မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်များအား တတိယနိုင်ငံများတွင် ပြန်လည်နေရာချထားရေး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တောင်းဆို
တောင်အာရှနိုင်ငံမှ မွတ်ဆလင်များကို အမြန်ခြေရာခံကာ တတိယနိုင်ငံသို့ ပြန်လည်နေရာချထားပေးရန် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ယာယီအစိုးရအကြီးအကဲ အကြံပေးအရာရှိချုပ် နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆုရှင် မိုဟာမက် ယူနွတ်စ်က တောင်းဆိုသည်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာရွှေ့ပြောင်းသွားလာရေးအဖွဲ့ (IOM) မှ တာဝန်ရှိသူများနှင့် ဒါကာမြို့ရှိ ၎င်း၏ရုံးတွင် တွေ့ဆုံပြီးနောက် အကြံပေးအရာရှိချုပ်က တောင်းဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ မြန်မာစစ်အစိုးရနှင့် ရက္ခိုင့်တပ်မတော်တို့အကြား တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်လာခြင်းကြောင့် မကြာသေးမီလများအတွင်းက မွတ်ဆလင် ၈,၀၀၀ ခန့် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသို့ ထွက်ပြေးခဲ့ကြရသည်။ အသစ်ရောက်ရှိလာသည့် မွတ်ဆလင်များနှင့် ယခင်ရောက်ရှိနေသည့် မွတ်ဆလင် စုစုပေါင်း တစ်သန်းကျော်သည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ကော့ဘဇားခရိုင်ရှိ စခန်းများတွင် နေထိုင်နေပြီး အများစုမှာ ၂၀၁၇ ခုနှစ်အတွင်းက မြန်မာစစ်တပ်၏ ဖြိုခွင်းမှုကြောင့် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ရသော သူများဖြစ်ကြသည်။ မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်များ
ရခိုင်မှာ မိုးသည်း၍ ရေကြီးပြီး လေပြင်းတိုက်ခတ်လာနိုင်
ရခိုင်ပြည်မှာ မိုးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းပြီး ရေကြီးကာ လေပြင်းမုန်တိုင်း တိုက်ခတ်နိုင်ကြောင်း စစ်ကောင်စီ မိုးဇလ နှင့် တစ်သီးပုဂ္ဂလ မိုးလေဝသပညာရှင်များက ခန့်မှန်း ပြောဆိုထားကြသည်။ စစ်ကောင်စီ၏ မိုးလေဝသနှင့် ဇလဗေဒ ဦးစီးဌာန၏ ယနေ့ စက်တင်ဘာလ ၁၂ ရက်နေ့ နံနက်ပိုင်း ထုတ်ပြန်ချက်အရ မိုးသည်းထန်ပြီး ရေကြီးနိုင်သလို လေပွေလေပြင်းများ တိုက်ခတ်နိုင်ကြောင်း ခန့်မှန်းထားသည်။ မြန်မာအလယ်ပိုင်းနှင့် အနောက်မြောက်ဘက်မှာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော လေပွေလှိုင်းနှင့် လေပြင်းမုန်တိုင်းမှာ ရခိုင်၊ ချင်း၊ မကွေးနှင့် စစ်ကိုင်းမှာ ဆက်လက်တည်ရှိနေမည်ဖြစ်ပြီး နောက် ၃၆ နာရီအတွင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ကမ်းရိုးတန်းနှင့် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော် အနောက်မြောက်ဘက်သို့ ရောက်သွားနိုင်ကြောင်း စစ်ကောင်စီ မိုး/ဇလ က ထုတ်ပြန်ထားသည်။
ရခိုင်က စစ်ရှောင်အများစု အငတ်ဘေးဖြင့် ရင်ဆိုင်လာရ
ရခိုင်ပြည်မှာ လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲများကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးနေရသူ ဒုက္ခသည် ၆ သိန်းကျော်ရှိပြီး လက်ရှိတွင် ဒုက္ခသည်များမှာ အငတ်ဘေးဖြင့် ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေကြောင်း စစ်ရှောင်များက ပြောဆိုကြသည်။ စစ်တွေမြို့နယ်က စစ်ကောင်စီ နှင်ထုတ်ခဲ့သည့် ပလ္လင်ပြင်၊ အောင်တိုင်၊ ဝါဘိုနှင့် အမြင့်ကျွန်းအပါအဝင် တခြားကျေးရွာ အများအပြားက ဒေသခံများမှာ စစ်ရှောင်နေပြီး စားဝတ်နေရေး အလွန်ခက်ခဲနေသည်ဟု သိရသည်။ ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့က ဒေသခံပြည်သူများမှာ အလုံးစုံ မြို့ထဲသို့ ဝင်ရောက်နိုင်ခြင်းမရှိဘဲ ကျွဲထိုး၊ သလူမော်၊ ခမောင်းတော၊ အောင်ဇေယျနှင့် တခြားကျေးရွာအချို့တွင် စစ်ရှောင်နေကြပြီး စားနပ်ရိက္ခာ ပြတ်တောက်နေပြီဟု ရွာသားများက ပြောသည်။ ပေါက်တောမြို့နယ်တွင်လည်း တောင်ဦးမော်၊ သဲခုံ၊ ကြိမ်ခွေမော်အပါအဝင် ရသေ့တောင်၊ ဘူးသီးတောင်၊ မောင်တော၊ သံတွဲ၊ ဂွမြို့နယ်တို့တွင်
စစ်ကောင်စီ ဗုံးကြောင့် ဒဏ်ရာရ စစ်သုံ့ပန်းများကို AA က ဆေးကုပေး
မောင်တောမြို့သိမ်းတိုက်ပွဲအတွင်း ဖမ်းဆီးရမိသည့် စစ်သုံ့ပန်းများအား ခေတ္တထိန်းသိမ်းထားသည့် လေးမိုင် နခခ-၂ တပ်စခန်းကို အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီက စက်တင်ဘာလ ၉ ရက် ည ၉ နာရီခွဲတွင် ဂျက်ဖိုက်တာဖြင့် လေကြောင်း ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ အဆိုပါ AA ၏ အကျဉ်းစခန်း နခခ-၂ တပ်စခန်းမှာ တိုက်ပွဲအတွင်း ဖမ်းဆီးရမိထားသော စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များ၊ မွတ်ဆလင်လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ဝင်များ၊ စစ်ကောင်စီသတင်းပေးများနှင့် အကျဉ်းသားများအား ထိန်းသိမ်းထားသည့် စခန်းဖြစ်သည်။ စစ်ကောင်စီ ဗုံးကြောင့် နေရာ၌ စစ်သုံ့ပန်း ၅၀ ကျော် သေဆုံးသွားပြီး အများအပြား ဒဏ်ရာ ပြင်းထန်စွာ ရရှိသွားကြပြီး ဒဏ်ရာရသူများအားလုံးကို အာရက္ခတပ်တော် AA က ဆေးကုသပေးနေကြောင်း သိရသည်။ မောင်တောမြို့သိမ်းတိုက်ပွဲမှာ
မြဝတီနှင့် တာချီလိတ်မှာ ရေကြီးနေ
မြဝတီမြို့နယ်၊ တာချီလိတ် အပါအဝင် ကျိုင်းတုံမြို့နယ်၊ ဟိုပုံးနှင့် ကျောက်ဆည်မြို့တို့တွင် တောင်ကျချောင်းရေနှင့် မြစ်ရေ၊ ချောင်းရေများ မြင့်တက်လာ၍ ရေကြီးရေလျှံဖြစ်ပွားနေကြောင်း သိရသည်။ ကရင်ပြည်နယ်၊ ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ် မြဝတီမြို့နယ်တွင် ယမန်နေ့မှစတင်ကာ သောင်ရင်းမြစ်ရေ မြင့်တက်လာရာမှ မြ၀တီမြို့နယ်တွင် ရေကြီးမှုများဖြစ်ပေါ်နေပြီး အဆိုပါရေကြီးမှုသည် ဒုတိယအကြိမ်မြောက်ရေကြီးမှုဖြစ်ကြောင်း ဒေသခံများက ပြောသည်။ အနိမ့်ပိုင်းရပ်ကွက်များအားလုံး ရေတက်နေပြီး အချိန်မီပြောင်းရွှေ့ထားနိုင်ကြောင်း မြဝတီအခြေစိုက် ရေဘေးကူညီရေး ကယ်ဆယ်ရေးသမားတစ်ဦးက ပြောသည်။ “ရေက တက်တယ်ဆိုပေမယ့် လူတွေက အတွေ့အကြုံရှိထားတော့ Alert ဖြစ်တယ်။ သိပ်မကြာသေးခင်က ရေကြီးထားတာဆိုတော့ အနိမ့်ပိုင်းက ပြည်သူတွေလည်း ကိုယ့်ဟာကိုယ် ကြိုရှောင်ကြတယ်။ ရေကြီးတာတော့ နှစ်ကြိမ်ဆိုတော့ ကယ်ဆယ်ရေးသမားတွေလည်း လုပ်စရာရှိတာကို ဆက်တိုက် လုပ်သွားကြတယ်” ဟု
စစ်ကောင်စီ နေ့စဉ်ကျူးလွန်နေသော စစ်ဇရာဝတ်မှု မှတ်တမ်းများကို နိုင်ငံတကာသို့ ပေးပို့မည်ဟု ညီနောင်မဟာမိတ်ပြော
အာဏာလက်လွှတ်ရန် နီးကပ်နေသော စစ်ကောင်စီ၏ စစ်ရာဇဝတ်မှု၊ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ပြစ်မှုကျူးလွန်နေသော အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုလုပ်ရပ်များကို မှတ်တမ်းတင်ထားကြောင်း မြောက်ပိုင်းညီနောင်မဟာမိတ် ၃ ဖွဲ့က ထုတ်ပြန်ပြောသည်။ ထိုမှတ်တမ်းများကို အိမ်နီးနားချင်းနိုင်ငံများနှင့် အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုကို မလိုလားသော ယဉ်ကျေးသည့် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများထံသို့ ပေးပို့သွားမည်ဟု ညီနောင်မဟာမိတ် ၃ ဖွဲ့က စက်တင်ဘာလ ၁၀ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ မြန်နိုင်ငံအနှံ့အပြား၌ လှည့်ပတ်၍ စစ်ရှုံးနေသော စစ်ကောင်စီသည် ၎င်းတို့၏ တပ်ရင်း၊ တပ်မ၊ စကခ၊ ဒကစ၊ ရမခ အစရှိသော စစ်တိုင်းဌာနချုပ်များ၊ ရဲတပ်ရင်း၊ လေ့ကျင့်ရေးသင်တန်းကျောင်းများ အပါအဝင် ၎င်းတို့ထိန်းချုပ်ထားသော မြို့၊ ရွာ အမြောက်အမြားတို့ကို နေ့စဉ်နီးပါး လက်လွှတ်ဆုံးရှုံးလျက် ရှိနေသည်။ ထိုကြောင့် ညီနောင်သုံးဖွဲ့
မောင်တောကို စစ်ကောင်စီ ဗုံးကြဲ၍ AA ဖမ်းထားသော စစ်သုံ့ပန်း ၅၀ ကျော် သေဆုံး
တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေသော ရခိုင်ပြည် မောင်တောမြို့နယ်ကို ယမန်နေ့ စက်တင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့က စစ်ကောင်စီ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့၍ အာရက္ခတပ်တော် AA ထိန်းသိမ်းထားသော စစ်သုံ့ပန်း ၅၀ ကျော် သေဆုံးသွားကြောင်း AA က ယနေ့ စက်တင်ဘာလ ၁၀ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်သည်။ စစ်သုံ့ပန်းများနှင့် မွတ်ဆလင်လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များအား AA က ခေတ္တထိန်းသိမ်းထားသော မောင်တော လေးမိုင် နခခ – ၂ စခန်းကို ယမန်နေ့ ည ၉ နာရီခွဲအချိန်တွင် စစ်ကောင်စီက ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ သေဆုံးသူထဲတွင် မောင်တောမြို့သိမ်းတိုက်ပွဲအတွင်း ဖမ်းဆီးရမိထားသော စစ်သုံ့ပန်းများ၊ ARSA ၊ RSO တပ်ဖွဲ့ဝင်များ၊ စစ်ကောင်စီသင်တန်းပေး မွတ်ဆလင်
လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ပေါက်တောမှာ အရပ်သား ၁၀ ဦးနှင့် စစ်သုံ့ပန်း ၇ ဦးသေဆုံး
(သေဆုံးသူများထဲ AA အကျဉ်းစခန်းထိန်းသိမ်းရေး တာဝန်ရှိသူများလည်း ပါဝင်) ရခိုင်ပြည် ပေါက်တောမြို့နယ်ကို အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီမှ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့၍ ဒေသခံအရပ်သား ၁၀ ဦးသေဆုံးပြီး စစ်သုံ့ပန်း ၇ ဦး သေဆုံးသွားကြောင်း AA က ယမန်နေ့ စက်တင်ဘာလ ၉ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်သည်။ စစ်သုံ့ပန်းများနှင့် ကျေးရွာသားများအား ဆေးကုသပေးနေသော ပေါက်တောမြို့နယ် ရှင်ရွာကျေးရွာကို စက်တင်ဘာလ ၈ ရက် ညနေ ၇ နာရီအချိန်ခန့်တွင် စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု နှစ်ကြိမ်ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး အရပ်သား ၁၀ ဦးနှင့် စစ်သုံ့ပန်း ၇ ဦးသေဆုံးခဲ့ကာ ၁၀ ဦးဒဏ်ရာ ရရှိသွားကြောင်း သိရသည်။ သေဆုံးသွားသော
AA ကို အင်အား ၁,၀၀၀ ခန့်နှင့် တိုက်ခိုက်ခဲ့ဟု RSO နိုင်ငံရေးဌာနပြော
ရခိုင်ပြည် ဘူးသီးတောင်၊ မောင်တော ဒေသမှာ အာရက္ခတပ်တော် AA ကို အင်အား ၁,၀၀၀ ခန့်ဖြင့် စစ်ကောင်စီနှင့် ပူးပေါင်းကာ တိုက်ခိုက်ခဲ့ဟု မွတ်ဆလင် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တစ်ခုဖြစ်သည့် RSO နိုင်ငံရေးဌာနက ပြောသည်။ RSO နိုင်ငံရေးဌာနအကြီးအကဲ ဦးကိုကိုလင်း အမည်ရှိသူနှင့် ရိုက်တာသတင်းဌာနတို့ သီးသန့်တွေ့ဆုံမေးမြန်းစဉ် ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ရိုက်တာသတင်းဌာနက စက်တင်ဘာလ ၆ ရက်တွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။ RSO မှာ အင်အား ၆,၀၀၀ ခန့်ရှိသည့်အနက်မှ အင်အား ၁,၀၀၀ ခန့်ဖြင့် AA ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သော်လည်း ပြန်လည် ဆုတ်ပေးလိုက်ရသည်ဟု RSO နိုင်ငံရေးအကြီးအကဲ ဦးကိုကိုလင်းက ဆိုသည်။ “ဒီနှစ်အစောပိုင်းမှာ မောင်တောဒေသကို ကာကွယ်ဖို့
စစ်ကောင်စီက ဂျီနီဗာကွန်ဗင်းရှင်းနှင့်ညီဟု မင်းအောင်လှိုင်က ICRC ကို ဗြောင်လိမ်
(ရခိုင်မှာ နှစ်ရက်အတွင်း စစ်ကောင်စီ ဗုံးကြဲ၍ လူ ၈၀ ခန့်သေဆုံး) အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီ ဥက္ကဌ မြန်မာစစ်တပ်ခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်က ဂျီနီဗာကွန်ဗင်းရှင်းနှင့်အညီ စစ်တပ်က ဆောင်ရွက်နေကြောင်း ICRC ဥက္ကဌ ကို ဗြောင်လိမ်နေသည်။ ICRC ဥက္ကဌ Ms.Mirijana Spoiljarc Egger နှင့် စစ်ကောင်စီ (မြန်မာစစ်တပ်) ခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်တို့ ယမန်နေ့ စက်တင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့က နေပြည်တော်မှာ တွေ့ဆုံခဲ့စဉ် မင်းအောင်လှိုင်က ယင်းကဲ့သို့ ဗြောင်လိမ်ခဲ့သည်။ စစ်ခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်က မြန်မာစစ်တပ်က ဂျီနီဗာကွန်ဗင်းရှင်းနှင့်အညီ ဆောင်ရွက်နေကြောင်း၊ ICRC အနေဖြင့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီများပေးအပ်ရာတွင် မသက်ဆိုင်သူများထံသို့ မရောက်ရှိစေရေး စစ်တပ်နှင့်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန်