(ပြစ်မှုကျူးလွန်ခဲ့သူများကို သမာသမတ်ကျ စုံစမ်းစစ်ဆေးအရေးယူရန် Fortify Rights အဖွဲ့ တောင်းဆို)

အသက် ၃၇ နှစ်အရွယ် မြန်မာနိုင်ငံသား ဦးအောင်ကိုကိုမှာ ယခုနှစ် ၂၀၂၄ ဇန်နဝါရီလ ၁၂ ရက်နံနက်ပိုင်းက ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ် မဲဆောက်မြို့ အမှတ် (၁) ချစ်ကြည်ရေးတံတားအနီး ဘန်တိုင်းကျေးရွာတွင် ထိုင်းစစ်သားများ၏ ဖမ်းဆီးခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသား ဦးအောင်ကိုကိုမှာ ငှက်ဖျားရောဂါအခံကြောင့် မြဝတီဘက်၌ ဆေးခန်းသွားပြပြီး မဲဆောက်သို့ပြန်လာချိန်တွင် ထိုင်းနယ်ခြားစောင့်လုံခြုံရေးဂိတ်မှ ထိုင်းစစ်သားများက ခေါ်ယူထိန်းသိမ်းပြီး ရိုက်နှက်စစ်ဆေးရာမှ လက်လွန်သေဆုံးသွားခဲ့ရသည်။

ထိုင်းစစ်သားသုံးဦးက ဦးအောင်ကိုကိုအား သစ်သားတုတ်ရှည်ဖြင့် ပြင်းထန်စွာ ရိုက်နှက်သတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီး သေဆုံးသူ၏ခန္ဓာကိုယ်တွင် ပြင်းထန်သော ပွန်းပဲ့ဒဏ်ရာများ ရရှိသွားခြင်းဖြစ်သည်။

သွေးထွက်သံယိုဖြစ်နေပြီး နဖူး၊ ပါးရိုးတစ်ဝိုက်နှင့် နှာခေါင်းတို့တွင် ညိုမဲဒဏ်ရာများနှင့် နောက်ကျောတစ်ခုလုံးနီးပါး ပြင်းထန်စွာ ဒဏ်ရာရရှိထားသည့်အပြင် ၎င်း၏ ညာဘက် တံတောင်ဆစ်တွင် တစ်လက်မခန့် နက်ရှိုင်းသော ပြတ်ရှဒဏ်ရာရှိကြောင်း သိရသည်။

ထိုင်းစစ်သားသုံးဦးနှင့်အတူ ပြစ်မှုကျူးလွန်ခဲ့သည့် စီရာချက် အမည်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံသားတစ်ဦးလည်း ဦးအောင်ကိုကိုအား ရိုက်နှက်သတ်ဖြတ်မှု ပါဝင်ပတ်သက်ခဲ့၍ ၎င်းကိုသာ ထိုင်းတရားရုံးက ကြံရာပါအဖြစ် ထောင်ဒဏ် ၃ နှစ်နှင့် ၄ လ ချမှတ်ခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း ထိုင်းအာဏာပိုင်များနှင့် ထိုင်းတရားရုံးတို့မှာ ဦးအောင်ကိုကိုအား သတ်ဖြတ်မှုတွင် အဓိက ပါဝင်နှိပ်စက်သတ်ဖြတ်ခဲ့သော ထိုင်းစစ်သားသုံးဦးကိုမူ ယနေ့ ၂၀၂၄ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၅ ရက်နေ့အထိ ၁၀ လခန့်ကြာသည့်တိုင် ဖမ်းဆီးစစ်ဆေး အရေးယူခြင်းများ မရှိသေးပေ။

မြန်မာနိုင်ငံသား ဦးအောင်ကိုကို သေဆုံးခဲ့သည့်အမှုတွင် ထိုင်းစစ်သားများကို အရေးမယူသည့်အပေါ် သမာသမတ်ကျ စုံစမ်းစစ်ဆေးအရေးယူမှုများ လုပ်ဆောင်ရန် Fortify Rights အဖွဲ့ က ထိုင်းအစိုးရကို ယမန်နေ့ နိုဝင်ဘာလ ၁၄ ရက်နေ့တွင် အစီရင်ခံစာ ထုတ်ပြန်တောင်းဆိုလိုက်သည်။

Fortify Rights ၏ အမှုဆောင်အရာရှိချုပ် Matthew Smith က “စီရာချက်ရဲ့ ပြစ်ဒဏ်ကျမှုက လွဲမှားနေတဲ့ တရားစီရင်မှုတစ်ခုပါ။ လက်ရှိမှာ ရထားတဲ့ အထောက်အထားတွေအရ အနည်းဆုံး စစ်သားသုံးယောက်က အကြမ်းဖက်နှိပ်စက်မှုရာမှာ ပါဝင်နေခဲ့တာကြောင့် အောင်ကိုကို သေဆုံးခဲ့ရပေမယ့် စီရာချက်မှာ အသုံးချခံရပြီး သူတို့လုပ်ရပ်အတွက် ထောင်ထဲမှာ ပြစ်ဒဏ် ခံစားနေရတယ်။” ဟုပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသား ဦးအောင်ကိုကိုမှာ ထိုင်းစစ်တပ်၏ သတ်ဖြတ်ခြင်းကို ခံခဲ့ရသည့်ဖြစ်စဉ်အား ၎င်း၏ မိသားစုဝင်များနှင့်အတူ Western News တို့သည် သေဆုံးပြီး နှစ်ရက်အကြာတွင် အမှုမှန်ပေါ်ပေါက်ရေးနှင့် ပြစ်မှုကျူးလွန်သူများ အရေးယူခံရနိုင်ရေးအတွက် စုံးစမ်းဖော်ထုတ်ခဲ့ကြသည်။

ထိုသို့ စုံစမ်းဖော်ထုတ်ခဲ့ပြီးနောက် ပြစ်မှုကျူးလွန်ခဲ့သည် စစ်သားများအား ဖမ်းဆီးစစ်ဆေးအရေးယူနိုင်ရန် မိသားစုဝင်များသည် မဲဆောက်ရဲစခန်းတွင် တိုင်ကြားခဲ့သော်လည်း ယနေ့အချိန်အထိ ထူးခြားမှုမရှိခဲ့ကြပေ။

ထိုင်းအစိုးရအနေဖြင့် စေ့စပ်မြန်ဆန် သမာသမတ်ကျသော စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်သင့်ပြီး ကျူးလွန်သူများဖြစ်သော ထိုင်းစစ်သားများအပေါ် တရားဥပဒေနှင့်အညီ အရေးယူဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း Fortify Rights က ဝေဖန်ထောက်ပြသည်။

“အောင်ကိုကိုရဲ့ ကြောက်မက်ဖွယ် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်သတ်ဖြတ်ခံရမှုဟာ မဖြေရှင်းဘဲ ထားလို့မရပါဘူး။ တိုက်ရိုက်တာဝန်ရှိတဲ့ တရားခံစစ်သားတွေကို နှောင့်နှေးမှုမရှိဘဲ တရားဥပဒေနဲ့အညီ အရေးယူဆောင်ရွက်သင့်ပါတယ်။ အောင်ကိုကို သတ်ဖြတ်ခံရမှုမှာ စစ်တပ်ရဲ့ ပါဝင်ပတ်သက်နေမှုက လက်ရှိမှာ တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှု ကင်းမဲ့နေပေမယ့် ထိုင်းအာဏာပိုင်တွေအနေနဲ့ ဒီအခြေအနေကို ပြောင်းလဲပစ်နိုင်ပြီး (ပြစ်မှုကျူးလွန်သူတွေ) ပြစ်ဒဏ်ကျခံရခြင်းမှ ကင်းလွတ်ခွင့်မရှိအောင် တားဆီးနိုင်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အစီရင်ခံစာဟာ ဒီကိစ္စရပ်မှာ အာဏာပိုင်တွေဘက်က တရားမျှတမှုရှိစေဖို့ ဆောင်ရွက်ရာတွင် ကူညီပေးနိုင်အောင် ရည်ရွယ်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။” ဟု Fortify Rights ၏ အမှုဆောင်အရာရှိချုပ် Matthew Smith က ဆိုသည်။

သေဆုံးသူ ဦးအောင်ကိုကိုသည် ထိုင်းနိုင်ငံမဲဆောက်သို့ မရောက်ခင်က မြန်မာနိုင်ငံ ရန်ကုန်မြို့ စမ်းချောင်းမြို့နယ်တွင် နေထိုင်ခဲ့သူဖြစ်ပြီး အစားအသောက် ပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်းတစ်ခုတွင် လုပ်ကိုင်ခဲ့သူဖြစ်သည်။

မြန်မာစစ်တပ်က အာဏာသိမ်းစဉ် ကာလအတွင်း ဆန္ဒပြရာတွင်ပါဝင်ခဲ့၍ ဖမ်းဆီးခံရမည်ကို စိုးရိမ်ပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလဆန်းပိုင်းတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ မဲဆောက်ဘက်သို့ တိမ်းရှောင်လာသော ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သမားတစ်ဦးလည်း ဖြစ်သည်။

Fortify Rights က ထုတ်ပြန်သော အစီရင်ခံစာတွင် ထိုင်းစစ်တပ်မှ စစ်သားများက မြန်မာနိုင်ငံသား ဦးအောင်ကိုကိုအား စစ်ကြောရေးလုပ်ခဲ့ပုံနှင့် ညှဉ်းပန်းရိုက်နှက်သတ်ဖြတ်ပုံများကို အသေးစိတ် ဖော်ပြထားသည်။

“အောင်ကိုကိုက သူတို့မေးတာတွေကို ပြန်ဖြေလို့လည်း ပြီးရော ခေါင်းဆောင် [ထိုင်းစစ်သား] က ကျွန်တော်တို့ ရှေ့မှာတင် အောင်ကိုကိုရဲ့ ကျောကုန်းနဲ့ ခြေထောက်တွေကို ဝါးရင်းတုတ်နဲ့ အချက်ပေါင်းမနည်း အားထည့်ပြီး ရိုက်တာ ဝါးရင်းတုတ် ကျိုးတဲ့အထိပဲ။ ပြီးတော့ အရှည် ၁.၅ မီတာ (၅ ပေ နီးပါး) လောက်ရှိတဲ့ နောက်ထပ် တုတ်ချောင်းရှည်နဲ့ အောင်ကိုကိုကို အဲ့တုတ်ပါ မကျိုးမချင်းအထိကို ဆက်ရိုက်တယ်” ဟု မျက်မြင်သက်သေများစွာထဲမှ တစ်ဦးဖြစ်သော M.L (အမည်လွှဲ) က ပြောဆိုသည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၉ ရက်နေ့တွင် ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများက ထိုင်းနိုင်ငံကို ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးကောင်စီတွင် အဖွဲ့ဝင်အသစ် ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခဲ့ကြရာ ဦးအောင်ကိုကို သေဆုံးမှုအတွက် တရားမျှတမှုရရှိစေရန် ဆောင်ရွက်သင့်သည်ဟု Fortify Rights က ထောက်ပြသည်။

“လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီရဲ့ အဖွဲ့ဝင်အသစ်အနေနဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေမှာ လူ့အခွင့်အရေးကို ကာကွယ်ဖို့ ကြီးမားတဲ့ တာဝန်ရှိပါတယ်။ အောင်ကိုကိုကို သတ်တဲ့ လူသတ်သမားအစစ်အမှန်တွေကို တရားမျှတမှုရှိအောင် ဆောင်ကျဉ်း ပေးခြင်းဟာ နိုင်ငံအတွင်း ဆိုးရွားတဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေကို ခံစားနေရတဲ့ ရွှေ့ပြောင်းဒုက္ခသည်တွေနဲ့ ဒုက္ခသည်တွေကို အကာအကွယ်ပေးဖို့ အရေးကြီးတဲ့ ခြေလှမ်းတစ်ရပ်ဖြစ်ပါတယ်။”ဟု Fortify Rights က ပြောသည်။

ထိုင်းစစ်သားများ သတ်ဖြတ်၍ သေဆုံးခဲ့ရသည့် မြန်မာနိုင်ငံသား ဦးအောင်ကိုကိုသည် ထိုင်းနိုင်ငံ မဲဆောက်မြို့ ရပ်ကွက်တစ်ခုအတွင်း ရပ်ရွာလူထုအခြေပြုလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ ချော်ရော်ဘော် (Chor Ror Bor) ၏ စေတနာ့ဝန်ထမ်းဟောင်း တစ်ဦးဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ ဦးအောင်ကိုကိုသည် မဲဆောက်တွင် ရွှေ့ပြောင်း လုပ်သမားအဖြစ် မီးလိုင်းပြင်ဆင်သည့်လုပ်ငန်းတွင် လုပ်ကိုင်နေသူ တစ်ဦးဖြစ်သည်။

အောင်ကိုကိုအနေဖြင့် ထိုင်းများသာ ဝတ်ဆင်လေ့ရှိသော ချော်ရော်ဘော် (Chor Ror Bor) အပေါ်ထပ် အင်္ကျီဝတ်ထားသောကြောင့် အစပိုင်းတွင် ထိုင်းစစ်သားများက ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းစစ်ဆေးမေးမြန်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း မျက်မြင်သက်သေများက ထင်မြင်ခဲ့ကြသော်လည်း နောက်ဆုံးတွင် ညှင်းပန်းနှိပ်စက် သတ်ဖြတ်ခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်ဟု Fortify Rights အဖွဲ့ အစီရင်ခံစာအရ သိရသည်။

လူသတ်မှုကျူးလွန်ခဲ့သော ထိုင်းစစ်သားသုံးဦးအစား ပြစ်မှုကျခံနေရသော ကြံရာပါ စီရာချက် ဆိုသူမှာလည်း ဦးအောင်ကိုကိုနည်းတူ ရပ်ရွာလူထုအခြေပြုလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ ချော်ရော်ဘော် (Chor Ror Bor) ၏ စေတနာ့ဝန်ထမ်းတစ်ဦး ဖြစ်ကြောင်းသိရသည်။