Western News

Western News-မတ်လ ၂၃ ရက်

မြန်မာ ပြည်ထောင်စုထဲတွင် ဒုတိယအဆင်းရဲဆုံးဟု သတ်မှတ်ခံထားရသည့် ရခိုင်ပြည်နယ်သည် ပြီးခဲ့သည့် ကာလများက စစ်တပ်နှင့် AA တို့၏ စစ်ရေးပဋိပက္ခနှင့် ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကြောင့် စီးပွားရေး၊ ပညားရေး၊ ကျန်းမာရေးကဏ္ဍတိုင်းတွင် ဒဏ်ရာဒဏ်ချက်များစွာဖြင့် နာလန်မထူဖြစ်ခဲ့သည်။

ယခုအချိန်တွင်လည်း ရွှေဈေး ဆီဈေး၊ ကုန်ပစ္စည်းများကအစ သောက်ရေအထိ ဈေးများ တရိပ်ရိပ်မြင့် တက်သည့် ကာလကိုဖြတ်သန်းနေရသည်။ ထို့ကြောင့် ရခိုင်ပြည်တွင် စစ်ဘေးရှောင်အပါအဝင် အခြေခံလူတန်းစားက အစ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များအဆုံး အဆင်မပြေဆိုသည့် ညီးတွားသံများကို ယခုနှစ်တွင် ကျယ်လောင်စွာကြားလာရသည်။ ထဲအထဲ၌ လျှပ်စစ်မီးမကြာခဏ ပြတ်တောက်နေရခြင်းမှာ ပိုပြီးဆိုးဝါးစေသည်။

အမှောင်ခေတ်သို့ ထိုးကျခြင်း

တိုင်းပြည်တပြည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို တိုင်းတာရာ၌ ပြည်သူလူထု၏ လျှပ်စစ်မီးသုံးစွဲရခြင်းမှာ အဓိက အခြေခံအကြောင်းရင်း တရပ်ဖြစ်သည်။ ယင်းကြောင့် လျှပ်စစ်မီးရရှိရေးမှာ တိုင်းပြည်၏ အဓိက ကျောရိုးဖြစ်သလို လျှပ်စစ်မီး မရရှိခြင်းမှာလည်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု နောက်ကျခြင်းနှင့် တိုက်ရိုက်သက်ဆိုင်သည်။ တိုးတက်သည့်နိုင်ငံတိုင်းတွင် ပြည်သူတို့၏ အဓိကအခြေခံ လိုအပ်ချက်ဖြစ်သည့် ရေ၊ မီး၊ လမ်းကို ၂၄ နာရီ အသုံးခွင့်ရရှိကြသည်။

သို့သော်လည်း နိုင်ငံရေးမငြိမ်မှု၊ စစ်အာဏာရှင် ဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှု အရှိန်ဟုန်ကောင်းနေသည့် အာဏာသိမ်းယူအပြီး ရှစ်လကျော် အကြာမှ စတင်၍ မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့တွင် လျှပ်စစ်မီးပြတ်တောက်မှုများ ဖြစ်ပေါ်လာသလို တနိုင်ငံလုံး အမှောင်ခေတ်သို့ ရောက်ရှိသွားသည်။ အကြောင်းအရင်းမှာ ယနေ့တွင် တိုင်းနှင့်ပြည်နယ်အနှံ့တွင် နေ့စဉ် လျှပ်စစ်မီးပြတ်တောက်မှုသည် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။

ပထမတွင် ၂၀၂၁ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလအတွင်းမှ ၂၀၂၂ခုနှစ် ဇန်နဝါလအထိ ဓာတ်အားလိုင်းကြိုးများ အဆင့်မြှင့်တင်နေခြင်းကြောင့် အချိန်ပိုင်းလျှပ်စစ်မီး အနည်းငယ်ပြတ်တောက်မည်ဟု စစ်ကောင်စီက ကြေညာခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ၂၀၂၂ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလကစတင်ကာ ဆိုးဝါးသည့်အခြေအနေတရပ်အဖြစ် မီးပြတ်တောက်မှုများ အချိန်ကြာမြင့်စွာ ဖြစ်လာသည်မှာ ယနေ့အချိန်ထိဖြစ်နေသည်။

အလားတူ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်လည်း ဇန်နဝါရီလက စတင်ပြီး လက်ရှိအချိန်ထိ လျှပ်စစ်မီး တစ်နေ့လျှင် ၆ နာရီခန့်ကိုတောင် ပုံမှန်မရရှိတော့ပေ။ စစ်ကောင်စီ အာဏာပိုင်တို့က မီးပြတ်မည်ဟု သတ်မှတ်ပေးထားသည့် အချိန်ဇယားများမှာလည်း မှန်ကန်မှုမရှိဘဲ ပြတ်ချင်အချိန်၌ ပြတ်တောက်လေ့ရှိလာနေသည်။

လျှပ်စစ်မီး ပြတ်တောက်မှု အချိန်ကြာမြင့်လာခြင်းသည် ဓာတ်အား လျှော့ကျခြင်း၊ စစ်ကောင်စီ၏ ဓာတ်အားလိုင်းအချို့ ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီးခံရခြင်းနှင့် ဓာတ်ငွေ့စျေးနှုန်းမြင့်တက်လာခြင်းကြောင့် LNG ဓာတ်အားပေးစက်ရုံများ မလည်ပတ်နိုင်ခြင်းဖြစ်ကြောင်းကို စစ်ကောင်စီက အကြောင်းပြထားသည်။

ယင်းကြောင့် လက်ရှိတွင် ပြည်သူတို့မှာ မီသွေးမီးဖို၊ ဆိုလာမီး၊ ဖယောင်းတိုင်တို့ဖြင့် အဖော်ပြုနေရတော့သည်။ အလုပ်ကိုင်တချို့မှာလည်း တပိုင်တနိုင် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများ လည်ပတ်မှုမရှိတော့ဘဲ ရပ်နားထားရသည့် အခြေအနေကို ဖြတ်ကျော်နေရသည်။ ထို့အတူ လျှပ်စစ်မီးပြတ်တောက်မှုဒဏ်အကျိုးဆက် စက်ရုံ အလုပ်ရုံများ၌ အချိန်ပိုင်းလိုက် လုပ်ငန်းခွဲဝေမှုများကို လုပ်ဆောင်နေရသဖြင့် အခက်အခဲများစွာ ဖြစ်ပေါ်နေကြသည်။

အဖြည့်ခံ ရခိုင်

အဆိုပါ လျှပ်စစ်မီးကိစ္စကို ဖြေရှင်းနိုင်ရေးအတွက် စစ်ကောင်စီက ရခိုင်ဘက်သို့ မျက်စီကျလာသည်။ အကြောင်းမှာ ရခိုင်ပြည်နယ် ကျောက်ဖြူ ၁၅၀ မဂ္ဂါဝပ် သဘာဝဓာတ်ငွေ့သုံး ဓာတ်အားပေး စက်ရုံသစ်မှ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇွန်လမှ စတင်၍ နိုင်ငံတော်သို့ လျှပ်စစ် ၁၅၀ မဂ္ဂါဝပ်အထိ ဓာတ်အား တိုးမြှင့် ထုတ်လုပ်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း လျှပ်စစ်နှင့် စွမ်းအင် ဝန်ကြီးဌာန မှ မတ်လ ၆ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်လိုက်ခြင်းပင်။

အဆိုပါ ကျောက်ဖြူ ဓာတ်အားပေး စက်ရုံသစ်မှ ပြီးခဲ့သည့် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၀ ရက်နေ့မှ စ၍ နိုင်ငံတော် ဓာတ်အား စနစ်သို့ ဓာတ်အား ၆၀ မဂ္ဂါဝပ်အားကို စမ်းသပ် ဖြန့်ဖြူးနိုင်ခဲ့ပြီး ဖြစ်သဖြင့် လက်ရှိတွင် ဆက်လက်၍ ၁၅၀ မဂ္ဂါဝပ်အထိ တိုးမြှင့်ထုတ်လုပ်ရန်စီစဉ်နေခြင်းဖြစ်သည်။

ထို့သို့ ဖြစ်ရခြင်းမှာလည်း မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့တွင် ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီးခံခဲ့ရသည့် ဓာတ်အားလိုင်းများကို အမြန်ဆုံး ပြင်ဆင်၍ ဘီဘူးချောင်းရေအား၊ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေးစက်ရုံများမှ ထွက်ရှိသည့် လျှပ်စစ်ဝန်အား ထိန်းညှိခြင်းများ ဆောင်ရွက်နေခြင်းအပြင် ယခု တနိုင်ငံလုံး ဓာတ်အားများ ကျဆင်းနေမှုကို ဖြည့်ဆည်းရန် ကျောက်ဖြူ သဘာဝ ဓာတ်ငွေ့စက်ရုံသစ်မှ ဓာတ်အားများကို တိုးမြှင့် ရခြင်းဖြစ်သည်။

ယင်းအပြင် လျှပ်စစ်စွမ်းအင် ဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် ရခိုင် ကမ်းလွန်ဓာတ်ငွေ့စီမံကိန်းများဖြစ်သော ရတနာ၊ ဇောတိကနှင့်ရွှေကမ်းလွန် စီမံကိန်းများနှင့် ကုန်တွင်း ဓာတ်ငွေ့များမှ သာဘာဝဓာတ်ငွေ့ကို အသုံးပြု၍ သဘာဝ ဓာတ်ငွေ့သုံးဓာတ်အားပေးစက်ရုံများဖြင့် ဓာတ်အား (၁၄၅၅)မဂ္ဂါဝပ်ခန့်ကိုထုတ်လုပ်ဖြန့်ဖြူးပေးလျှက်ရှိပြီး၊ တရက်လျှင် သဘာဝ ဓာတ်ငွေ့ ကုဗပေသန်းပေါင်း (၁၃၀) သန်းကို အသုံးပြု၍ ဓာတ်အား (၆၆၈) မဂ္ဂါဝပ်ခန့်ကို ထုတ်လုပ်ဖြန့်ဖြူးပေးလျှက် ရှိကြောင်းလည်း သိရသည်။

ထို့အတူ ရခိုင့် ကမ်းလွန် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ စီမံကိန်းရှိ တွင်းအသစ်မှ ထွက်ရှိမည့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့အား ရယူသုံးစွဲနိုင်ရေး ပိုက်လိုင်းအသစ် ချိတ်ဆက်ခြင်း လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်နေစဉ်အတွင်း ထပ်မံလျှော့နည်းသွားမည့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်မှု ၃၃၄ မဂ္ဂါဝပ်ခန့် အပါအဝင် စုစုပေါင်း လျှော့နည်းသွားမည့် ၁၃၀၄ မဂ္ဂါဝပ်ခန့်အတွက် ဝန်အားထိန်းညှိမှုအရ အချို့သော နေရာများတွင် ၂၄ နာရီ ဝန်အား လျှော့ချရခြင်းများအား ဆက်လက် ဆောင်ရွက်သွားရမည်ဖြစ်သောကြောင်း လျှပ်စစ်နှင့် စွမ်း အင်ဝန်ကြီးဌာနမှ အသိပေးထားသည်။

သို့သော်လည်း ယခုအခါ ရွှေကမ်းလွန် စီမံကိန်းမှ ထပ်မံတူး ဖော်တွေ့ရှိသော တွင်းသစ် (၂)တွင်းမှ သဘာဝဓာတ်ငွေ့များကို လက်ရှိ ပိုက်လိုင်းအတွင်း သို့ပို့လွှတ်နိုင်ရန်အတွက် ရေအောက်ပိုက်လိုင်း ဆက်သွယ်ရေးကို မတ်လ ၁၂ရက်နေ့မှ မတ်လ ၁၈ရက်နေ့ထိ ဆောင်ရွက်နေသည်။

ထို့ကြောင့် ရခိုင်ဒေသသည် မြန်မာတနိုင်ငံလုံးအတွက် အရေးကြီးသည့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားကို လိုအပ်သလို ဖြည့်ဆည်းပေးနေသည့် သဘောသက်ရောက်နေသည်။ သို့သော်လည်း အခြားတဘက်၌ လက်တွေ့တွင် ကျောက်ဖြူအပါဝင် ရခိုင် ကျေးလက်ဒေသနေပြည်သူတို့မှာကား လျှပ်စစ်မီး အလုံအလောက် မရှိသေးဘဲ မှောင်မိုက်စွာဖြင့် ရှေ့ရိုးထုံးစဉ်အတိုင်း အလုပ်အကိုင်မဖွံ့ဖြိုးဘဲ နောက်ကျနေရသည်။

ရခိုင်ကမ်းလွန် ဂတ်စ်၏ အကျိုးအမြတ်

အဆိုပါ ရခိုင်ကမ်းလွန် ပင်လယ်ပြင်ရှိ ရွှေကမ်းလွန်စီမံကိန်းကို ကိုးရီးယားကုမ္ပဏီ POSCO International Corporation (Myanmar E&P) က အော်ပရေတာအဖြစ် ဦးဆောင်တူးဖော်နေပြီး စီမံကိန်းတွင် အသစ်တူးဖော်တွေ့ရှိသော တွင်းသစ် (၂) တွင်းမှာ ပိုက်လိုင်းအသစ် ချိတ်ဆက်နေခြင်းဖြစ်သည်။

ရခိုင်ဒေသရှိ ရွှေကမ်းလွန်စီမံကိန်းကို POSCO International က ရှယ်ယာ ၅၁ ရာခိုင်နှုန်း ပိုင်ဆိုင်ကာ အော်ပရေတာအဖြစ် လုပ်ကိုင်ခွင့်ရရှိထားပြီး ONGC (အိန္ဒိယ) က ၁၇ ရာခိုင်နှုန်း၊ မြန်မာ့ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်း (MOGE) က ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ KOGAS (တောင်ကိုရီးယား) နဲ့ GAIL (အိန္ဒိယ) တို့က ၈.၅ ရာခိုင်နှုန်းစီ အချိုးကျ ပါဝင်ကာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိနေသည်။

ရွှေသဘာဝ ဓာတ်ငွေ့ စီမံကိန်းကို မြန်မာစွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာနနှင့် Daewoo International Corporation ကုမ္ပဏီက ရခိုင်ကမ်းလွန် ပင်လယ်ပြင်တွင် ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ (ဂတ်စ်) ကို တူးဖော်ရေးလုပ်ငန်းများကို ၂၀၀၄ ခုနှစ်က စတင်တွေ့ရှိခဲ့ပြီး ယခုအချိန်ထိ ထုတ်ယူရောင်းချ သုံးစွဲနေသည်။

POSCO ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ရွှေအဆင့် (၂) ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး စီမံကိန်းအတွက် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၇၃ သန်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံဖို့ လျာထားပြီး ကမ်းလွန်လုပ်ကွက် A-1 ရှိ ‘ရွှေ’ နဲ့ ‘ရွှေဖြူ’ လုပ်ကွက်ဧရိယာအတွင်း စီးပွားဖြစ် ထုတ်လုပ်ရေးတွင်း (၈)တွင်း တူးဖော်သွားမှာလည်း ဖြစ်ကြောင်းသိရသည်။

လက်ရှိအချိန်မှာ ရွှေကမ်းလွန်စီမံကိန်းကနေ တစ်ရက်ကို သဘာဝဓာတ်ငွေ့ကုဗပေသန်း ၁၃၀ ကို အသုံးပြုပြီး ဓာတ်အား ၆၆၈ မဂ္ဂါဝပ်ကို ထုတ်ထုတ်ဖြန့်ဖြူးပေးနေကာ ယခု ပိုက်လိုက်အသစ်ချိတ်ဆက်မှုအဆင်ပြေခဲ့လျှင် တနိုင်ငံလုံးအတွက် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားကို ထုတ်လုပ်ပေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ရွှေစီမံကိန်းမှ ၂၀၂၁ ပထမသုံးလမှာ နေ့စဉ် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ကုဗပေသန်း ၅၇၀ ရောင်းချခြင်းမှ အမြတ် ကိုရီးယားဝမ် ၃၀ ဒသမ ၄ ဘီလီယံနဲ့ ဒုတိယသုံးလမှာ ကုဗပေသန်း ၅၂၀ ရောင်းချရမှုအတွက် အမြတ် ကိုရီးယားဝမ် ၃၇ ဒသမ ၇ ဘီလီယံရရှိခဲ့ကြောင်း POSCO International ၏ ၂၀၂၁ ဒုတိယ သုံးလပတ်အ စီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားသည်။

သို့သော်လည်း ရခိုင်ဒေသခံ တို့ လက်ရှိအခြေအနေ မှောင်မိုက်နေတုန်းဖြစ်ကာ အသုံးချခံအဖြစ်နှင့် ပြည်ထောင်စုတွင် မှီခိုနေရသည်။ အထက်ပါ အချက်များကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် ရခိုင်ပင်လယ်ပြင်မှ ထွက်ရှိသော သဘာဝဓာတ်ငွေ့နှင့်တို့ကိုလည်း မြန်မာအစိုးရနှင့် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူတို့က ရှိသမျှကို အမြတ်ထုတ်ယူ သုံးစွဲနေရကြသည်။

အလားတူ ရခိုင်ကမ်းလွန်မှ ထွက်ရှိသော သဘာဝဓာတ်ငွေ့ ကို ပိုက်လိုင်းစီမံကိန်းဖြင့် ကျောက်ဖြုမှ တဆင့် တရုပ်နိုင်ငံသို့ နေ့စဉ်တင်ပို့နေသည်။ အဆိုပါ စီမံကိန်းမှာ တရုတ်အပါအဝင် ကိုရီးယားနှင့် အိန္ဒိယတို့ဖြင့် လေးနိုင်ငံ ပူးပေါင်းအကောင်အထည်ဖော်သည့်စီမံကိန်းဖြစ်သည်။ ထိုစီမံကိန်းများအတွက် မြန်မာအစိုးရ၏ စုစုပေါင်းနှစ်စဉ်ဝင်ငွေမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁ ဒသမ ၅ ဘီလီယံ ရှိမည်ဟု ကုမ္ပဏီက ထုတ်ဖော်ပြောဆို ထားသော်လည်း အမှန်တကယ်တွင် မည်မျှ အကျိုး အမြတ်ရနေသည်ကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရပေ။

စီမံကိန်းကိုဆောင်ရွက်ရာတွင် ဒေသခံပြည်သူများကို ရှင်းလင်းစွာအသိမပေးခြင်း၊ မြေတိုင်းတာမှုများ လုပ်ဆောင်ရာတွင် ပွင့်လင်းမြင်သာမှုမရှိခြင်း၊ မြေယာသိမ်းဆည်းမှု လျော်ကြေးငွေများပေး ဆောင်မှုများတွင် မရိုးသားမှုများပါဝင်နေခြင်းများ ရှိခဲ့သလို အတင်းအကျပ် သဘောတူညီမှုရယူခြင်းများ ရှိခဲ့သည်ဟု မြန်မာ-တရုတ် ပိုက်လိုင်းစောင့်ကြည့်ရေးကော်မတီ(MCPWC) က ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် ထုတ်ပြန်သည့် သုတေသန အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။

ရွှေဂတ်စ်နဲ့ရခိုင်ပြည်သူ

ရခိုင်ကမ်းလွန်ပင်လယ်ပြင် ကျောက်ဖြူမြို့ နယ်တွင် တူးဖော်နေသည့် ရွှေ သဘာဝဓာတ်ငွေ့သိုက်မှ ရရှိလာသည့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့များကို အသုံးပြုပြီး ကျောက်ဖြူမြို့နှင့် ရခိုင်တပြည်နယ်လုံးအတွက် လိုအပ်သည့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ဖြန့်ဝေပေးရန်အတွက် ဒေသခံတို့က တောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။

သို့သော်လည်း ရခိုင်ပြည်မှ ထွက်ရှိလာသည့် သဟာဇာတအားလုံးပြည်ထောင်စုနှင့် သက်ဆိုင်သည်ဟုဆိုကာ ဒေသခံတို့၏ ဆန္ဒအတိုင်း ဆောင်ရွက်ပေးခြင်းမရှိခဲ့ပေ။ ရခိုင်ဒေသခံများမှာ စီမံကိန်းမှ အမြတ်အစွန်း အကျိုးခံစားခွင့် မရှိကြပါ။ အမှန်တကယ်အားဖြင့် ရခိုင်မှ ထွက်ရှိသော ရေနံ၊ ဂတ်စ်၊ သစ်၊ သားငါးပုစွန်စသည့် သယံဇာတမှာ ရခိုင်တို့ ပိုင်ဆိုင်ခြင်း မရှိဘဲ ဗမာ လူမျိုးကြီးဝါဒနှင့် အာဏာရှင် အသိုင်းဝိုင်းတို့က မိမိတို့ေ ကာင်းစား ရေးအတွက် ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု စနစ်အောက်တွင် ဂုတ်ချိုးသွေးသောက်ကာ ချို့းနှိမ်ထားဆဲဖြစ်သည်။ အမှန်အားဖြင့် ရခိုပြည်သူတို့မှာ မိမိကိုယ်ပိုင် ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်၊ပြောရေးဆိုခွင့်များ မရှိကြပေ။ နှုတ်ဆိတ်နေရုံမှ လွဲပြီး ဘာမှ မတတ်နိုင်ခဲ့ပါ။

ယင်းအပြင် စီမံကိန်းကုမ္ပဏီများအနေဖြင့်လည်း ဒေသဖွံံ့ဖြိုးရေးအတွက် ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေး၊ ဆေးရုံဆေးခန်းများတွင် ဆရာဝန်မရှိ၊ ကျောင်းများတွင် ဆရာဆရာမ မလုံလောက်မှု စသည်ဖြင့် အခက်ခဲမျိုးစုံဖြင့် ရင်ဆိုင်ဖြတ်သန်းနေရဆဲဖြစ်သည်။ အလားတူ စီမံကိန်းများကြောင့် ဒေသခံ တောင်သူတို့မှာ ဘိုးဘွားပိုင် လယ်ယာဆုံးရှုံးမှုများနှင့် အတူ မြစ်ရေပြင်ထဲ လွတ်လပ်စွာ ရှာဖွေ လုပ်စားရန်အတွက် အခွင့်အလမ်းများ ဆုံးရှုံးသွားခဲ့ရခြင်းသာ အဖတ်တင်ရသည်။

ထို့အတူ ကိုဗစ် ကပ်ရောဂါနှင့် စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို ရင်ဆိုင်နေကြရသည့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်အတွင်း အလုပ်သမား ၁ ဒသမ ၆ သန်းကျော်အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်ခဲ့ကြောင်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အလုပ်သမားရေးရာအဖွဲ့ ( ILO) က ယခုနှစ် ဇန်နဝါရီလက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ထို့အတူ မြန်မာနိုင်ငံ လူဦးရေ သုံးသိန်းကျော်လောက်မှာ စားနပ်ရိက္ခာ မလုံလောက်မှုများကို တွေ့ရနိုင်ကြောင်း ကုသမဂ္ဂအဖွဲ့က ခန့်မှန်းထားပြီး အဆိုပါ ဒဏ်ရာဒဏ်ချက်တို့ကို ရခိုင်ပြည်သူတို့က ဆိုးဝါးစွာ ခံစားနေရကာ လျှပ်စစ်မီး ပြတ်တောက်မှုမှာလည်း ပြည်သူတို့အတွက် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများစွာ ဆုံးရှုံး နေရေ တာ့သည်။

အချုပ်အားဖြင့် တတိုင်းပြည်လုံးကို လျှပ်စစ်မီးလုံလောက်စွာဖြန့်ဝေပေးနိုင်မည့် အရင်းအမြစ်များ ရှိနေပါလျှက် ရခိုင်ပြည်သူတို့မှာ မှောင်မိုက်စမ်းတဝက်ဖြင့် မီးမလာ၊ ရေမရသည့် အဖြစ်မျိုးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု နောက်ကျကာ မွဲပြာပြာနှင့် ဖြစ်နေရတော့သည်။

သို့သော်လည်း စစ်ကောင်စီဥက္ကဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်သည် သူအာဏာသိမ်းပြီး နောက်ပိုင်း မြန်မာနိုင်ငံတွင် လျှပ်စစ်ရထားပြေးဆွဲရန်စီစဉ်နေကြောင်း ဝင့်ကြွားစွာ ပြောဆိုထားသည်။

မောင်ကျော်သောင်းရေးသားသည်။

About Author
Western News
View All Articles
Check latest article from this author !
ရခိုင်က ထိန်းချုပ်နယ်မြေတွေမှာ ဒေသခံပြည်သူတွေရဲ့ လူမှုစီးပွားလည်ပတ်မှု ခက်ခဲနေကြ
စစ်သည် ၃ ဦးအပါအဝင် လူငယ် ၂၄ ဦးကို စစ်ကောင်စီက တရုတ်သို့စေလွှတ်
ကော့ကရိတ်၊ စုကလိ စစ်ကောင်စီတပ်စခန်း သိမ်းပိုက်မှု ၆ဦးသေဆုံး၊ ဗိုလ်မှူးကြီးတစ်ဦးအပါအဝင် ၂၁ ဦး ဖမ်းဆီး ရရှိ
စစ်တပ်က ဖမ်းဆီးထားသည့် စစ်တွေ ဒေသခံများ ညှဉ်းပန်းနှိက်စက်ခံနေရ၊ မိသားစုဝင်များနှင့် အဆက်သွယ် မရသေး
မဲဆောက်မြို့တွင် ဇနီးသည်ကို ရိုက်နှက်သတ်ဖြတ်ခဲ့သူကို ထိုင်းအာဏာပိုင်များထံ လွှဲပြောင်းပေးရန် တောင်းဆို
လေကြောင်းနှင့် ရေလမ်းမှ သံတွဲသို့ စစ်ကောင်စီ တပ်အင်အား ထပ်ဖြည့်နေ
သံတွဲ စစ်ရှောင်ရွာကို စစ်ကောင်စီက နှစ်ရက်ဆက်တိုက် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်
မောင်တောတိုက်ပွဲ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဘက် ကျည်ကျရောက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က ပြန်ပစ်မည်ဟု သတိပေး
တောင်ကုတ်မှာ စစ်ကောင်စီတပ်နှင့် AA တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေ
Facebookနှင့် VPN ပိတ်ဆို့ရေး စစ်ကောင်စီ၏ စီမံချက်တွင် Mascots Group ဝင်းကျော်နှင့် ခင်ကေခိုင်က အဓိကပါဝင်
ပဲခူး အထင်ကရ ဆရာတော် မန္တလေးမှာ စစ်ကောင်စီ သတ်ဖြတ်၍ ပျံလွန်တော်မူ
အမ်း ကဇုကိုင်းကို လေယာဉ်ဖြင့် ဗုံးကြဲသဖြင့် ကလေးငယ်အပါအဝင် ၃ဦးသေဆုံး
ရခိုင်ပြည် သူ့ကျွန်ဘဝ သက်ဆိုးရှည်အောင် ALP လုပ်နေဟု ရခိုင်နိုင်ငံရေးအသိုင်းအဝိုင်းက ပြော
ကရင် ဘုရားသုံးဆူ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဂိတ် ယာယီပိတ်
အာဆီယံ ဘုံ ၅ ချက် အလုပ်မဖြစ်၍ လမ်းပြမြေပုံသစ် ဖော်ဆောင်ရန် ကုလ မဟာမင်းကြီး တိုက်တွန်း
CNA က အလစ်အငိုက် ဝင်တိုက်၍ ချင်းတပ်နှစ်ဖွဲ့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွား
မြန်မာစစ်ရှောင် ၂၃၆ ဦးကို အိန္ဒိယအစိုးရက ဖမ်းဆီးထောင်ချခြင်း ကန့်ကွက်ရှုတ်ချ
တောင်ကုတ်တက္ကသိုလ်ဝန်းမှာ စစ်ကောင်စီဝင် အင်အား ၁၀၀ ကျော် တပ်စွဲထား
ပါချုပ်နှင့် ဆရာ/ဆရာမများအား လက်နက်ကြီး ပစ်ခတ်ခြိမ်းခြောက်ပြီးနောက် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များ တောင်ကုတ်တက္ကသိုလ်ထဲ တပ်စွဲနေရာယူ
မောင်တောမှာ တိုက်ပွဲပြင်းထန်၊ ပြည်သူများကို မြို့ကထွက်ခွာခွင့် စစ်ကောင်စီနှင့် ARSA က တားမြစ်နေ
သံတွဲမှာ စစ်ကောင်စီ တပ်စွဲနေရာ မိုင်းနင်းမိ၍ ရွာသားတစ်ဦး သေဆုံး
ကျောက်ဖြူမှာ စစ်ကောင်စီနှင့် AA တိုက်ပွဲ ပြန်လည်ဖြစ်ပွား
မတူပီမြို့က ခမရ ၃၀၄ တပ်ရင်းကို ချင်းညီနောင် မဟာမိတ် သိမ်းပိုက်
တောင်ကုတ်နယ်ကို စစ်ကောင်စီဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်၊ ကလေးအပါအဝင် ၃ ဦးသေဆုံး
တောင်ကုတ်မြို့ထဲ ဗုံးခိုကျင်း တူးခွင့် စစ်ကောင်စီ ပိတ်ပင်
AA ထံ လက်နက်ချအညံ့ခံမည့် မောင်တော နခခ ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်များကို စစ်ကောင်စီအရာရှိများက ပါးရိုက်
တောင်ကုတ်တက္ကသိုလ်ဝန်းထဲ စစ်ကောင်စီ လက်နက်ကြီး ကျရောက်ပေါက်ကွဲ
စစ်တွေ ဒေသခံ ၂၀၀ ကျော်ထံမှ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များ ငွေညှစ်နေ
တောင်ကုတ်တိုက်ပွဲ အရပ်သားသေဆုံးမှုရှိ
ရခိုင်ပြည်အတွင်း ကုန်ဈေးနှုန်းများ ထပ်မံမြင့်တက်နေ
စစ်ကောင်စီကို တိုက်မည်ဖြစ်၍ မောင်တောပြည်သူများ မြို့ကထွက်ခွာရန် AA သတိပေး
စစ်ကောင်စီ ဖမ်းဆီးသွားသည့် စစ်တွေမြို့က အရပ်သား ၂၀၀ ကျော် ပြန်လွတ်လာခြင်း မရှိသေး (ရုပ်သံ)
စစ်တွေ မင်းဂံရပ်ကွက်က အရပ်သား ၂၀၀ ကျော် ကို စစ်တပ်က အကြောင်းမဲ့ ဖမ်းဆီး ခေါ်ဆောင်သွား
မနေ့က တောင်ကုတ်မြို့ တိုက်ပွဲအတွင်း စကခ (၅)မှ ဗိုလ်ကြီး အောင်ဇော်ထွန်း ကျ
သံတွဲ ဂေါ့တောင်တွင် တိုက်ပွဲဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေပြီး လက်ရှိတွင် စစ်ရှောင် ၂၅,၀၀၀ ခန့်သည် အလှူရှင်များလိုအပ်နေ
၄ လအတွင်း စစ်ကောင်စီက အစုလိုက်အပြုံလိုက် လူ ၃၆၉ ဦးကို သတ်ဖြတ်
တောင်ကုတ်မှာ စစ်ကောင်စီနှင့် AA စစ်ရေးတင်းမာ၊ ယနေ့ စစ်ကောင်စီက ဗုံးကြဲနေ
မြောက်ပိုင်းညီနောင်တပ်များ လားရှို့မြို့အနီးသို့ ရောက်ရှိလာ၍ စစ်ကောင်စီတပ်များအားလုံး စစ်ပြင်ဆင်နေ
သံတွဲ ဂေါ့တောင်တွင် တိုက်ပွဲဆက်လက်ရှိနေသေး
မောင်တောက မောရဝတီဗျူဟာ အပါအဝင် တပ်စခန်း ၁၀ ခုကို AA သိမ်းပိုက်
သံတွဲမြို့နယ်က စစ်ရှောင်များ အရေးပေါ် စားနပ်ရိက္ခာများလိုအပ်နေ
စစ်ကောင်စီကို လက်နက်နှင့် လေ့ကျင့်ရေးသင်တန်း ပံ့ပိုးသော အိန္ဒိယစီးပွားရေးကုမ္ပဏီများကို JMF ဖော်ထုတ်
စစ်ကောင်စီက လက်နက်ကြီးဆက်တိုက်ပစ်နေ၍ ပေါက်တောနှင့် ပုဏ္ဏားကျွန်းက ကျေးရွာအချို့ ထပ်မံတိမ်းရှောင်နေရ
စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များ VPN အကြောင်းပြပြီး ခြိမ်းခြောက်ငွေညစ်နေ
မတူပီမြို့ကို သိမ်းပိုက်ရန် ချင်းညီနောင် စစ်ဆင်ရေးစတင်၊ AA လည်းပါဝင်ဟု သိရ
စစ်တွေက အတင်းပြောင်းရွှေ့ခံရ ၁၂ ရွာတွင် အိမ်စောင့်ကျန်ခဲ့သူများလည်းကို စစ်ကောင်စီက လိုက်လံဖမ်းဆီး
မောင်တော အလယ်သံကျော်စခန်း အသိမ်းခံရပြီးနောက် ရဲနှင့်မိသားစုဝင် ၄၀၀ ခန့်ကို AA ထိန်းသိမ်းထားဟုဆို
မြန်မာတွင် စစ်ဘေးရှောင် ကလေးငယ် ၁သန်းခန့် ရှိကြောင်း ကုလပြော
ရခိုင်က NGO/INGO များ လုပ်ငန်းလည်ပတ်နိုင်မှု ကျဆင်း
ဗျိုင်းဖြူရွာသား သေဆုံးသူ တိုးလာ၊ ဖမ်းဆီးခံရွာသားများကို ရုံးထုတ်
တရုတ်က စစ်ကောင်စီကို ကင်းလှည့်ရေယာဉ် ၆ စီးပေးအပ်
ရန်ကုန်-သမ္မတရုပ်ရှင်ရုံတွင် စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေးဆန္ဒပြ
စစ်ကောင်စီက အတင်းအဓမ္မနှင်ထုတ်သဖြင့် စစ်တွေမြို့နယ်က ကျေးရွာ ၁၂ ရွာမှ ဒေသခံပြည်သူများ ဒုက္ခရောက်
စစ်ကောင်စီက မြို့ပတ်လည်ကို မိုင်းထောင်ထား၍ စစ်တွေနှင့် ကျောက်ဖြူ ဒေသခံများ မြို့က ထွက်မရကြ
မုံရွာ စစ်တပ်ကာကင်းစခန်းကို PDF တိုက်ခိုက်၊ စစ်သား ၂၀ ဦးခန့်သေဆုံးပြီး ၅ ဦးအရှင်ဖမ်းမိ
ဗျိုင်းဖြူရွာသား သေဆုံးသူ တိုးလာ၊ ဖမ်းဆီးခံရွာသားများကို ရုံးထုတ်
ရခိုင်က NGO/INGO များ လုပ်ငန်းလည်ပတ်နိုင်မှု ကျဆင်း
မြန်မာတွင် စစ်ဘေးရှောင် ကလေးငယ် ၁သန်းခန့် ရှိကြောင်း ကုလပြော
မတူပီမြို့ကို သိမ်းပိုက်ရန် ချင်းညီနောင် စစ်ဆင်ရေးစတင်၊ AA လည်းပါဝင်ဟု သိရ
မွတ်ဆလင်ထောင်နှင့်ချီ ကူညီစောက်ရှောက်ပေးထားကြောင်း AA ပြော၊ စားနပ်ရိက္ခာများ အရေးပေါ်လိုနေ (ရုပ်သံ)
အထင်သေးခံဘဝကနေ ရခိုင်ပြည်ကို သိမ်းပိုက်တော့မည့် AA
လွတ်မြောက်နယ်မြေသို့ တိမ်းရှောင်လာသော မွတ်ဆလင်များကို AA က ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေကြောင်း ဗိုလ်ချုပ်ထွန်းမြတ်နိုင်ပြော
ရခိုင်မှာ ၂ နှစ်အောက် ကလေးငယ်များကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးရန် အရေးတကြီးလိုအပ်နေ
DMG သတင်းထောက်နှင့် ရုံးဝန်ထမ်း အကြမ်းဖက်မှုပုဒ်မဖြင့် ထပ်တိုးအမှုဖွင့်ခံရ
ဆန်ရောင်းဝယ်မှု ကန့်သတ်သတင်းကြောင့် ကျောက်ဖြူတွင် ဆန်ဈေးမြင့်တက်
စစ်ကောင်စီဌာနချုပ်နှစ်ခု သိမ်းပိုက်ရေး AA က ထိုးစစ်အရှိန်မြှင့် 
ရခိုင်လွတ်မြောက်နယ်မြေတွင် စစ်ကောင်စီထုတ် အရက်ဘီယာများ ရောင်းအားကောင်းနေ
အာရက္ခပြည်က လူမျိုးရေးအသွင်ဆောင် ပဋိပက္ခကို ဆန်းစစ်ခြင်း
သံတွဲမှာ တိုက်ပွဲကြောင့် လူဦးရေ တစ်သောင်းခန့် နေရပ်စွန့်ခွာ
UN လူ့အခွင့်အရေးအကြီးအကဲ Turk ကို AA က ဘယ်လို တုန့်ပြန်သလဲ
AA ကို အလိုမရှိကြောင်း မနက်ဖြန် ဆန္ဒပြရန် စစ်တွေက မွတ်ဆလင်များကို စစ်ကောင်စီက ဖိအားပေးနေ
စစ်တွေတွင် ဝမ်းပျက် ဝမ်းလျှော ရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုကြောင့် မွတ်ဆလင် ကလေးငယ် ၈၀ နီးပါး သေဆုံး
မွတ်ဆလင်လူငယ် ၅ သောင်းကို AA နှင့်ပူးပေါင်းရန် ဆွေးနွေးချက် ရိုနေဆန်းလွင် ငြင်း
အမ်းက စစ်ရှောင်ကျေးရွာများမှ စားနပ်ရိက္ခာများကို စစ်ကောင်စီတပ်သားများ ခိုးယူနေ
မာန်အောင် သစ်ပုံရွာသားများကို စစ်ကောင်စီက အတင်းပြောင်းရွှေ့ခိုင်းနေ
ဘူးသီးတောင်မှာ ARSA နှင့် ARA အကြမ်းဖက်မှုမြင့်တက်
AA က သိမ်းပိုက်ထားသော မြို့နယ်များကို နေ့ည မကျန် လေကြောင်းဖြင့် စစ်ကောင်စီ ဗုံးကြဲနေ
ရခိုင်နှင့် အိန္ဒိယ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အပြန်အလှန်ကုန်သွယ်
စစ်တွေနှင့် ကျောက်ဖြူတွင် စစ်ကောင်စီက သင်္ကြန်မဏ္ဍပ်ဆောက်လုပ်နေ
မြေပုံ စညှင်း စစ်ကောင်စီ ပွိုင့် ၂၅၇ စခန်းအား AA ကထိုးစစ်ဆင် တိုက်ခိုက်နေ
ဘူးသီးတောင် မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲတွင် AA စစ်သမီးများ ပါဝင်တိုက်ခိုက်
ရခိုင်အရေး ညှိနှိုင်းပေးမည့် တရုတ် အာဏာရှင်ဟောင်း သန်းရွှေနှင့် အရင်တွေ့
၅ ရက်အတွင်း ဘူးသီးတောင်က ခမရ ၅၆၄ တပ်ရင်းဌာနချုပ်ကို AA သိမ်းပိုက်
မာန်အောင်မှာ ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှူးများ ရွာသားဘက်က မရပ်ဘဲ စစ်ကောင်စီဘက်က ရပ်တည်ပေးနေ
မြန်မာနိုင်ငံမှာ မြေမြှုပ်မိုင်းကြောင့် သေဆုံးသူ ၁၀၀၀ ကျော်တိုးလာ
“အဓမ္မစစ်သားစုဆောင်ရပြီး ထွက်ပြေးလာတဲ့ မွတ်ဆလင်တွေကို စစ်ကောင်စီက လိုက်လံ ရှာဖွေနေ၊ မတွေ့ရှိပါက မိသားစုဝင်များကို ဖမ်းဆီး”
စစ်ကောင်စီနှင့် AA ကြား ဝင်ရောက်စေ့စပ်ညှိနှိုင်းပေးမည်ဟု တရုတ်ပြော
အပူပြင်းဆုံးရာသီဝင်လာ၍ ရခိုင်ကစစ်ရှောင်များ သောက်သုံးရေရှားပါးမှု ကြုံတွေ့နေရ
ရခိုင်စစ်ပွဲ ၄ လကျော်အတွင်း အရပ်သားသေဆုံးသူ ၁၇၉ ဦးရှိ
ရခိုင်က HIV လူနာများ ART ဆေးပြတ်လပ်မှုဖြင့်ကြုံနေရ
မကွေးက စစ်ကောင်စီ တပ်ရင်းတပ်ဖွဲ့များ လက်နက်ချအလင်းဝင်ရန် PRA ပြော
Move Forward ပါတီ ဖျက်သိမ်းရေး ခုံရုံးလက်ခံ၊ မကြာခင် ကြားနာပွဲလုပ်မည် 
တောင်ကုတ်မြို့မ စခန်းမှူး ဒုတိယရဲမှူး စန်းညွှန့် စခန်းမှ ထွက်ပြေး
အမ်းက စစ်ကောင်စီ တောဟိန်းတောင်ဗျူဟာကို AA က ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်
အမ်း နပခမှ ထွက်ပြေးလာသော စစ်ကောင်စီတပ်သား အပါအဝင် ၆ ဦးကို PRA ဖမ်းဆီးထား
စစ်တွေကလက်နက်ကြီး ထိမှန်သော ပေါက်တောပြည်သူ ၆ ဦး
ဖျာပုံအကျဉ်းထောင် ဥပဒေမဲ့ရိုက်နှက်မှု နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသား ၂၀ ဦး ပြင်းထန်ဒဏ်ရာရ
စစ်ကောင်စီပစ်ခတ်၍ ရခိုင်မှာ နှစ်ရက်အတွင်း အရပ်သား ၆ ဦးသေဆုံးပြီး ၁၇ ဦးဒဏ်ရာရ
တရုတ်နိုင်ငံသည် မြန်မာအတွက် အိမ်နီးချင်းကောင်း နိုင်ငံမဟုတ်ဟု ISP စစ်တမ်းက ဖော်ပြ
အမ်း-ပဒါန်း ကားလမ်းကို အကန့်အသတ်မရှိ ပိတ်ကြောင်း AA အရေးပေါ်ထုတ်ပြန်
စစ်ထဲဆွဲခေါ်ခံရသည့် မွတ်ဆလင်တစ်ဦး ဝက်သားမစား၍ နှိပ်စက်ခံရပြီးသေဆုံး
ရသေ့တောင်က စစ်ကောင်စီတပ်သားများ အလံဖြူထောင် လက်နက်ချခဲ့
မာန်အောင်က စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဦးစည်သူအောင် ထောင်ဒဏ် ၃ နှစ်ချမှတ်ခံရ
စစ်ကောင်စီဗုံးကြဲ၍ သေဆုံးဒဏ်ရာရခဲ့သည့် ရမ်းဗြဲဖက်ကြပ် ရွာလုံးကျွတ် တိမ်းရှောင်
စစ်ကောင်စီက စစ်မှုထမ်းရန် အတင်းခေါ်ယူနေ၍ သံတွဲနှင့် မာန်အောင်က လူငယ်အများအပြား တိမ်းရှောင်နေရ
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ထွက်ပြေးသည့် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၅၀၀ ကျော်ရှိ၊ ၃၀၀ ကျော်ကို ပြန်ပို့ထား
ထိုင်းတွင် ကရိန်း မတော်တဆပြိုကျမှုကြောင့် သေဆုံးသူ ၆ဦးတွင် ရခိုင်တစ်ဦးပါဝင်၊ နစ်နာကြေးကို ပွဲစားတစ်ဦးက ထုတ်ယူ၊ မိဘများနှင့် အဆက်အသွယ် လိုနေ
စစ်ရှောင် ရခိုင်အမျိုးသမီးများ၏ စစ်ဘေးကာလ အခက်အခဲများ
မူးယစ်သားကောင်မှ မူးယစ်ပညာပေးဖြစ်လာသူ ဆရာမညို
မိုခါကြောင့် ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများ မပြုပြင်နိုင်သေးသည့် ရခိုင်တွင် တိုက်ပွဲကြား အပျက်စီးများထပ်ဖြစ်လာ
မြောက်ဦးခရီးသွားလုပ်ငန်း အသက် ဆက်လက်ရှင်သက်ဖို့ ရခိုင်ပြည် တည်ငြိမ်အေးချမ်းဖို့လို
စစ်တွေ ကမ်းနားလမ်း ကမ်းခြေအား ယနေ့ ညနေပိုင်း အခြေအနေ (ရုပ်သံ)
ဒီဇင်ဘာလ ပထမအပတ် ရခိုင်ပြည်ထူးခြားသတင်းများ
ချင်းတော်လှန်ရေး တပ်ဖွဲ့အချင်းချင်း လက်နက်ဖြင့် မဖြေရှင်းဖို့ သဘောတူ
ပါတီ ဗဟိုရုံးချုပ် ဖြိုချ ဖျက်ဆီး ခံရခြင်း မရှိဟု ANP ဆို

Related Posts