တော်လှန်ရေးခရီးကြမ်းနှင့် ရခိုင်လူထု
ကမ္ဘာ့သမိုင်းတစ်လျှောက် အဖိနှိပ်ခံလူတန်းစားများမှာ ၎င်းတို့၏အဖိနှိပ်ခံဘဝမှ လွတ်မြောက်ရန် တော်လှန်ရေး တစ်ရပ်ကိုအမြဲဆင်နွှဲကြရလေ့ရှိတတ်သည်။ မျက်မှောက်ခေတ်တွင်လည်း ထိုကဲ့သို့ပုံစံတူ တော်လှန်ရေးများ ဆက်လက်ပေါ်ပေါက်လျှက်ရှိနေကြဆဲပင်။ ရခိုင်ပြည်၌ လက်ရှိကြုံနေရသည့် တိုက်ပွဲများမှာလည်း အဖိနှိပ်ခံရမှုများမှ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည့် တော်လှန်ရေးတိုက်ပွဲများပင်ဖြစ်သည်။ လက်ရှိတွင် တော်လှန်ရေးအားဦးဆောင်နေသည့် အာရက္ခတပ်တော် AA မှာ တချို့တစ်ဝက်သော စစ်ရေးအောင်မြင်မှုများကို ရရှိထားပြီးဖြစ်သည်။ အဆိုပါ စစ်ရေးအောင်မြင်မှုများနှင့်အတူ ပူးတွဲရရှိလာသည့် ရလဒ်များလည်းရှိနေပြီး အဆိုပါရလဒ်များကို ပြည်သူများအနေဖြင့် ခံစားကြရသည်များလည်းရှိကာ ခံစားခွင့်မရကြသည်များလည်း ရှိနေသည်။ တော်လှန်ရေးတစ်ရပ် အောင်မြင်နိုင်ရေးမှာလည်း ဒေသနေလူထု၏ ပူးပေါင်းပါဝင်နိုင်မှုနှင့် ခံနိုင်ရည်ရှိမှုတို့မှာ အဓိကကျသည့် အချက်ထဲတွင် ပါဝင်နေသည်။ ယင်းအပြင် လုပ်ပိုင်ခွင့်ရှိသူများ၏ ပြည်သူအပေါ် စိတ်စေတနာထားရှိမှု အတိုင်းတာမှာလည်း အရေးပါသည်။ အဆိုပါအခြေနေအရပ်ရပ်တို့မှာ တော်လှန်ရေးဆင်နွှဲလျှက်ရှိနေသည့် ရခိုင်ဒေသတွင်
လားရှိုးမြို့ထဲ စစ်ကောင်စီ လက်နက်ကြီးပစ်ခတ် အရပ်သား ၆ ဦးသေဆုံးပြီး ၁၀ ဦး ဒဏ်ရာရ
ရှမ်းမြောက် တအောင်းဒေသ လားရှိုးမြို့ထဲသို့ အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီမှ လက်နက်ကြီးပစ်ခတ်၍ အရပ်သား ၆ ဦးသေဆုံးပြီး ၁၀ ဦး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရသွားကြောင်း တအောင်းတပ် TNLA က ယနေ့ ဇူလိုင်လ ၄ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ထားသည်။ ယနေ့ နံနက် ၇ နာရီကစ၍ စစ်ကောင်စီတပ်များသည် လားရှိုးမြို့တွင်းသို့ လက်နက်ကြီးများ ပစ်ခတ်ခဲ့ပြီး အရပ်သားများ ထိခိုက်သေဆုံးသည့်အပြင် နေအိမ်များလည်း ပျက်စီးခဲ့သည်။ ရပ်ကွက် ၉ တွင် လက်နက်ကြီးတစ်လုံးကျရောက် ပေါက်ကွဲမှုကြောင့် သားမိနှစ်ဦး သေဆုံးပြီး ရပ်ကွက် ၁၁ တွင်လည်း လက်နက်ကြီးတစ်လုံး ကျရောက်ပေါက်ကွဲခဲ့၍ နောက်ထပ် အရပ်သား ၃ ဦး သေဆုံးခဲ့ရသည်။ ထိုအပြင်
ရခိုင်က စစ်ရှောင်များ မိုးတွင်းကာလ စားသောက်နေထိုင်ရေးများ ပိုမိုကျပ်တည်းနေ
ရခိုင်တွင် မိမိနေရပ်မှ တစ်ခြားမြို့ရွာ အသီးသီးသို့ စစ်ဘေးရှောင်လျှက် ရှိနေကြဆဲသူများမှာ လက်ရှိ မိုးတွင်းကာလအတွင်း စားဝတ်နေရေး အကျပ်အတည်း ပိုဖြစ်လာနေကြောင်း စစ်ဘေးရှောင်နေကြရသူများဖြစ်သည်။ နေရပ်မှစွန့်ခွာပြီး နီးစပ်ရာများတွင် ကပ်ခိုနေကြရခြင်းဖြစ်၍ မိုးတွင်းကာလ နေထိုင်ရေးမှာ အကျပ်တည်းဖြစ်နေရသည်ဟု ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့မှ စစ်ရှောင်အမျိုးသမီးတစ်ဦးက ပြောသည်။ “တိုက်ပွဲတွေ မဖြစ်ခင်ကတည်းကနေ မြို့ကရှောင်နေရတာ။ သူများအိမ်တွေမှာ ကပ်ခိုပြီးနေကြရတာ။ တိုက်ပွဲတွေဖြစ်ပြီး အခုချိန်ထိလည်း မြို့ကိုပြန်ဝင်ခွင့်မရသေးတော့ ဒီအတိုင်းပဲဆက်နေကြရသေးတယ်။ စစ်ရှောင်စတုန်းက နွေရာသီဆိုတော့ ဘယ်လိုပဲနေနေ အဆင်ပြေသေးတယ်။ မိသားစုလိုက် ကပ်ခိုနေကြရတာဆိုတော့ အခုမိုးတွင်းမှာက နေရေးထိုင်ရေးတွေ အတော့်ကိုအကျပ်တည်းဖြစ်ရပါတယ်” ဟု ပြောသည်။ လက်ရှိ ဖြစ်ပွားနေသည့် တကျော့ပြန်တိုက်ပွဲတွင် စစ်ဘေးရှောင်ရသူများမှာ ယခင်တိုက်ပွဲများ ဖြစ်စဉ်ကဲ့သို့ ယာယီစစ်ရှောင်စခန်းများတွင် ခိုလှုံရခြင်းမဟုတ်ဘဲ မိမိနှင့်
ဓာတ်မြေသြဇာရှားပါး၍ ရခိုင်လယ်သမားများ ဆန်မှုန့်၊ ပဲနှင့် မုန်ညင်းဖတ်များကို အစားထိုးအသုံးပြု
ဓာတ်မြေသြဇာများ စျေးမြင့်ပြီးရှားပါးနေခြင်းကြောင့် ရခိုင်ပြည်အတွင်းက လယ်ယာလုပ်ကိုင်သူများမှာ မိမိတို့လယ်ယာများတွင် ဓာတ်မြေသြဇာအစားထိုးအနေဖြင့် ဆန်မှုန့်၊ ပဲဖတ်နှင့် မုန်ညင်းဖတ်များကြဲနေကြရကြောင်း လယ်ယာလုပ်ကိုင်သူများက ပြောသည်။ လယ်ယာများ ထွန်ယက်ပြီးနောက် အသုံးပြုသည့် မြေသြဇာမှာ ဒေသတွင်းရောင်းချကြခြင်းမရှိ၍ အစားထိုးအနေဖြင့် ဆန်မှုန့်များကြဲနေကြရခြင်းဖြစ်သည်ဟု မြောက်ဦးမြို့နယ်မှ လယ်သမားတစ်ဦးက ပြောသည်။ “မြေသြဇာအမဲကရှာမရဘူးဗျ။ ကျနော်တို့ကအဲ့ဒါကို ထွန်ယက်ပြီးနောက်ပိုင်းမြေမှာကြဲချကြတာလေ။ အခုကမရှိတော့ ဆန်မှုန့်တွေပဲကြဲနေကြရတယ်။ ထိရောက်မထိရောက်တော့မသိဘူး။ ဒါပေမယ့် ဆန်မှုန့်ကြဲတာက ပိုးမွှားကျတယ်လို့လည်းကြားနေရတော့ စိုးရိမ်နေရသေးတယ်” ဟု ပြောသည်။ မြေသြဇာမှာရှားပါးသည့်အပြင် ရှိသည့်ဓာတ်မြေသြဇာများမှာလည်း စျေးမြင့်နေသည့်အတွက် ဒေသတွင်းမြေသြဇာအဖြစ် အသုံးပြု၍ရသည့် အရာများကိုသာ အားထားရမည်ဖြစ်သည်ဟု ကျောက်တော်မြို့မှ လယ်သမားတစ်ဦးက ဆိုသည်။ “ရှိတဲ့ မြေသြဇာတွေကလည်း စျေးက အင်မတန်မြင့်နေတော့ လယ်သမားတွေအနေနဲ့ ဝယ်သုံးနိုင်ဖို့ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်ဘူး။
သံတွဲမှာ စစ်ကောင်စီ လေကြောင်းပစ်ခတ်၍ အရပ်သား အမျိုးသမီး ၅ ဦးဒဏ်ရာရ
ရခိုင်ပြည် သံတွဲမြို့တိုက်ပွဲအတွင်း စစ်ကောင်စီ လေကြောင်းဗုံးကြဲပစ်ခတ်၍ အပြစ်မဲ့ ကလေးငယ်များအပါအဝင် အမျိုးသမီး ၅ ဦး ဒဏ်ရာရသွားကြောင်း ဒေသခံများပြောပြချက်အရ သိရသည်။ ယမန်နေ့ ဇူလိုင်လ ၂ နေ့လယ် ၁ နာရီအချိန်ခန့်တွင် အရပ်သားပြည်သူများနေထိုင်သည့် သံတွဲမြို့နယ် မြုံပြင်ကျေးရွာကို စစ်ကောင်စီလေတပ်မှ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့၍ အမျိုးသမီး ၅ ဦး ပြင်းထန်ဒဏ်ရာရရှိသွားခြင်းဖြစ်သည်။ ဒဏ်ရာရသူများမှာ အသက် ၁၄ နှစ်ခန့် မယုယမြင့်မွန်၊ အသက် ၁၈ နှစ်ခန့် မကြည်ဖြူခင်၊ အသက် ၂၁ နှစ်ခန့် မဝေဝေထွေး၊ အသက် ၄၅ နှစ်ခန့် ဒေါ်မြလေးစိန်၊ အသက် ၇၆ နှစ်ခန့် ဒေါ်သိန်းဟန်တို့ ဖြစ်ကြသည်။ မြုံပြင်ရွာနှင့်နီးစပ်သူတစ်ဦးက
အကြမ်းဖက် ဘုန်းကြီးအတု ဟု ဂျာမန်ရောက် မြန်မာများက သီတဂူကို ကန့်ကွက် ဆန္ဒပြ
အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီနှင့် အကြမ်းဖက်မှုများကို အားပေး အားမြှောက်ပြုလုပ်နေမှုကြောင့် ဝေဖန်ခြင်းခံနေရသည့် သီတဂူဘုန်းကြီး ဦးဉာဏိဿရကို ဂျာမန်ရောက် မြန်မာများက ကန့်ကွက် ဆန္ဒပြပွဲ ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ ဇူလိုင်လ ၃ ရက်နေ့ ဂျာမနီရောက်တော်လှန်ရေးအင်အားစုများက သီတဂူဘုန်းကြီး၏ အပြန်ခရီးကို သတင်းရရှိသဖြင့် Frankfurt လေဆိပ် စုဝေးရောက်ရှိပြီး ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ကန့်ကွက်စာများကိုလည်း ဂျာမန်နှင့် အင်္ဂလိပ် နှစ်ဘာသာဖြင့် ရေးသားထားသည်။ ဆန္ဒပြသူများက စစ်အာဏာရှင်အားပေးသည့် အကြမ်းဖက်ဘုန်းကြီးအတုကို ကန့်ကွက်ရှုတ်ချကြောင်းနှင့် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နှင့် သီတဂူဘုန်းကြီးတို့ ယှဉ်တွဲနေသော ဓာတ်ပုံများကိုလည်း အကြမ်းဖက် သမားများ ဟု ရေးသားထားသည်။ အကြမ်းဖက်ဘုန်းကြီးအတုကို ကန့်ကွက်ရှုတ်ချကြောင် ကန့်ကွက်စာများကိုလည်း ဂျာမန်နှင့် အင်္ဂလိပ် နှစ်ဘာသာဖြင့် ရေးသားထားသော လက်ကမ်းစာစောင်များကိုလည်း
ဒေါ်လာဈေး ၄၆၀၀ ကျပ်ရှိပြီး အခေါက်ရွှေ တစ်ကျပ် ၅၅ သိန်းကျော်ရှိနေ
မြန်မာပြည်တွင်းစီးပွားရေးစျေးကွက်တွင် အမေရိကန်တစ်ဒေါ်လာလျှင် ငွေကျပ် ၄၆၀၀ ကျော်သို့ စျေးမြင့်တက်နေပြီး အခေါက်ရွှေတစ်ကျပ်သားလျှင် ငွေကျပ် ၅၅ သိန်းကျော်အထိ စျေးပေါက်နေကြောင်း စျေးကွက်အတွင်းမှ စုံစမ်းသိရသည်။ စစ်ကောင်စီက အိမ်ရာချေးငွေများကို ဗဟိုဘဏ် သတ်မှတ်ဈေးထက် ကျော်လွန်ချေးငှားသည်ဟုဆိုကာ ပုဂ္ဂလိကဘဏ် ၇ ခုကို အရေးယူမည်ဟု ထုတ်ပြန်ကြေညာထားသည်။ ယင်းအပြင် ဂျပန်နိုင်ငံသား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦး အပါအဝင် ဆန်ကုန်သည်များကို ဖမ်းဆီးခြင်းတို့ကြောင့် စီးပွားရေးအရ ဆုတ်ယုတ်မှုများစွာ ဖြစ်ပေါ်နေ၍ ပြည်တွင်းစီးပွားရေး အခြေအနေများ ပိုမို ကျဆင်းလာကြောင်း သိရသည်။ ကျပ်ငွေတန်ဖိုးမှာလည်း ပြန်လည် မြင့်တက်လာခြင်းမရှိဘဲ ဆက်လက် ကျဆင်းနေဆဲပင်ဖြစ်ကြောင်း ရန်ကုန်စီးပွားရေးသမားတချို့နှင့် ရွှေကုန်သည်တချို့က ရှင်းပြသည်။ UMFCCI မှ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်က “ရွှေအရောင်းအဝယ် ဒေါ်လာ