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူတွေလည်း စိတ်ဝင်စားပြီး လာရောက်နားထောင် လေ့ရှိကြပါတယ်။

ဆရာမညို ဆက်ပြောပြတာက ” ဆရာမဟာ စာတော်တဲ့ ကျောင်းသူတစ်ဦးဖြစ်တယ်။ ဆရာမ အရမ်းစိတ်ဝင်စား တဲ့ သင်္ချာဘာသာရပ်နဲ့ ဓာတုဗေဒ၊ ရူပဗေဒ ဘာသာရပ်တွေဆိုရင် ဂုဏ်ထူးပါမယ်လို့ ဆရာမတွေက ခန့်မှန်းထားကြတာ။ ဒါပေမယ့် ဆရာမက ဆေးခြောက် အဆက်မပြတ် သုံးတတ်လာတော့ စိတ်က အဲဒီကိုပဲ ရောက်နေတယ်။ စာကို စိတ်မဝင်စားတော့ဘူး။ နောက်တော့ အဆင့်တွေကျလာပြီး စာမေးပွဲကိုတောင် မနည်းအောင်အောင် ဖြေခဲ့ရတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။

ဆေးခြောက်က ခေါင်းတွေမူးပြီး အိပ်ငိုက်စေတယ်။ နှလုံးခုန်နှုန်းကို အရမ်းမြန်စေတာကြောင့် နှလုံးရောဂါရှိတဲ့သူဆိုရင် နှလုံးထဖောက်တတ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဆုံးဖြတ်ချက်ချတဲ့ တုံ့ပြန်နိုင်စွမ်းကိုလည်း နှေးကွေးစေတာကြောင့် ဆေးခြောက်သုံးပြီး ဆိုင်ကယ်မောင်းလို့ ဆရာမ ယာဉ်တိုက်မှုဖြစ်ခဲ့ဖူးတယ်ဆိုတဲ့ ဆေးခြာက်ရဲ့ ဆိုးကျိုးတွေကို ဆရာမညိုက ကျောင်းသားတွေကို ပြောပြနေတာပါ။

ဆရာမညိုဟာ ဆေးခြောက်ကို ဆေးလိပ်မှာပါတဲ့ ဆေးရွက်မှုန့်တွေနဲ့ရောပြီး သောက်တတ်ရာကနေ ခြောက်လ လောက်ကြာလာတဲ့အခါမှာတော့ ဆေးလိပ်မှာပါတဲ့ မူလ ဆေးမှုန့် (အစာ) တွေကိုထုတ်ပြီး ဆေးခြောက်သီးသန့်နဲ့ အသုံးပြုတတ်လာခဲ့ပါတယ်။

“ဆေးလိပ်ကို အစွဲအမြဲသောက်တတ်လာတယ်။ ဆေးခြောက်မပါဘဲနဲ့လဲ သောက်တတ်လာတယ်။ အိမ်နဲ့ ကျောင်းမှာ ခိုးသောက်ရုံမက အပြင်ထွက် လျှောက်သွားပြီး အပေါင်းအသင်းတွေနဲ့ ဆေးခြောက် အသုံးပြုလာ တယ်။ အဲဒီကတစ်ဆင့် WY စိတ်ကြွဆေးပြားကို စ သုံးလာတယ်။ WY ကို ငါးခါလောက် သုံးဖြစ်ခဲ့တယ်။ ဆေးခြောက်သုံး တုန်းက ထမင်းမစားချင်ရင်တောင် ငှက်ပျောသီးတို့ ဘာတို့ အသီးတွေ စားသေးတယ်။ WY ကျတော့ အစာစားချင်စိတ်ပျောက်လာတယ်။ WY သုံးပြီး လေလွှင့်မျှောနေတဲ့ခံစားချက်ကို ခံစားနေရင်း အစာစားဖို့ကို စိတ်မရှိတော့ဘဲ ထမင်းလည်း ပုံမှန်မစားဖြစ်တော့ဘူး။ ထမင်းမစားဖြစ်တော့ ခန္ဓာကိုယ်က ခွန်အားမရှိဘဲ ဆေးမသုံးတဲ့အချိန်ဆိုရင် ဘယ်လိုမှ နေလို့ထိုင်လို့ မရဘူး။ ခုခံအားတွေကျလာပြီးတော့ အားအင်မရှိတော့ဘူး။ ပြီးတော့ စိတ်ကလည်း ဂနာမငြိမ်ဖြစ်လာတယ်” လို့ ဆိုပါတယ်။

WY ဆိုတာ စိတ်ကြွရူးသွပ်ဆေးပြားပါ။ အစပိုင်းမှာ စိတ်ကြွပြီး ကောင်းသလို ဖြစ်ပေမယ့် ရေရှည်မှာ စိတ်ဖောက်ပြန်ရူးသွပ်စေနိုင်ပါတယ်။ စိတ်ကို အမှန်တကယ် ပြောင်းလဲစေတဲ့အပြင် ကိုယ်ခန္ဓာကိုပါ ဒုက္ခမျိုးစုံပေးလာပါတယ်။ လူသိနည်းတာတခုက WY ထဲမှာ Lithium ပါဝင်တယ်ဆိုတာပါပဲ။ ဘထ္ထရီတွေမှာ အသုံးများတဲ့ သတ္ထုတခု ဖြစ်တယ်လို့ ဆရာမညိုက ရှင်းပြပါတယ်။

ဆေးခြောက်ရော၊ WY စိတ်ကြွဆေးပါ စွဲစွဲမြဲသုံးတတ်တော့မယ့်အချိန်မှာ မိန်းကလေးသူငယ်ချင်းတွေက သိသွားပြီး ဆရာမညိုရဲ့ မိဘတွေကို မိန်းကလေးသူငယ်ချင်းတွေက အသိပေးတိုင်ကြားလိုက်ပြီး မိန်းကလေးသူငယ်ချင်းတွေကလည်း ဆရာမညိုကို အပေါင်းအသင်း မလုပ်ကြတော့ပါဘူး။

အဲဒီအချိန်မှာ ဆရာမညိုဟာ သူငယ်ချင်းမိန်းကလေး အရင်းခေါက်ခေါက်တွေရဲ့ စွန့်ပစ်မှုကို ခံရပါတော့တယ်။ မူးယစ်ဆေးသုံးစွဲတဲ့သူတွေကို ပတ်ဝန်းကျင်က လက်မခံကြဘူးဆိုတာကို ဆရာမညိုဟာ သတိပြုမိလာတယ်။  မိဘတွေကလည်း ဆရာမညိုကို ဆေးဖြတ်ရင်ဖြတ်၊ မဟုတ်ဘူးဆိုရင် ကျောင်းထုတ်ပြီး ရဲလက်ထဲ အပ်မယ်လို့ ခြိမ်းခြောက်သတိပေးပါတယ်။

ဆရာမညို ဆေးသုံးတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းကို အိမ်နီးနားချင်းနဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ကလည်း သိသွားတော့ ဆရာမ သွားလေရာတစ်လျှောက် ကဲ့ရဲတဲ့ မျက်လုံးတွေ၊ မတူသလိုမတန်သလိုဆက်တဲ့ ပုံစံမျိုးနဲ့ ပြောဆိုဆက်ခံခဲ့ရတယ်လို့ ဆရာမညိုက ဆိုပါတယ်။

“ဆရာမ ကျောင်းသွားတာဖြစ်ဖြစ်၊ အပြင်ထွက် မုန့်ဝယ်တာဖြစ်ဖြစ် ဆရာမကိုမြင်တဲ့သူတွေက မတူသလို မတန်သလို ဆက်ဆံကြတယ်။ ဆရာမကိုတွေ့ရင် အဝေးကနေ ရှောင်သွားကြတယ်။ မိန်းကလေးဖြစ်ပြီး အကျင့်စာရိတ္တမကောင်းဘူး၊ မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးတယ်ဆိုပြီး အပြောအဆိုခံခဲ့ရတယ်။ ဆရာမဟာ မိဘတွေ၊ ညီအစ်ကိုမောင်နှမတွေ ပြောတဲ့စကားကို သိပ်နားထောင်တာမဟုတ်ဘူး။ လွတ်လွတ်လပ်လပ်နေရာတာကို အရမ်းသဘောကျတယ်။ ဒါပေမယ့် ဆရာမက လွတ်လပ်မှုကိုလိုက်စားရင်း အမှားတွေ ကျူးလွန်ခဲ့တာပေါ့။ မလုပ်သင့်တဲ့အရာကို လုပ်မိသွားတယ် ” လို့ ပြောပါတယ်။

စာတော်တဲ့ ဆရာမညိုဟာ မူးယစ်ဆေးမှာ နစ်မြောပြီး အဆင့်တွေကျ၊ ကျောင်းစာတွေနဲ့ ဝေးကွာသွားခဲ့ပါတယ်။ ဆရာ၊ ဆရာမတွေ ခန့်မှန်းထားတဲ့ ၃ ဘာသာလောက် ဂုဏ်ထူးထွက်နိုင်တဲ့ ဆရာမညိုဟာ ဆယ်တန်းစာမေးပွဲကိုတောင် အောင်ရုံဆိုရုံလောက်သာ ဖြေဆိုနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

၉ လလောက် ဆေးသုံးပြီးတဲ့နောက် မိဘတွေရဲ့ ဖိအားတွေ၊ အပေါင်းအသင်းတွေရဲ့ ဖိအားတွေ၊ ပတ်ဝန်းကျင်ရဲ့ ဖိအားတွေ၊ ကျောင်းက ဆရာ၊ ဆရာမတွေရဲ့ ဖိအားတွေကြောင့် ကိုယ့်စိတ်ကိုယ် ထိန်းချုပ်ပြီး ဆေးဖြတ်မယ်ဆိုတဲ့ အသိစိတ်ပြန်ဝင်ကာ ဆုံးဖြတ်ချ ချခဲ့တယ်လို့ ဆရာမညိုက ပြောပါတယ်။

ဆေးဖြတ်မယ့် ဆုံးဖြတ်ချက်ကို လွယ်လွယ်ကူကူ ချလိုက်ပေမယ့် ဆေးဖြတ်တဲ့အခါမှာ ခက်ခဲခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

“ ၉ လလောက် သုံးဖြစ်ခဲ့တော့ ဆေးကို လွယ်လွယ်ကူကူဖြတ်လို့ မရခဲ့ဘူး။ ပထမ ဆေးလိပ်ဖြတ်တာပေါ့နော်။ WY စိတ်ကြွဆေးကျတော့ ငါးခါလောက် သုံးဖြစ်ပြီးနောက် ဆက်မသုံးဖြစ်ခဲ့ဘူး။ ဆေးခြောက်ပဲ တောက်လျှောက်သုံးဖြစ်ခဲ့တာ။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ WY က အရမ်းဆိုးတယ်ဆိုတာကို သိသွားလို့ပဲ။ WY က သတိလွတ်စေတယ်။ WY သုံးထားပြီဆိုရင် ကိုယ့်ကို တခြားတယောက်က ခေါ်တာကို မကြားတော့ဘူး။ ဆေးရဲ့အရှိန်မှာပဲ နစ်မျောနေတာ။ ထမင်းလေးမစားတော့ဘူး။ ညလည်း မအိပ်တော့ဘူးနော်။ တညလုံး ဟိုကြည့် ဒီကြည့်ဖြစ်နေတာ။ WY မသုံးတဲ့အချိန်မှာဆို တစ်ခုခု လိုအပ်နေတယ်။ WY သုံးလိုက်မှ စိတ်က တည်ငြိမ်သွားတယ်။ မဟုတ်ဘူးဆိုရင် မျက်လုံးတွေက ကြောင်တောင်တောင်နဲ့ဖြစ်နေတာ။ အဲဒါနဲ့ မဖြစ်ဘူးဆိုပြီး ဆေးခြောက်ကိုပဲ အလေးပေးသုံးဖြစ်ခဲ့တယ်။ ဆေးခြောက်ကလည်း ဆေးစွဲမယ့်လမ်းစဆိုတော့ မကောင်းဘူးဆိုတာကို သိလာခဲ့တယ်။ အဲဒါနဲ့ ဆုံးဖြတ်ထားတဲ့အတိုင်းပဲ ဆေးလိပ်ကို လျှော့သောက်ပြီး တစ်လလောက် ကျင့်သားယူရတယ်။ နှစ်လလောက်ကြာတဲ့အခါမှာ လုံးဝ မသောက်ဖြစ်တော့ဘဲ သုံးလလောက်အကြာမှာတော့ ဆေးပြတ်သွားတယ်လို့ ပြောလို့ရတယ်” လို့ ဆရာမညိုကဆိုပါတယ်။

ဆေးသုံးတဲ့အချိန်ကာလ တိုတောင်းတာကြောင့် သွေးထဲ၊ အရိုးထဲ မစွဲမြဲသေးတဲ့အတွက် အချိန် ၃ လလောက်နဲ့ ဆေးဖြတ်နိုင်ခဲ့တာက အရမ်းကံကောင်းတယ်လို့ ဆရာမညိုက နောင်တရစွာနဲ့ ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူတွေကို သတိပေးပြောပြနေတာပါ။ ဆေးစွဲသူတစ်ယောက်အနေနဲ့ ဆေးဖြတ်မယ့်လို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တဲ့အချိန်မှာ ဆေးဖြတ်မယ်ဆိုတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့ စိတ်ဓာတ်ရေးရာ ကြံ့ခိုင်မှုအပိုင်းက အဓိက ကျတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

“ ဒါကို ငါကျော်ဖြတ်ရမယ်၊ ကျော်ဖြတ်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ စိတ်ကို တင်းထားရတာ။ အဲဒီတင်းထားတဲ့ စိတ်ကို လုံးဝ လျှော့ချလို့ မရဘူး။ လျှော့ချလိုက်တာနဲ့ သွားပြီ။ ဆေးရဲ့ မကောင်းတဲ့ အကျိုးကျေးဇူးတွေကို ပြန်တွေးရတာ။ ကိုယ်ဘယ်လို ခံစားခဲ့ရတယ်ဆိုတဲ့ ခံစားချက်တွေကို ပြန်တွေးပြီး စိတ်ကို ခိုင်ခိုင်မာမာထားပြီး ဖြတ်ရတာ။ အဲလို မလုပ်နိုင်လို့ ပြန်သုံးပြီး ဆေးစွဲနေတဲ့ လူငယ်တွေ အများကြီးရှိတယ်။ ဆရာမကိုယ်တိုင် တွေ့ခဲ့ရတာ” လို့ ဆရာမညိုက ပြောပါတယ်။

ဆေးဖြတ်ပေမယ့် သုံးချင်စိတ်ကို မထိန်းချုပ်နိုင်ဘဲ ပြန်သုံးရင်း နှစ်တွေကြာသွားပြီး သွေးထဲ၊ အရိုးထဲ စွဲနေတဲ့ လူငယ်တွေ အများကြီးရှိတယ်။ မူးယစ်ဆေးဝါးဆိုတာ စမ်းကြည့်လို့ရတဲ့ အရာမဟုတ်ဘဲ စမ်းသုံးမိရာကနေ စွဲသွားလို့ ပြန်မဖြတ်နိုင်တဲ့သူတွေ ရခိုင်မှာ တပုံကြီးရှိတာကြောင့် မူးယစ်ဆေးဝါးဆိုတာကို လုံးဝ လှည့်တောင် မကြည့်ကြဖို့ ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူတွေကို ဆရာမညိုက တိုက်တွန်းနေတာပါ။

လူငယ်တွေရဲ့ စူစမ်းချင်းစိတ်ကနေ ဆေးသုံးဖြစ်ပြီး စွဲသွားတာနဲ့ အပေါင်းအသင်းမှားလို့ ဆေးသုံးဖြစ်သွားတဲ့ သူတွေက ရခိုင်မှာ ပိုများနေတယ်လို့ အမည်မဖော်လိုတဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါးအန္တရာယ် အသိပညာပေးအဖွဲ့တစ်ခုမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက ပြောပါတယ်။

“၂၀၂၀ နဲ့ ၂၀၂၁ မှာ စစ်တွေ၊ မြောက်ဦးနဲ့ တောင်ကုတ်၊ သံတွဲ၊ မောင်တော စတဲ့ မြို့ ၅ မြို့မှာ စစ်တမ်းကောက်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီစစ်တမ်းအရ လူငယ်တွေဟာ စူးစမ်းချင်တဲ့ စိတ်ကနေ ဆေးသုံးဖြစ်သွားတာကို တွေ့ခဲ့ရတယ်။ မူးယစ်ဆေးဝါးဆိုတာ ဘာလဲဆိုတဲ့ သိချင်စိတ်ရယ်။ ဆေးသုံးပြီးတဲ့အခါ ဘယ်လိုနေသလဲဆိုတဲ့ ခံစားချက်ရယ်။ စမ်းသုံးကြည့်ရာကနေ စွဲသွားပြီး ပြန်ဖြတ်ဖို့ ခက်နေတဲ့သူတွေကိုလည်း တွေ့ခဲ့ရတယ်။ အထူးသဖြင့် အသက် ၁၅ နှစ်နဲ့ အသက် ၂၅ နှစ်ကြား လူငယ်တွေ ဆေးစွဲနေတာ ပိုများတယ်။ ထူးထူးခြားခြားတွေ့ခဲ့တာက အသက် ၃၅ နှစ်နဲ့အထက် ဆေးစွဲနေတဲ့ လူကြီးပိုင်းတွေက လူငယ်တွေကို ဆေးသုံးဖို့ တွန်းအားပေးတာကိုလည်း တွေ့ခဲ့ရတယ်။ ဆေးစွဲနေလို့ ပြန်ဖြတ်ဖို့ ကြိုးစားနေတဲ့ လူငယ်တစ်ဦး ပြောတာက သူ့ကို ဆေးသုံးဖို့ တွန်းအားပေးခဲ့တာ အသိ အစ်ကိုတစ်ယောက်လို့ ပြောတယ်။ စမ်းသုံးကြည့်ပါလားဆိုပြီး သုံးကြည့်ရာကနေ ဆေးစွဲသွားတာကို တွေ့ခဲ့ရပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။

ရခိုင်ပြည်ကို မူးယစ်ဆေးဝါးတွေဟာ ရန်ကုန်မြို့က ရောက်ရှိလာတာဖြစ်ပြီး မူးယစ်ဆေးဝါး ကုန်သည်တွေက ရေလမ်းရော၊ ကုန်းလမ်းရော နှစ်မျိုးလုံးက နည်းလမ်းပေါင်းစုံနဲ့ သယ်သူကြပါတယ်။ စစ်တွေ၊ မြောက်ဦး၊ တောင်ကုတ်၊ သံတွဲနဲ့ မောင်တောမြို့တွေကတစ်ဆင့် ရခိုင်တပြည်လုံးကို ဖြန့်ဝေပြီး မောင်တောမြို့ကတော့ တစ်ဖက်ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံနဲ့ တခြားနိုင်ငံတွေကိုပါ ပို့ပါတယ်။ ဒူဘိုင်းမြို့အထိ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားကြတယ်လို့ မူးယစ်ဆေးဝါးအန္တရာယ်အသိပညာပေးအဖွဲ့က ဆိုပါတယ်။

မူးယစ်ဆေးဝါး အသိပညာပေးအဖွဲ့ရဲ့ တာဝန်ရှိသူက “ စစ်တမ်းကောက်ရင်း မူးယစ်ဆေးဝါး မှောင်ခိုကူးသူ တစ်ဦးနဲ့ ဆုံဖြစ်ခဲ့တယ်။ သူပြောတာက မူးယစ်ဆေးဝါးတွေကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံကို တင်ပို့ဖို့ပဲ။ ရခိုင်မှာက နည်းနည်းလောက်ပဲ ဖြန့်တာလို့ ပြောတယ်။ သူပြောတဲ့အချိန်မှာ တော်တော်လေးကို ခံပြင်းဖို့ ကောင်းတာ။ မူးယစ်ဆေးဝါးရဲ့ အန္တရာယ်ဟာ လူသားတွေ၊ လူငယ်တွေရဲ့အနာဂတ်ကို ဘယ်လောက်ဆိုးကျိုးပေး တယ်ဆိုတာကို သိလျှက်နဲ့ လူငယ်တွေရဲ့ အနာဂတ်၊ လူသားမျိုးနွယ်ကို မျိုးတုန်းစေတဲ့ အလုပ်ကို လုပ်တယ်ပေါ့နော်။ ကိုယ် ပိုက်ဆံရရင်ပြီးရောဆိုပြီး ရခိုင်လူငယ်တွေရဲ့ အနာဂတ်တွေကို ဖျက်ဆီးနေတာပါ့နော် ” လို့ ပြောပါတယ်။

အဲဒီမူးယစ်ဆေးဝါးကုန်သည်ဟာ ဘယ်သူဘယ်ဝါဖြစ်ကြောင်းဆိုတာကို ထုတ်ဖော်မပြောခဲ့ပေမယ့် စစ်တွေမြို့ မင်းဂံရပ်ကွက် အကွက် ၄ နဲ့ ဘောက်သီးစုရပ်ကွက်မှာ အထပ်မြင့်နေအိမ်တွေ ပိုင်ဆိုင်ထားတယ်လို့ မူးယစ်ဆေးဝါးအသိပညာပေးအဖွဲ့ရဲ့ တာဝန်ရှိသူက ဆိုပါတယ်။

စစ်တွေမြို့မှာ မူးယစ်ရာဇာ လက်ကြီးသမားတွေ အဓိက နေထိုင်ပြီး ဒေသအာဏာပိုင်အကြီးအကဲတွေနဲ့ပေါင်းကာ မူးယစ်ဆေးဝါးမှောင်ခိုလုပ်ငန်းတွေကို လုပ်ကိုင်နေကြတာ ဆယ်စုနှစ်ချီ ရှိနေပါပြီ။ ရခိုင်ပြည်အတွင်း မူးယစ်ဆေးဝါးရောင်းဝယ်ဖောက်ကားတာကို ကွန်ရက်သဖွယ်လုပ်ကိုင်ကြပြီး အာဏာပိုင်တွေက လာဘ်ငွေတွေ ရယူကာ မူးယစ်ရာဇာတွေကို အကာအကွယ်ပေးကြပါတယ်။ အရင်က မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့၊ မူးယစ်ဆေးဝါးတားဆီးတိုက်ဖျက်ရေး ရဲတပ်ဖွဲ့က ပူးပေါင်းပါဝင်ကြပေမယ့် ၂၀၁၇ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းမှာတော့ ရက္ခိုင့်တပ်တော် AA ရဲ့ အောက်ခြေတပ်သားတွေကပါ ပါဝင်ပတ်သက်လာတာကို စုံစမ်းရင်း သိခဲ့ရပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့နဲ့ မူးယစ်ရဲတပ်ဖွဲ့က အကျင့်ပျက်ခြစားမှုကို ပုံမှန် လုပ်လေ့ရှိတယ်ဆိုပေမယ့် ရခိုင်ပြည်သူတွေ တခဲနက်ထောက်ခံထားတဲ့ AA ရဲ့ အောက်ခြေတပ်သားတွေက မူးယစ်ဆေးဝါး ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှုမှာ ပါဝင်ပတ်နေတာ ထူးခြားတာကြောင့် စုံစမ်းကြည့်ခဲ့ပါတယ်။

စစ်တွေကတစ်ဆင့် ယူလာတဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါးမျိုးစုံကို တစ်ဖက်ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံကိုပို့တဲ့အခါ လမ်းကြောင်းရဲ့ အခြေအနေနဲ့ ဘယ်သူတွေပါဝင်ပတ်သက်ခဲ့သလဲဆိုတာကို ရေချမ်းပြင်-အငူမော်-ရသေ့တောင်-မောင်တော လမ်းကြောင်းမှာ သယ်ယူပေးရတဲ့ ဆိုင်ကယ် ကယ်ရီသမားတစ်ဦးက အခုလိုပြောပါတယ်။

“စစ်တွေ ရေချမ်းပြင်ဆိပ်ကမ်းကနေ မြစ်ကိုစက်လှေ ဒါမှမဟုတ် ဘုတ်ကြီးတွေနဲ့ဖြတ်ပြီး ရသေ့တောင် အငူမော်ဆိပ်ကမ်းကို သယ်လာတာ။ အဲဒီဆိပ်ကမ်းတွေမှာရှိတဲ့ ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ၊ စစ်သားတွေကို မဖမ်းဆီးဖို့ လာဘ်ငွေပေးထားတယ်။ အငူမော်ဆိပ်ကမ်းကနေ မောင်တောနယ်စပ် ခြံစည်းရိုးအထိသွားဖို့ AA တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေကို အကူအညီတောင်းရတာ။ ရသေ့တောင်မြို့နယ်မှာ တာဝန်ကျနေတဲ့ ဗိုလ်အဆင့်ရှိသူ AA တပ်ဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးနဲ့ ချိတ်ဆက်ပြီး မောင်တောမြို့နယ် တောင်ပြိုမြို့အနီး ခြံစည်းရိုးမှာ စောင့်နေတဲ့ မွတ်ဆလင်တွေ လက်ထဲသို့ အဲဒီမူးယစ်ဆေးဝါးတွေကို ပို့ပေးရတာ။ ဆေးရဲ့တန်ဖိုးက ကျပ်သိန်း ၁၅၀၀ ဖိုးလောက်ရှိမယ်။ AA တပ်ဖွဲ့ဝင်က ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း ရမယ်။ ဒါပေမယ့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် မွတ်ဆလင်က ဆေးတွေယူပြီး ငွေမရှင်းပေးလို့ ဘတ်သွားလို့ ပြဿနာတော်တော်လေး တက်ခဲ့ကြတယ်။ ကော့ဘဇားမြို့အထိ သွားပြီး အဲဒီမွတ်ဆလင်ကို လိုက်ရှာကြတယ်လို့ သိရတယ်။ နောက်တော့ ဘယ်လိုဖြစ်သွားကြသလဲ ကျနော်လည်း အသေးစိတ်မသိဘူး” လို့ ပြောပါတယ်။

ဒီအဖြစ်အပျက်က ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လအတွင်း ဖြစ်ပျက်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး AA ရဲ့ အောက်ခြေတပ်သား ဗိုလ်အဆင့်ရှိသူက ဘယ်သူဘယ်ဝါဖြစ်ကြောင်းကို မသိခဲ့ရပေမယ့် ဆိုင်ကယ် ကယ်ရီသမားကို ခိုင်းတဲ့သူတွေက စစ်တွေမြို့ ကျေးပင်ကြီးရပ်ကွက်က အမျိုးသားတစ်ဦးနဲ့ ဘူးသီးတောင်မြို့က ထွေအုပ်ဝန်ထမ်းတစ်ဦးလို့ သိရပါတယ်။ ရက္ခိုင့်တပ်တော် AA ရဲ့ ထိပ်ပိုင်းခေါင်းဆောင်တွေအနေနဲ့ အောက်ခြေတပ်သားတွေရဲ့ အကျင့်ပျက်ခြစားမှုတွေကို သေချာစုံစမ်းသင့်ပြီး ပြစ်မှုကျူးလွန်တဲ့သူတွေကို ထိထိရောက်ရောက် အရေးယူပေးဖို့ လိုအပ်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီလိုပဲ မူးယစ်မှောင်ခိုလုပ်ငန်းလုပ်နေတဲ့သူတွေ၊ အဖွဲ့တွေ စစ်တွေမြို့မှာ အများကြီးရှိပြီး စခန်းမှူး၊ မြို့နယ်မှူး၊ ခရိုင်မှူး၊ ပြည်နယ်ရဲမင်းကြီးနဲ့ အဆင့်ဆင့် အကျိုးအမြတ်တွေခွဲဝေကာ လုပ်နေကြတာဖြစ်ပါတယ်။ မြောက်ဦး၊ တောင်ကုတ်၊ သံတွဲမြို့တွေက မူးယစ်မှောင်ခိုလုပ်သူတွေလည်း စစ်တွေ၊ မောင်တောမြို့မှာရှိတဲ့ မူးယစ်ရာဇာတွေနဲ့ ဆက်သွယ်လုပ်ကိုင်ကြတယ်လို့ စုံစမ်းသိရပါတယ်။

စစ်ကောင်စီ ပြည်နယ်အရံရဲတပ်ဖွဲ့ရုံးရှေ့ ဗလီပျက်ခြံဝန်းနဲ့ ရှုခင်းသာလမ်းတွေမှာ နေ့စဉ်နဲ့အမျှ လူငယ်တွေ ဆေးသုံးနေကြတာကို ရခိုင်သတင်းမီဒီယာတွေက ဖော်ထုတ်ခဲ့ကြပေမယ့် စစ်ကောင်စီရဲတပ်ဖွဲ့ကတော့ ထိထိရောက်ရောက် အရေးယူဆောင်ရွက်တာ ယနေ့အချိန်အထိ မတွေ့ရသေးဘူးလို့ စစ်တွေဒေသခံတစ်ဦးက ဆိုပါတယ်။ 

“စစ်တွေမြို့ထဲက အင်ဘာလာခေါ် အောင်မင်္ဂလာရပ်ကွက်၊ မောလိပ်၊ မင်းဂံနဲ့ ဘုမေရပ်ကွက်တွေမှာ မူးယစ်ဆေးဝါး လက်လီလက်ကား ဖြန့်ဝေရောင်းချနေတာ၊ လူငယ်တွေ ပေါ်ပေါ်ထင်ထင် ဆေးသုံးနေတာကို ရဲတပ်ဖွဲ့က သိပေမယ့် လျစ်လျူရှုနေကြတယ်။ မမြင်ချင်ယောင်ဆောင်နေကြတယ်။ ဖမ်းမိတဲ့သူတွေရှိရင်လည်း ငွေကြေး အမြောက်အများတောင်းပြီး ပြန်လွှတ်ပေးတာတွေ လုပ်တယ်။ မကောင်းမှု ကျူးလွန်နေတဲ့သူတွေကို ထိထိရောက်ရောက် အရေးယူအပြစ်ပေးသင့်တာ။ ဒါမှ မူးယစ်ဆေးဝါးရောင်းဝယ်၊ သုံးစွဲတာက လျှော့နည်းလာမှာပေါ့။ စစ်ကောင်စီနဲ့ AA နှစ်ဖက်စလုံးက စစ်ရေးမှာပဲ အာရုံစိုက်နေကြတော့ မူးယစ်သားကောင်တွေက ပိုလွတ်လပ်သွားတာပေါ့။ စစ်ရေးလည်း အရေးကြီးသလို မူးယစ်ဆေးဝါး ပပျောက်ရေးလေး အရေးကြီးပါတယ်” လို့ ဆိုပါတယ်။

ပိုက်ဆံရှိတဲ့ လူငယ်တွေကျတော့ စစ်တွေမြို့ထဲက စားသောက်ဆိုင်အမည်ခံထားတဲ့ ကေတီဗွီ (KTV)၊ ဘားတွေမှာ သီချင်းဆိုသလိုလိုနဲ့ ဝိုင်းဖွဲ့ ဆေးသုံးကြတာရှိပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဟိုတယ်တွေ၊ မိုတယ်တွေမှာလည်း KTV ခန်းတွေ လုပ်လာကြပြီး ဆေးသုံးတာတွေကို ခွင့်ပြုလာကြတယ်လို့ စုံစမ်းသိရပါတယ်။

ပြည်နယ်စစ်ကောင်စီ ဝန်ကြီးချုပ်နေထိုင်တဲ့ ဝန်ကြီးအိမ်ရာဝန်းနောက်မှာရှိတဲ့ အိမ်ဖြူတော် KTV ဆိုင်မှာ စစ်တွေမြို့ထဲက လူငယ်အများအပြား လာရောက်ဆေးသုံးတာတွေရှိတယ်လို့ ၂၀၂၂ ခုနှစ်က အလုပ်ထွက်လာတဲ့ အမျိုးသားဝန်ထမ်းတစ်ဦးက ဆိုပါတယ်။

“ အသက် ၂၈ နှစ်အောက် လူငယ်တွေ များပါတယ်။ စိတ်ကြွဆေးဖြစ်တဲ့ အိုင်းစ် (ice) တွေ၊ အီး (e) တွေ၊ ကေ (k) တွေ သုံးကြပါတယ်။ ဆေးတွေကတော့ လူငယ်တွေမှာ ပါလာကြတာများပါတယ်။ ဆိုင်ကလည်း လူအပေါ်မူတည်ပြီး တစ်ဗန်းကို ပစ္စည်းအစုံနဲ့ ခုနှစ်သောင်းကျပ်နဲ့ ရောင်းချတာလည်းရှိပါတယ်။ ၂၀၂၂ အောက်တိုဘာလကုန်လောက်မှာ ဧည့်သည် ကောင်လေးတွေနဲ့အတူ K သုံးခဲ့တဲ့ ဝန်ထမ်းအမျိုးသမီး တစ်ယောက်ဆိုရင် အသက်ရှုပ်ကျပ်ပြီး ဆေးရုံတင် ကုသခဲ့ရတာရှိပါတယ်” လို့ အဆိုပါ KTV ဝန်ထမ်းဟောင်းက ပြောပါတယ်။

သူပြောတဲ့ ကေ(K) ဟာ လူငယ်တွေကြား အမှုန့်အဖြစ်ရှုရတဲ့ မူးယစ်ဆေးလို့ သိကြတဲ့ ကတ်တမင်းဖြစ်ပြီး အီး(E) ကတော့ အတ်စ်တစီ လို့ခေါ်တဲ့ မူးယစ်ဆေးပြားနဲ့ အမှုန့်ကို ပြောတာဖြစ်ပါတယ်။ ကေဟာ မေ့ဆေးအနေနဲ့ သုံးကြတဲ့ ကတ်တမင်း ဆေးရည်ကို အငွေ့ပျံပြီး အမှုန့်ပြန်ဖြစ်အောင်လုပ်ထားတဲ့ အမှုန့်ဖြစ်ပြီး စိတ်ကိုပေါ့ပါးလွတ်လပ်စေတဲ့အာနိသင်ရှိလို့ ဘား၊ ကလပ်၊ ကေတီဗွီသွားကြတဲ့ လူငယ်တွေကြားမှာ သုံးစွဲလာကြတာဖြစ်ပါတယ်။ အီးဟာ အရက်ဘီယာတွေထဲထည့်သောက်ရင် အာနိသင်ပိုတယ်လို့ ယူဆကြတဲ့ မူးယစ်ဆေးဖြစ်ပါတယ်။ အိုင်းစ်လို့ သိကြတဲ့ မက်သာဖက်တမင်းကတော့ WY လို စာသားနှိပ်ထားတဲ့ အဖြူရောင်ပုံ စိတ်ကြွဆေးပြားဖြစ်ပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လအတွင်းက အိမ်ဖြူတော် KTV ကို ပြည်နယ်စစ်ကောင်စီ ရဲတပ်ဖွဲ့က ဝင်ရောက်ဖမ်းဆီးတာရှိခဲ့ပေမယ့် ဆိုင်ကိုဆက်လက်ဖွင့်ခွင့်ပေးထားတာကို တွေ့ရပါတယ်။ မူးယစ်ဆေးဝါးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ထိထိရောက်ရောက် ဖြေရှင်းခဲ့တာ မတွေ့ခဲ့ရပါဘူး။ ဒါကိုကြည့်ခြင်းအားဖြင့် စစ်ကောင်စီ ရဲတပ်ဖွဲ့နဲ့ အာဏာပိုင်အချို့ဟာ မူးယစ်ဆေးဝါးရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှုမှာ ဘယ်လောက်ထိ ပါဝင်ပတ်သက်နေသလဲဆိုတာကို တွေ့နိုင်ပါတယ်။

၂၀၁၉ ခုနှစ်ကတော့ မြောက်ဦးနဲ့ စစ်တွေမြို့မှာ ရက္ခိုင့်တပ်တော် AA က မူးယစ်ဆေးဝါး သုံးစွဲတဲ့ လူငယ်တွေနဲ့ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားသူတွေကို ဖမ်းဆီးပြီး အသိပညာပေးလုပ်ငန်းတွေ လုပ်ကိုင်ခဲ့တာရှိပါတယ်။ ဆေးသုံးတဲ့ လူငယ်တွေကို ရာနှင့်ချီဖမ်းဆီးခဲ့သလို ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားသူတွေကိုလည်း ဒါဇင်နှင့်ချီ ဖမ်းဆီးခဲ့တာရှိပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ရေရှည်မလုပ်ခဲ့တာကြောင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း ရခိုင်ပြည်အတွင်း ဆေးသုံးသူတွေ၊ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားသူတွေ ထပ်တိုးမြင့်တက်လာခဲ့ပါတယ်။ AA ပြောခွင့်ရ ဦးခိုင်သုခကတော့ စစ်ရေးကို ဦးစားပေးနေရလို့ မူးယစ်ဆေးဝါးနှိမ်နင်းရေးဖက်ကို သေချာမလုပ်နိုင်သေးဘူးလို့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတစ်ခုမှာ ပြောဆိုဖူးပါတယ်။

လူငယ်တွေ မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှု မရှိရလေအောင် မူးယစ်ဆေးဝါးအန္တရာယ်တွေကို အသိပညာများများ ပေးဖို့လိုအပ်သလို ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားတဲ့သူတွေကိုလည်း အာဏာပိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေက ထိထိရောက်ရောက် အရေးယူမှုတွေ လုပ်ဖို့လိုအပ်တယ်လို့ ဆရာမညိုက တိုက်တွန်းတောင်းဆိုပါတယ်။

“မူးယစ်ဆေးဝါးနဲ့ပတ်သက်ပြီး လူငယ်တွေကို အသိပညာများများ ပေးဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားတဲ့သူတွေ၊ ပါဝင်ပတ်သက်နေတဲ့သူတွေကို အမြစ်ဖြတ်နိုင်ဖို့ လိုပါတယ်။ မူးယစ်ဆေးဝါးတွေကို လွယ်လွယ်ကူကူ ဝယ်လို့ရနေတာကလည်း အဓိက ပြဿနာပါ။ စာသင်ကျောင်းတွေမှာလည်း မူးယစ်ဆေးဝါးအန္တရာယ်တွေကို အချိန်ပေးပြီး အသိပညာပေး ဟောပြောပွဲတွေ များများ လုပ်ပေးဖို့ လိုပါတယ်။ ကျမကတော့ မူးယစ်သားကောင်ဖြစ်ခဲ့ဖူးတဲ့အတွက် နောက်မျိုးဆက်သစ်တွေကို ကိုယ့်လိုမဖြစ်ရအောင် တတ်နိုင်သလောက် အသိပညာပေး ပြောနေတာတွေရှိပါတယ်။ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ စာသင်ကျောင်းတွေ၊ အာဏာပိုင်တွေကသာ အတူတကွ ပူးပေါင်းလုပ်ကြမယ်ဆိုရင် တချိန်မှာ ရခိုင်ပြည်အတွင်း မူးယစ်ဆေးဝါး ကင်းစင်လာမှာဖြစ်ပါတယ်” လို့ ဆရာမညိုက အကြံပြုပါတယ်။  

ရခိုင်ပြည်မှာ မူးယစ်ဆေးဝါးပင် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်တာမရှိဘဲ မူးယစ်ဆေးဝါးတွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အရှေ့မြောက်ဒေသတွေကနေ ရန်ကုန်မှတဆင့် ရခိုင်ပြည်ကို ရောက်ရှိလာကြတာဖြစ်ပြီး စစ်တွေမြို့မှာဆိုရင် မူးယစ်ဆေးဝါးရောင်းချသူတွေဟာ ပေါ်ပေါ်ထင်ထင် ရောင်းချနေကြတာ ဖြစ်တယ်လို့ ပြည်နယ်လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးအေးသိန်းက ၂ဝ၁၇ ခုနှစ်အတွင်း လွှတ်တော်မှာ တင်ပြခဲ့ဖူးပါတယ်။

နိုင်ငံအရှေ့ပိုင်းကထုတ်လုပ်တဲ့ မူးယစ်ဆေးတွေကို နိုင်ငံ အနောက်ပိုင်းမှာ အမြောက်အမြား ဖမ်းမိနေတာကြောင့် အဆင့်ဆင့်ဖြတ်သန်းလာတဲ့ လမ်းကြောင်းပေါ်က တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုကို ဒီထက် စနစ်တကျ တင်းကြပ်ပေးဖို့ လိုအပ်နေတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်ထဲမှာ စိတ်ကြွမူးယစ်ဆေး သုံးစွဲသူတွေကို နေရာတိုင်းလိုလိုမှာ တော်တော်လေး ပိုတွေ့လာရပြီး မူးယစ်ဆေးအလွယ်တကူဝယ်နိုင်တာ၊ မူးယစ်ဆေးတင်သွင်းသူတွေကို အာဏာပိုင်တွေဘက်က ထိထိရောက်ရောက် အရေးမယူတာနဲ့ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးပျက်ပြားနေတာတွေကြောင့် မူးယစ်ဆေးသုံးစွဲမှုတွေ ပိုများလာတာဖြစ်တယ်လို့ သုံးသပ်နိုင်ပါတယ်။

ရခိုင်ပြည်အတွင်း မူးယစ်ဆေးဝါး အများဆုံးဖမ်းမိတဲ့ မြို့တွေက မောင်တော၊ စစ်တွေနဲ့ တောင်ကုတ်၊ ဂွမြို့တွေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှ မတ်လ ၂၈ ရက်အထိ သုံးလအတွင်း ရခိုင်မှာ ကျပ်သန်းပေါင်း ၁၇၀၀ ကျော်တန်ဖိုးရှိတဲ့ စိတ်ကြွဆေးပြားနဲ့ မေလကနေ အောက်တိုဘာလအထိ ကျပ်သန်းပေါင်း ၅၀၀ ကျော်တန်ဖိုးရှိတဲ့ စိတ်ကြွဆေးပြားတွေကို ဖမ်းမိခဲ့တယ်လို့ ပြည်နယ်စစ်ကောင်စီရဲ့ သတင်းထုတ်ပြန်ချက်တွေကို Western News က စုစည်းမှတ်တမ်းတင်ထားပါတယ်။

စစ်ကောင်စီက မူးယစ်ဆေးဝါးဖမ်းမိတာကို နှစ်အလိုက် ထုတ်ပြန်ပေးတာမရှိပေမယ့် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဩဂုတ်လအတွင်း မောင်တောမြို့နယ် ကျီးကန်းပြင်စစ်ဆေးရေးဂိတ်မှာ ကျပ် ၁၀ ဘီလီယံ တန်ဖိုးရှိတဲ့ စိတ်ကြွဆေးပြားတွေနဲ့ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဧပြီလအတွင်း အမ်းမြို့နယ် ပဲပဒုံစစ်ဆေးရေးစခန်းမှာ ကျပ် ၂၀ ဘီဘီယံတန်ဖိုးရှိတဲ့ WY စိတ်ကြွဆေးပြားတွေ ဖမ်းမိခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာလည်း ငွေကျပ် ၅၆ ဘီလီယံကျော်တန်ဖိုးရှိတဲ့ WY စိတ်ကြွဆေးပြား ၁၈ သန်းကျော်ကို ဖမ်းဆီးရမိခဲ့ပြီး ၂၀၁၈ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၂၁ ရက်နေ့က ဘူးသီးတောင်မြို့ မြို့မရပ်ကွက်နေ မွတ်ဆလင်မိသားစုဆီက ငွေကျပ် သန်းပေါင်း ၅၇၀၀ ကျော်တန်ဖိုးရှိတဲ့ စိတ်ကြွဆေးပြား ၂ သန်း ၉ သိန်းလောက်ကို ဖမ်းမိခဲ့တာရှိခဲ့ပါတယ်။

မူးယစ်ဆေးဝါးရောင်းဝယ်ဖောက်ကားသူတွေနဲ့ သုံးစွဲသူတွေဟာ နိုင်ငံရေးမတည်မငြိမ်မှုနဲ့ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုအားနည်းနေတဲ့အချိန်မှာ ပိုလှုပ်ရှားတတ်ပါတယ်။ အခုလိုမျိုး ရခိုင်ပြည်အတွင်း စစ်ရေးပြင်းထန်နေတဲ့အချိန်မှာ မူးယစ်ဆေးဝါးအန္တရာယ်ပိုဆိုးရွားလာမှာကို အထူးသတိထားရမှာဖြစ်တယ်လို့ ရခိုင်ပြည်သူတွေကဆိုပါတယ်။

ဂိတ်တွေအများကြီး ဖြတ်လာပြီးမှ ရခိုင်ကို ရောက်လာတယ်ဆိုကတည်းက ဂိတ်တွေမှာ စစ်ဆေးတာတွေ အားနည်းနေပြီး သယ်လာတဲ့အခါ လမ်းခုလတ်မှာ ဘာမှပြဿနာမရှိဘဲ စစ်တွေ၊ ဘူးသီးတောင်၊ မောင်တောသို့ရောက်မှ ဖမ်းမိတယ်ဆိုကလည်း စဉ်းစားစရာတစ်ခု ဖြစ်နေတယ်လို့ ရခိုင်ဒေသခံတွေက ထောက်ပြပါတယ်။

ရခိုင်ပြည်ဟာ မူးယစ်ဆေးစိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်တဲ့ ပြည်နယ်တခုမဟုတ်ပေမယ့် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းက မူးယစ်ဆေးတွေကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံကို ပို့ဖို့အတွက် အဓိကကျတဲ့ ပြည်နယ်တစ်ခုဖြစ်လာပါတယ်။ အာဏာပိုင်တွေအနေနဲ့ ရခိုင်ပြည်က မောင်တော၊ စစ်တွေ၊ မြောက်ဦး၊ ကျောက်ဖြူ၊ အမ်း၊ တောင်ကုတ် စတဲ့မြို့နယ်တွေမှာ မူးယစ်ဆေးဝါးတွေ ဖမ်းမိတာတွေရှိပေမယ့် ဖမ်းမိတဲ့ မူးယစ်ဆေးတွေကို မီးရှို့ ဖျက်စီးတာမျိုးတွေလည်း မတွေ့ရတဲ့အပြင် မူးဆေးယစ်တွေ ဖမ်းမိတဲ့ အခါတိုင်းမှာလည်း အများစုက ပိုင်ရှင်မဲ့တွေ ဖြစ်လေ့ရှိကြောင်း နိုင်ငံပိုင်သတင်းဌာနနဲ့ လွတ်လပ်တဲ့မီဒီယာတွေရဲ့ သတင်းဖော်ပြချက်အရ သိရပါတယ်။

“ မူးယစ်ဆေးဝါးကို စီးပွားရေးလုပ်ငန်းကြီးတစ်ခုလို လုပ်နေကြတဲ့သူတွေကို အာဏာပိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေက ထိထိရောက်ရောက် မကိုင်တွယ်နိုင်တဲ့အချိန်မှာ လူငယ်တွေအနေနဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါးဆိုတာကို စမ်းသုံးကြည့်ဖို့ မပြောနဲ့ လုံးဝ လှည့်တောင်မကြည့်ကြဖို့ တိုက်တွန်းပါတယ် ” ဆရာမညိုက ဆိုပါတယ်။

“မူးယစ်သားကောင်မှ မူးယစ်ပညာပေးဖြစ်လာသူ ဆရာမညိ”  ယခုဆောင်းပါးကို Western News မှ ရေးသားခြင်း ဖြစ်ပါသည်။

Western News| ဇန်နဝါရီ ၁၃

ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ် မေလ ၁၄ ရက်နေ့က တိုက်ခတ်ခဲ့သည့် မိုခါမုန်တိုင်းမှုကြောင့် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် အပျက်စီးများကို အပြည့်အဝမပြုပြင်နိုင်သေးသည့် ရခိုင်တွင် တိုက်ပွဲကြောင့် အပျက်စီးများထပ်မံ ဖြစ်ပေါ်လျှက်ရှိနေသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ် မတ်လ ၁၄ ရက်နေ့တွင် တိုက်ခတ်သည့် မိုခါမုန်တိုင်းကြောင့် လူ၊ တိရိစ္ဆာန်နှင့် ဘာသာရေးအဆောက်အဦးနှင့် နေအိမ်အဆောက်အအုံ အများအပြား ပျက်စီးပြီး သေဆုံးမှုများ ရှိခဲ့သည်။

မုန်တိုင်းကြောင့် ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများမှာ စစ်ကောင်စီဘက်မှ ထုတ်ပြန်သည့်စာရင်းမှာ ရခိုင်တစ်ပြည်နယ်လုံး အတိုင်းတာ အနေဖြင့် သေဆုံးသူ ၁၄၈ ဦး၊ ဒဏ်ရာရသူ ၁၃၂ ဦး၊ နေအိမ်အပျက်စီး ၂၆၃၃၂၃ လုံး၊ စာသင်ကျောင်း ၁၈၄၁ လုံး၊ ဘာသာရေးအဆောက်အဦး ၃၀၃၅ လုံး၊ ဆေးရုံဆေးခန်း ၃၄၅ လုံးနှင့် ဓာတ်တိုင် တာဝါတိုင်များ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုရှိခဲ့သည်။

သို့သော်လည်းစစ်ကောင်စီဘက်က ထုတ်ပြန်သည့် ရခိုင်တပြည်နယ်လုံးအတိုင်းတာ သေဆုံးမှု၊ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများသည့် ရခိုင်က လူမှုကယ်ဆယ်ရေးလုပ်နေသည့် အဖွဲ့အစည်းများ၏ ထုတ်ပြန်ချက်နှင့် ကွဲလွှဲနေသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ် မေလ ၁၄ ရက်နေ့ တိုက်ခိုက်ခဲ့သော မိုခါ ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းကြောင့် စစ်ဘေးရှောင်းစခန်းများတွင် နေထိုင်ခဲ့ရသည့် စစ်ဘေးရှောင် ၅ သောင်းကျော်သည်လည်း နေရပ်မပြန်ရဘဲ မုန်တိုင်းဒဏ် ခံခဲ့ကြရသည်။

ရခိုင်က လူမှုကယ်ဆယ်ရေးများ၏ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ မုန်တိုင်းကြောင့် ရခိုင်ပြည်အတွင်းက လူဦးရေ ၃၀၀ကျော် သေဆုံးခဲ့ရပြီး ကျွဲနွားတိရစ္ဆာန် ၄ သိန်းနီး ပါးသေဆုံးခဲ့ရသလို နေအိမ်ပေါင်း ၃ သိန်းနီးပါးအထိ ပျက်စီးခဲ့ရကြောင်း လူမှုကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့ များ၏ ထုတ်ပြန်ချက်များ အရ သိရသည်။

ယင်းအထဲမှာ စစ်တွေ၊ ရသေ့တောင်တို့တွင် သေဆုံး ပျက်စီးမှု များပြားခဲ့သလို ပေါက်တော၊ ကျောက်တော်၊ မြောက်ဦး၊ မင်းပြားတို့တွင်လးည်း အများပြားပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့ရပြီး ဘာသာရေးအဆောက်အဦး၊ လျှပ်စစ်မီးတိုင်များ သစ်ပင်များပြိုလဲကျမှု လမ်းများ ပျက်စီးမှု အများအပြား ရှိခဲ့သည်။

အဆိုပါ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများကို ပြန်လည်မပြုပြင်နိုင်သည့်အထဲတွင် အဓိကအနေဖြင့် စာသင်ကျောင်းများ၊ ဘာသာရေးအဆောက်အဦးများနှင့်အစိုးရအဆာက်အဦးများ ပါဝင်သည်ဟု ဒေသခံများကပြောသည်။

မိုခါကြောင့်ပျက်စီးသွားသည့် စာသင်ကျောင်းများ ပြန်လည်ပြုပြင်နိုင်မှုအခြေနေနှင့်ပတ်သက်၍ ရခိုင်ပြည်နယ် ပညာရေးမှူး ဦးဘထွီးစိန်ကို Western News မှ ပြီးခဲ့သည့် အောက်တိုဘာလ အတွင်းကဆက်သွယ်မေးမြန်းခဲ့ရာ အားလုံးနီးပါး ပြုပြင်ပြီးစီးတော့မည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း မြေပြင် အခြေနေအရမူ မြို့နယ်အချို့မှ အမက စာသင်ကျောင်းအချို့မှာ မည်သည့် ပြုပြင်တည်ဆောက်မှုမျှ မရှိလာသေးကြောင်း စုံစမ်းသိရှိရသည်။

ကျောက်တော်မြို့နယ် ဒေသခံတစ်ဦးက ကျေးရွာမှ စာသင်ကျောင်းအခြေနေနှင့် ပတ်သက်၍ “ပြုပြင်တာတွေ မရှိသေးပါဘူး။ မုန်းတိုင်းတိုက်ပြီးနောက်ပိုင်းဒီအတိုင်းပါပဲ။ ရပ်ရွာကလည်းမတတ်နိုင်တော့ ဖြစ်သလိုပဲမိုးတွင်းမှာ စာသင်ခဲ့ကြရတယ်” ဟုပြောသည်။

ယင်းအပြင် မုန်းတိုင်းဒဏ်ခံခဲ့ရသည့် မြို့ရွာများကို အစိုးရနှင့် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများမှ ထောက်ပံ့ငွေနှင့် ရိက္ခာများပေး အပ်မှုတို့ရှိခဲ့သော်လည်း အပြည့်အဝမရရှိသည့် ဒေသများရှိနေခဲ့ကာ နေအိမ်အဆောက် အအုံများအားလည်း ပြန်လည်ပြုပြင်နိုင်မှု မရှိသည်များလည်း ရှိနေသည်။

ထိုသို့ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုအများအပြားနှင့် ပြန်လည်တည်ဆောက်နိုင်မှုမရှိသေးသည့် ရခိုင်တွင် မုန်တိုင်းအပြီး ၆ လအကြာ ၂၀၂၃ ခုနှစ် နိုင်ဝင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့ ရက္ခိုင့်တပ်တော်နှင့် စစ်ကောင်စီတို့ နှစ်ဖက်တိုက်ပွဲမှား စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့ကာ တိုက်ပွဲကြား အပျက်စီးများနှင့် အရပ်သား သေဆုံးမှုများ ထပ်မံ ရှိလာခဲ့သည်။

လတ်တလောတိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှု ၂ လတာအတွင်းတွင် စစ်ကောင်စီတပ်မှ လက်နက်ကြီးပစ်ခတ်မှုကြောင့် သေဆုံးသူအရပ်သား ရာချီရှိလာခဲ့ပြီး ကျေးရွာ ၅ ရွာခန့်မီးရှို့ခံရမှုအပြင် ပေါက်တော၊ မြောက်ဦး၊ ပုဏ္ဏားကျွန်း စသည့်မြို့နယ်များမှ စျေးအပါအဝင် နေအိမ်အဆောက်အအုံများပျက်စီးမှုရှိခဲ့သည်။

ရက္ခိုင့်တပ်တော်နှင့် စစ်ကောင်စီတပ်တို့၏ လက်ရှိ မိုခါအလွန် တကျော့ပြန်တိုက်ပွဲမှာ မြို့နယ် ၁၄ ခုအထိကျယ်ပြန့်လျှက်ရှိနေပြီး ထိုအထဲမှ မြောက်ပိုင်းမြို့နယ်အများစုတွင် တိုက်ပွဲများပြင်းထန်လျှက်ရှိနေသည်။

Western News-WN

ပုံစာ- ရခိုင်ပြည် ရသေ့တောင်မြို့အတွင်းက မိုခါ ဆိုင်ကလိုင်း မုန်တိုင်းကြောင့် ပျက်စီးခဲ့သည့်နေအိမ်များ။