နမ့်ဖက်ကာ ပန်ခါးရွာသား ၂ ဦး စစ်ကျန်လက်နက်ကြောင့် သေဆုံး
တအောင်းဒေသ TNLA ထိန်းချုပ်နယ်မြေ နမ့်ဖက်ကာမြို့နယ် ပန်ခါးကျေးရွာက ဒေသခံနှစ်ဦးမှာ စစ်ကျန်လက်နက်ကို ယူဆောင်လာရာမှ ပေါက်ကွဲမှုဖြစ်ပြီး သေဆုံးသွားကြော်ငး TNLA က ယနေ့ အောက်တိုဘာလ ၁၈ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ထားသည်။ အရပ်သား အမျိုးသားနှစ်ဦးမှာ အောက်တိုဘာလ ၁၅ ရက်နေ့က မပေါက်ကွဲသေးသည့် ၆၀ မမ လက်နက်အမျိုးအစား ဗုံးသီးတစ်လုံးကို ယူဆောင်လာပြီး ဖြုတ်ရာမှာ ပေါက်ကွဲမှုဖြစ်ကာ နေရာ၌ သေဆုံးသွားကြောင်း သိရသည်။ ” ဗုံးသီးထဲက ယမ်းမှုန့်များကို ထုတ်ယူဖို့ ကြိုးပမ်းချိန်မှာ ပေါက်ကွဲမှုဖြစ်ပြီး သေဆုံးသွားပါတယ်။ ” ဟု TNLA က ဆိုသည်။ သေဆုံးသွားသူ နှစ်ဦးမှာ ပန်ခါးကျေးရွာနေ အသက် ၂၇
ယောဒေသတွင် လူမျိုးသုဉ်းစေရန် စစ်ကောင်စီတိုက်ခိုက်နေ
(လေကြောင့်တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ယောတပ် ရဲဘော်နှစ်ဦးပါအဝင် အရပ်သား ၁၀ ဦးသေဆုံး) ယောဒေသကို စစ်ရာဇဝတ်မှု တင်မက လူမျိုးသုဉ်း သတ်ဖြတ်မှုအဖြစ် အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီက တိုက်ခိုက်နေကြောင်း ယောဒေသ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ YPDF က ပြောသည်။ စစ်ကောင်စီ (မြန်မာစစ်တပ်) က ယခုလအတွင်း ယောဒေသကို လေကြောင်းစစ်ဆင်ရေး ရက်ဆက်နီးပါး လုပ်ဆောင်ကာ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခြင်းမရှိသော နေရာများနှင့် အရပ်သားပစ်မှတ်များကို ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်နေသည်ဟု ယောကာကွယ်ရေးတပ်က အောက်တိုဘာလ ၁၇ ရက်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ စုဆောင်းထားသော အချက်အလက်အရ ယခု အောက်တိုဘာလအတွင်း ယောဒေသကို လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု ၈ ကြိမ်ပြုလုပ်ခဲ့ကာ ရဲဘော်နှစ်ဦးအပါအဝင် အရပ်သား ၁၀ ဦးသေဆုံးသွားကြောင်းနှင့် ၃၀ ကျော်
အင်တာနက် လွတ်လပ်ခွင့် အဆိုးဆုံးအဆင့်မှာ တရုတ်ထက် မြန်မာကသာ
အင်တာနက်လွတ်လပ်ခွင့်မရှိသော ကမ္ဘာ့အဆိုးဆုံးနိုင်ငံများစာရင်းတွင် တရုတ်နိုင်ငံထက် မြန်မာနိုင်ငံက ပိုသာကြောင်း အမေရိကန်အခြေစိုက် Freedom House အဖွဲ့က အောက်တိုဘာလ ၁၇ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်သည်။ ၂၀၂၁ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံသည် အင်တာနက် လွတ်လပ်ခွင့် အဆိုးဆုံးစာရင်းတွင် ရှေ့တန်းရောက်ရှိလာပြီး Freedom House က သတ်မှတ်ထားသော အမှတ် ၁၀၀ ပေးသည့် စစ်တမ်းစည်းမျဉ်းများအရ တရုတ်က အဆင့် ၉ နှင့် မြန်မာက အဆင့် ၈ ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အင်တာနက် လွတ်လပ်ခွင့်သည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း အဆိုးဆုံးသို့ ယိုယွင်းလာခဲ့ပြီး တရုတ်နိုင်ငံနှင့်အတူ အနိမ့်ဆုံးအဆင့်တွင် ရပ်တည်နေကြသည်။ စစ်ကောင်စီသည်
အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု ၇,၁၀၀ ကျော်ရှိ
၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီလမှ ၂၀၂၄ အောက်တိုဘာ ၆ ရက်နေ့အထိ မြန်မာစစ်တပ် (စစ်ကောင်စီ) က နိုင်ငံအနှံ့ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုပေါင်း ၇,၁၈၆ ကြိမ်ထက်မနည်း ရှိခဲ့ကြောင်း ISP မြန်မာက “ဘေးနှစ်သွယ်အမြွှာဆင့်ချိန်” အစီရင်ခံစာတွင် ရေးသားထုတ်ပြန်ထားသည်။ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်ခံရမှုများ၏ ၅၄ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါး (၃,၈၆၄ ကြိမ်ထက်မနည်း) သည် ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးနောက်ပိုင်း တစ်နှစ်နီးပါးကာလအတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ISP က ဆိုသည်။ တိုင်းနှင့်ပြည်နယ်များအနက် ရှမ်းပြည်နယ်တွင် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်ခံရမှု ၂၃ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါး (၁,၆၂၅ ကြိမ်ထက်မနည်း) အများဆုံးဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာဖြင့် မြို့နယ်ပေါင်း ၁၅၆ မြို့နယ်ထက်မနည်းတွင် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်ခံရမှုများ ကြုံခဲ့ရပြီး ကရင်ပြည်နယ် ဖာပွန်မြို့နယ်တွင် ၇၀၃
ဖုန်းလိုင်း၊ အင်တာနက် ပြတ်တောက်သွား၍ ရခိုင်မှာ ငွေလွှဲလုပ်ငန်း ရပ်တန့်
(နိုင်ငံခြားတွင် အလုပ်လုပ်နေသော မိသားစုဝင်များ၏ ထောက်ပံ့ငွေဖြင့် ရပ်တည်နေရသည့် ရခိုင်ပြည်အတွင်းက မိသားစုဝင်များ စားဝတ်နေရေးကျပ်တည်းလာ) ရခိုင်တစ်ပြည်လုံး ဖုန်းလိုင်း၊ အင်တာနက်လိုင်း ပြတ်တောက်နေပြီး ငွေလွှဲလုပ်ငန်းများ ရပ်တန့်နေ၍ ဒေသခံပြည်သူများမှာ ခက်ခဲကျပ်တည်းမှုကို ပိုမိုရင်ဆိုင်နေရသည်ဟု စစ်တွေဒေသခံများက ပြောသည်။ စစ်တွေမြို့တွင် MPT ဖုန်းလိုင်းကလွဲ၍ ကျန် ဖုန်းဆက်သွယ်ရေးကွန်ရက်များမှာ ပြတ်တောက်နေပြီး အင်တာနက်လိုင်းက မည်သည့် ဖုန်းဆက်သွယ်ရေးမှ မရရှိဟု သိရသည်။ အင်တာနက်လိုင်းမရရှိ၍ ဘဏ် ကလွှဲပြီး အခြားသော ပြင်ပငွေလွှဲလုပ်ငန်း အထူးသဖြင့် KBZ PAY နှင့် WAVE MONEY ငွေလုပ်ငန်းမှာ ရပ်တန့်သွားပြီဟု အသက် ၄၀ အရွယ် စစ်တွေဒေသခံ အမျိုးသမီးတစ်ဦးက ပြောသည်။ ”
NCA ကို တန်ဖိုးထားကြောင်း ဒေါက်တာအေးမောင်နှင့် ဒေါ်စောမြရာဇာလင်းပြော
တစ်နိုင်ငံလုံးပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေး သဘောတူစာချုပ် (Nationwide Ceasefire Agreement–NCA) ကို တန်ဖိုးထားပြီး အသုံးပြုစေချင်ကြောင်း ရခိုင့်နိုင်ငံရေးထဲက နှစ်ဦးဖြစ်သည့် ဒေါက်တာအေးမောင်နှင့် ဒေါ်စောမြရာဇာလင်းက ပြောသည်။ နေပြည်တော်က အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်မှုဗဟိုဌာနတွင် အောက်တိုဘာလ ၁၅ ရက်နေ့က ကျင်းပခဲ့သည့် NCA (၉) နှစ်မြောက် နှစ်ပတ်လည်နေ့ အခမ်းအနားမှာ ၎င်းတို့က ပြောဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ NCA ကို လွယ်လွယ်ကူကူနှင့် ရရှိခဲ့ခြင်းမဟုတ်ဘဲ စိတ်မောကိုယ်မော အတိုက်အခံများဖြင့် ရရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး NCA ရအောင် ကြိုးပမ်းခဲ့ခြင်းမှာ မြန်မာ့သမိုင်းတွင် ထူးခြားသည့် ဖြစ်ရပ်တစ်ခုဟု ရခိုင်ပြည်လွတ်မြောက်ရေးပါတီ ဥက္ကဌ စောမြရာဇာလင်းက ပြောသည်။ “စစ်ကို စစ်နဲ့မဖြေရှင်းဘဲ စားပွဲဝိုင်းနဲ့ဖြေရှင်းဖို့ စဉ်းစားတာက ဒီစာချုပ်ကြီးဖြစ်ပေါ်လာဖို့ အဓိက
မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်များအတွက် ရခိုင်ဘက်မှာ Safe Zone ထားရန် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က UN ကို တောင်းဆို
မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်များအတွက် ရခိုင်ပြည်ဘက်မှာ ဘေးကင်းဇုန် Safe Zone ထားရန် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ကြားဖြတ်အစိုးရက ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ UN ကို တောင်းဆိုလိုက်သည်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အကြီးအကဲ နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆုရှင် ယူနွတ်စ်က မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေး အထူးကိုယ်စားလှယ် မစ္စတာ တွမ်အင်ဒရူးနှင့် ဒါကာမှာတွေ့ဆုံစဉ် တောင်းဆိုခဲ့ကြောင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် သတင်းများက အောက်တိုဘာ ၁၄ ရက်တွင် ဖော်ပြခဲ့ကြသည်။ ရခိုင်ပြည်က ပဋိပက္ခများကို ဖြေရှင်းရန် အကောင်းဆုံးစတင်ခြင်းနှင့် မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်များ ကူညီထောက်ပံ့မှုရရှိရန် အကောင်းဆုံးဖြစ်ကြောင်း ယူနွတ်စ်က တောင်းဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ မြန်မာစစ်တပ်ကြောင့် မွတ်ဆလင် သန်းနှင့်ချီ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိသွားပြီး နောက်ထပ် မွတ်ဆလင်များ ထပ်မံ မဝင်ရောက်လာနိုင်ရေးအတွက် တားဆီးပေးလိမ့်မည်ဟု ယူနွတ်စ်က
နိုင်ငံရေးကို ငြိမ်းချမ်းသောနည်းဖြင့် ဖြေရှင်းမည်၊ လက်နက်ကိုင် တောင်းဆိုမှုများကို လိုက်လျောဖြေရှင်းရန်မရှိဟု မင်းအောင်လှိုင် ပြော
(အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီက နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းအကြမ်းဖက်သည့် မိမိအပြစ်ကို မျက်ကွယ်ပြု) မြန်မာပြည်အနှံ့ ပြည်သူများအပေါ် နေ့စဉ်ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်နေသော အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီ (မြန်မာစစ်တပ်) သည် တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များနှင့် နိုင်ငံရေးကို ငြိမ်းချမ်းသောနည်းလမ်းဖြင့် ဖြေရှင်းရန် ဆန္ဒရှိပြီး လက်နက်ကိုင် တောင်းဆိုမှုများကို လိုက်လျောဖြေရှင်းပေးမည် မဟုတ်ကြောင်း စစ်ခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်က ပြောသည်။ ယနေ့ အောက်တိုဘာလ ၁၅ ရက်နေ့တွင် ကျရောက်သည့် တစ်နိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု ရပ်စဲရေးသဘောတူညီမှုစာချုပ် NCA ၉ နှစ်ပြည့် အထိမ်းအမှတ် မိန့်ခွန်းတွင် စစ်ခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်က ပြောဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ “လက်နက်ကိုင် အကြမ်းဖက်နည်းနဲ့ မိမိတို့ လိုလားချက်ကို တောင်းဆိုလို့မရဘဲ နိုင်ငံရေးစားပွဲဝိုင်းကို ရောက်လာပြီး ငြိမ်းချမ်းစွာဖြေရှင်းခြင်းနည်းနဲ့သာ ပဋိပက္ခတွေကို ပြေလည်စေမှာဖြစ်ပါတယ်။
ရခိုင်အပါအဝင် ချင်း၊ မွန်ဒေသမှ လူငယ် ၂၀၀ နီးပါးကို မြိတ်တွင် စစ်ကောင်စီတပ်က ဖမ်းဆီးထား၊ လူငယ်များကို စစ်သားစုဆောင်ရေးတပ်သို့ ပို့ဆောင်
ရခိုင်ဒေသမှ ရခိုင်လူမျိုး အပါအဝင် ချင်း၊ မွန်၊ အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီး ၂၀၀ နီးပါး တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး၊ မြိတ်တွင် ဖမ်းဆီးခံထားရပြီး လူငယ်တစ်ချို့ကို စစ်သားစုဆောင်းရေး တပ်နယ်မြေများသို့ ပို့ဆောင်ထားကြောင်း ပြန်လွတ်လာသူများက ပြောသည်။ အဆိုပါ လူငယ် အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးများသည် နေရာအသီးသီးမှ ပြည်ပသို့ သွားရောက်ခြင်းဖြစ်ပြီး ကားငါးစီးဖြင့် ထွက်လာကြခြင်းဖြစ်ကာ မြိတ်မြို့၊ ကျွဲကူးတံတားအလွန်တွင် စစ်ကောင်စီတပ်၏ ဖမ်းဆီးခြင်းကို ခံခဲ့ရခြင်းဖြစ်ကြောင်း လွတ်လာသူတစ်ဦးက ပြောသည်။ အသက် ၂၈ နှစ်ရွယ် ပြန်လည်လွတ်လာသူအမျိုးသမီးတစ်ဦးက ” ကား ငါးစီးနဲ့ ထွက်လာကြတာပါ။ အဲ့ဒီမှာ မြိတ်မြို့ ကျွဲကူးတံတားအလွန်မှာ ဖမ်းဆီးခြင်းကို ခံလိုက်ရပါတယ်။ ညီမတို့ ရခိုင်လူမျိုး ၆၀
ရခိုင်ပြည် ဖုန်းလိုင်း၊ အင်တာနက်လိုင်း ဆက်သွယ်ရေးပြတ်တောက် သွားပြီ
(စစ်ကောင်စီက ပင်မ ဆက်သွယ်ရေးမှ ဖြတ်တောက်လိုက်ဟု သုံးသပ်) ရခိုင်ပြည် ဖုန်းလိုင်း၊ အင်တာနက်လိုင်း ဆက်သွယ်ရေး လုံးဝ ပြတ်တောက်သွားပြီဟု ပြည်မရောက် ရခိုင်အသိုင်းအဝိုင်းက ပြောဆိုကြသည်။ တာဝါတိုင်များ လက်နက်ကြီးထိမှန်သွား၍ အဆက်အသွယ်ပြတ်တောက် သွားခြင်းဖြစ်သည်ဟု စစ်တွေက မိသားစုထံ ဖုန်းဆက်သွယ်နေသည့် နေပြည်တော်ရောက် ကျောင်းသားလူငယ်တစ်ဦးက ပြောသည်။ ” နေပြည်တော်ကို ကျောင်းကိစ္စတစ်ခုနဲ့ ရောက်နေတာ။ မနေ့ကနေ ဖုန်းဆက်လို့ လုံးဝ မရတော့ဘူး။ စစ်တွေက အမေဆီ ဖုန်းဆက်နေတာ။ အခုထိ ဆက်လို့ မရသေးဘူး။ ဒီမှာ ပြောနေကြတာက ဆက်သွယ်ရေးတာဝါတိုင်တွေ ဗုံးကြဲခံရတယ်လို့ ပြောနေကြတယ်။ ဘယ်နားက တာဝါတိုင်တွေလဲဆိုတာတော့ မသိဘူး။ ” ဟု ပြောသည်။ ရခိုင်က