ဖုန်းလိုင်းပြတ်တောက်မှုကြောင့် ရခိုင်က NGO/INGO များ လုပ်ငန်းလည်ပတ်ရ ခက်ခဲနေ
ရခိုင်တွင် ဖုန်းလိုင်းပြတ်တောက်နေ၍ NGO/INGO များမှာ ဒေသတွင်းလုပ်ငန်း လည်ပတ်နိုင်မှုများ များစွာခက်ခဲလျှက်ရှိနေကြသည်ဟု NGO အသိုင်းအဝန်းမှ သိရသည်။ ရခိုင်တွင် ဒေသတွင်းလည်ပတ်နေသည့် န်ိုင်ငံတကာအဖွဲ့စည်းပေါင်း ၂၀ ကျော်ခန့်ရှိပြီး အဆိုပါအဖွဲ့စည်းများမှာ ဒေသတွင်းကလေးသူငယ်အခွင့်အရေး၊ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေး၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ စိတ်ပိုင်းရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာဖွံ့ဖြိုးရေး၊ ကျေးလက်ဖွံ့ဖြိုးရေး၊ လူမှုဖူလုံရေး စသည့်အရာများအတွက် ထောက်ပံ့ကူညီရေးများ လုပ်ဆောင်လျှက်ရှိနေခြင်းဖြစ်သည်။ လက်ရှိတွင်မူ ဒေသတွင်းဖုန်းလိုင်းမရရှိမှုများကြောင့် အဆိုပါ ထောက်ပံ့ကူညီရေးလုပ်ငန်းစဉ်များမှာ လုပ်ဆောင်နိုင်ရန် ခက်ခဲလျှက်ရှိနေကြရသည်ဟု စစ်ဘေးရှောင်များအား ကူညီထောက်ပံ့နေသူ NGO ဝန်ထမ်းတစ်ဦးက ပြောသည်။ “အခက်ခဲဆိုတာထက် ဘယ်လို အလုပ်လုပ်ရမယ်မှန်းကို မသိတော့တာပါ။ အရင်က ဖုန်းလိုင်းရတော့ နည်းနည်းအဆင်ပြေပါသေးတယ်။ အခုက အလုပ်ကလူတွေ အချင်းချင်းရော နယ်ဖက်ကလူတွေနဲ့ရော အဆက်သွယ်မရတော့ ထောက်ပံ့ရေးလုပ်ငန်းတွေက
ရခိုင်မှာ စပါးဝယ်လိုအား မရှိသလောက်ကျဆင်းသွား၍ တောင်သူများခက်ခဲနေ
ရခိုင်ပြည်မှာ ယခင်နှစ်နည်းတူ စပါးဝယ်လိုအား မရှိသလောက်ကျဆင်းသွား၍ တောင်သူလယ်သမားများမှာ ခက်ခဲမှုဖြင့်ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရကြောင်း သိရသည်။ မိုးရာသီက စိုက်ပျိုးခဲ့သည့် စပါးများကို လက်ရှိတွင် ရိတ်သိမ်းနေပြီး စပါးပေါ်လာပြီဖြစ်သော်လည်း စပါးဝယ်ယူသူမရှိ၍ တောင်သူများမှာ ဝင်ငွေမရှိသည့် အခက်အခဲကို ကြုံနေရကြောင်း ပြောဆိုနေကြသည်။ ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ်မှ လယ်သမားတစ်ဦးက “လယ်သမားတွေ အတွက်တော့ ဒီနှစ်လည်း အခက်အခဲပဲ။ ရိတ်သိမ်းပြီးစပါးတွေကို ဝယ်မယ့်သူမရှိဘူး။ အခုလိုထွက်လာတဲ့ စပါး ရောင်းမထွက်တော့ အကြွေးကျခံပြီး လယ်စိုက်ထားကြတဲ့ လယ်သမားတွေဆို ဘယ်လို ရှေ့ဆက်ရမယ်မှန်းတောင် မတွေးတတ်ကြတော့ဘူး” ဟု ပြောသည်။ ရခိုင်ပြည်က တောင်သူအများစုသည် ရိုးရိုးစပါးထက် ပေါ်ဆန်းမွှေးစပါးကို အဓိကထားစိုက်ပျိုးကြပြီး ယခင်က ရန်ကုန်အပါအဝင် ပြည်မမြို့များကို ပေါ်ဆန်းမွှေးဆန် ရောင်းချခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ သို့သော်လည်း
မောင်တောခရိုင်နှင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ပြန်လည်ထူထောင်ရာတွင် စစ်သွေးကြွ ARSA, RSO, ARA များက အဖျက်အမှောက်လုပ်နိုင်ဟုဆို
ရခိုင်ပြည် ဘူးသီးတောင်၊ မောင်တောဒေသကို ပြန်လည်ထူထောင်ခြင်းနှင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ပြန်လည်အသက်သွင်းချိန်တွင် စစ်သွေးကြွ လက်နက်ကိုင်များအနေဖြင့် အဖျက်အမှောက်လုပ်ငန်းများကို ပြုလုပ်လာနိုင်သည်ဟု ဒေသခံများက သုံးသပ်နေကြသည်။ မောင်တောဒေသ တစ်ခုလုံးကို ဒီဇင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့က အပြီးသတ်သိမ်းပိုက်လိုက်ပြီဟု အာရက္ခတပ်တော် AA က ထုတ်ပြန်ပြီးနောက် မောင်တောခရိုင် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးနှင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး အမြန်ဆုံးလည်ပတ်နိုင်ရန် ဒေသခံပြည်သူများမှာ မျှော်လင့်စောင့်ဆိုင်းနေကြသည်။ ရခိုင်ပြည်၏ အဓိက ဝင်ငွေတစ်ခုဖြစ်သည့် ရခိုင်-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နယ်စပ် မောင်တောနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးကို တကျော့ပြန်တိုက်ပွဲစသည့် ၂၀၂၃ နိုဝင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့ကတည်းက ပိတ်ထားခဲ့သည်မှာ ယခုအချိန်အထိ ဖြစ်သည်။ မောင်တောဒေသ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးနှင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလုပ်ငန်းများကို ပြန်လည်ချိန်တွင် စစ်သွေးကြွ မွတ်ဆလင် လက်နက်ကိုင်များက အဖျက်အမှောက်လုပ်ငန်းများ လုပ်ဆောင်လာမည်ဟု
စစ်ကောင်စီ တောင်သုံးလုံးစခန်းကို တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့ သိမ်းပိုက်
ကရင်ပြည်နယ် ဒွယ်လိုးမြို့နယ်က အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီ၏ တောင်သုံးလုံး စစ်စခန်းကို တော်လှန်ရေးပူးပေါင်းအဖွဲ့များက ဒီဇင်ဘာလ ၁၁ ရက်နေ့က သိမ်းပိုက်လိုက်ပြီဟု BPLA ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရသည်။ စစ်ကောင်စီ၏ တောင်သုံးလုံးစစ်စခန်းကို ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်(KNLA)၊ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော်(PDF)၊ ဗမာပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်တော်(BPLA)နှင့် Force for Federal Democracy(FFD)တို့ပါဝင်သော မဟာမိတ်ပူးပေါင်းအဖွဲ့က တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။ ဒွယ်လိုးမြို့နယ်ရှိ စစ်ကောင်စီတောင်သုံးလုံးစခန်းသည် KNU တပ်မဟာ(၅)နယ်မြေတွင်ရှိသော စစ်စခန်းဖြစ်ပြီး အဆိုပါစခန်းမှ ၁၂၀(မမ)၊ ၈၁(မမ)၊ ၆၀(မမ)လက်နက်ကြီးများအပါအဝင် လက်နက်ခဲယမ်းအများအပြားကို သိမ်းဆည်းရရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
စစ်အာဏာရှင်စနစ်နှင့်အတူ ကျားမအခြေပြု အကြမ်းဖက်မှုကိုလည်း တော်လှန်ကြရန် မောင်ဆောင်းခ တိုက်တွန်း
စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို အမြစ်ဖြတ် တော်လှန်တိုက်ခိုက် သကဲ့သို့ ကျားမအခြေပြု အကြမ်းဖက်မှုများကိုလည်း တော်လှန်တိုက်ထုတ်ကြရန် ဗမာပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်တော် (BPLA) ခေါင်းဆောင် မောင်ဆောင်းခက ပြောသည်။ BPLA က လစဉ်ထုတ်ဝေနေသော ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလထုတ် “ဗမာသူပုန်” စာတွင် မောင်ဆောင်းခက ယင်းကဲ့သို့ တိုက်တွန်းပြောဆိုထားသည်။ “ဖိုဝါဒကြီးစိုးမှု၊ လူမျိုးကြီးဝါဒ၊ အစွန်းရောက်အမျိုးသားရေးဝါဒနဲ့ ကျားမအခြေပြု အကြမ်းဖက်မှုတွေဟာ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ရဲ့ ထောက်တိုင်တွေ ဖြစ်တာကြောင့် ဒီစနစ်နဲ့ ဒီခံယူချက်အတွေးအခေါ်တွေကိုပါ တခါတည်း တော်လှန်တိုက်ထုတ်သွားကြဖို့ လိုအပ်ပါတယ်” ဟု ပြောဆိုထားသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဆယ်စုနှစ်များစွာ ရှိလာခဲ့သော ပဋိပက္ခများ၊ ပြည်တွင်းစစ်များနှင့် စစ်အာဏာရှင်စနစ်များ သက်ဆိုးရှည်နေရသည့် အခြေခံအကြောင်းတရားများထဲတွင် ဖိုဝါဒကြီးစိုးမှုကလည်း တခုအပါအဝင်ဖြစ်ကြောင်း မောင်ဆောင်းခက ပြောသည်။