ရခိုင်က ရိုးရာမက္ကလာ (ခမောက်) ရက် လုပ်ငန်းများမှာ ယခုနှစ်အတွင်း ကုန်ကြမ်း ပစ္စည်းများလည်း ဈေးနှုန်း တစ်ဆအထိ မြင့်တက်မှုကြောင့် ရောင်းအား အဆင်မပြေဘဲ ဖြစ်နေကြောင်း ရခိုင်က မက္ကလာရက်လုပ်သူများက ပြောသည်။ ယခုနှစ်တွင် မက္ကလာရက်လုပ်ရန်ကုန်ကြမ်းများ စျေးကြီးသည့်အပြင် မက္ကလာများလည်းရောင်း မထွက်သည့်အတွက် လုပ်ငန်းအဆင်မပြေ ခြင်းဖြစ်သည်ဟု မြောက်ဦးမှ မက္ကလာရက်လုပ်သူ တစ်ဦးကပြောသည်။ “ဒီနှစ် မက္ကလာမှာထည့်သုံးရတဲ့ ပစ္စည်းတစ်ခုချင်းစီကစျေးတက်တယ်။ စျေးတက်ပေမယ့် ပုံမှန်အတိုင်း ရောင်းထွက်ရင်တော့ အဆင်ပြေနိုင်ပါသေးတယ်။ အခုကရောင်း မထွက်ဘူး။ အရင်နှစ်တွေကဆို တစ်ရက်ကို ၁၀ ချပ်လောက်လုပ်တယ်။ ၁၀ ချပ်လုံးရောင်းထွက်တယ်။ တစ်ရက်နေလို့မှ မက္ကလာတစ်ခုမရောင်း ရဘူးဖြစ်နေတယ်။ ” ဟုပြောသည်။ မက္ကလာရက်လုပ်ရာတွင်ထည့်သွင်းအသုံးပြုရသည့် ကြိမ်စျေးမှာ ယခင်နှစ်က

နှစ်ဖက်တိုက်ပွဲများဖြစ်ပွားမှုရှိနေသည့် ရခိုင်တွင် မိုင်းအန္တရာယ်ကြောင့် တောတောင်ကို အမှီပြု၍ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းပြုနေရသူများမှာ အကျပ်အတည်းများဖြင့် ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရကြောင်း သိရသည်။ ထင်းခွေ၊ ဟင်းရှာ၊ သစ်ခုတ်၊ ဝါးခုတ်၊ တောင်ယာလုပ်ငန်းနှင့် အခြား တောတောင်အမှီပြုအလုပ်များဖြင့် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းပြုနေရသူများမှာ မိုင်းအန္တရာယ်ကြောင့် အလုပ်အကိုင်များကို ထိခိုက်မှုများရှိလာသည်ဟု တောတောင်အမှီပြု လုပ်ကိုင်စားသောက်နေသူများက ပြောဆိုကြသည်။ တောင်ယာလုပ်ငန်းဖြင့် စားဝတ်နေရေးဖြေရှင်းနေသူ မြောက်ဦးမြို့နယ် နဒင်ကျေးရွာမှ အမျိုးသမီးတစ်ဦးက “တိုက်ပွဲဖြစ်ပြီးတော့ မိုင်းကြောင့် သွားလို့မရတဲ့ နေရာတွေ ပိုများသွားတယ်။ ရွာအနီးနားက တောင်တွေကိုတောင် သွားလို့မရတော့ဘူး။ တိုက်ပွဲက အဲ့နေရာတွေမှာဖြစ်ခဲ့တာလေ။ အခုအဝေးကြီးကို သွားရတယ်။ ပင်ပန်းတယ်။ ရှာရဖွယ်ရတာလည်း မလွယ်ဘူး။ မသွားရတဲ့ နေရာတွေများတော့ အရင်လို များများစားစားမရှာနိုင်တော့ဘူး။ စားဝတ်နေရေးက အရင်ကထက် ပိုကျပ်တည်းတာပေါ့”

ရှမ်းမြောက် တအောင်းဒေသမှာ မြန်မာပြည် မန္တလေးက တင်သွင်းလာသော သွင်းကုန်ပစ္စည်းများကို အခွန်ကောက်ခံမည်မဟုတ်ဘဲ ကင်းလွတ်ခွင့်ပေးမည်ဟု တအောင်းတပ် TNLA က နိုဝင်ဘာ ၅ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်အသိပေးထားသည်။ TNLA ၏ အကောက်ခွန်ဌာနမှ တအောင်ပြည်အတွင်း ဒေသခံပြည်သူလူထုများ၏ အခက်အခဲများကို ဖြေရှင်းနိုင်ရန် ရည်ရွယ်၍ သွင်းကုန်/ပို့ကုန်အပေါ် အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်နှင့်ပတ်သက်၍ အောက်တိုဘာလ ၂၅ ရက်နေ့က အသိပေးထုတ်ပြန်မှုတစ်ခုရှိခဲ့သည်။ အဆိုပါ အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်တွင် တအာင်းပြည်အတွင်းသို့ တင်သွင်းသည့် စားသောက်ကုန်ပစ္စည်းများ၊ စက်သုံးဆီအမျိုးမျိုး၊ အိမ်သုံးကုန်ပစ္စည်းများသာ အကျုံးဝင်သည်ဟု ဆိုထားသည်။ ထိုထုတ်ပြန်ချက် နောက်ဆက်တွဲအနေဖြင့် မြန်မာပြည် မန္တလေးမှ တအာင်းပြည်အတွင်းသို့တင်သွင်းလာသည့် စားသောက်ကုန်ပစ္စည်းများ၊ စက်သုံးဆီအမျိုးမျိုးနှင့် အိမ်သုံးကုန်ပစ္စည်းများ အပေါ် အခွန်ကောက်ခံမည်မဟုတ်ကြောင်း TNLA က

ရန်ကုန်တိုင်းဒေသက ခရိုင်အားလုံးကို လျှပ်စစ်မီး ၄ နာရီပေးပြီး ၈ နာရီမီးဖြတ်တောက်သည့် အလှည့်ကျစနစ်သစ် အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီက စတင်လိုက်ပြီဟု မြို့ခံများထံမှ သိရသည်။ ပုံမှန်စနစ်မှာ ၄ နာရီမီးပေးပြီး ၄ နာရီမီးဖြတ်သည့် အလှည့်ကျစနစ်ကို စစ်ကောင်စီက လျှပ်စစ်မီးလိုအပ်ချက်အရ ပုံစံသစ်သို့ ပြောင်းလဲလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။ တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာဖြင့် လျှပ်စစ်လိုအပ်ချက်၏ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းကိုသာ စစ်ကောင်စီမှာ ထုတ်လုပ်နိုင်သောကြောင့် အချိန်ပြည့် လျှပ်စစ်မီးပေးနိုင်ခြင်းမရှိတော့ပေ။ တစ်နိုင်ငံလုံး တစ်ရက်လျှင် လျှပ်စစ်ဓာတ်အား လိုအပ်ချက် ၅,၄၄၃ မဂ္ဂါဝပ်ရှိပြီး လက်ရှိ ထုတ်လုပ်နိုင်စွမ်းမှာ တစ်ရက်လျှင် လျှပ်စစ်ဓာတ်အား မဂ္ဂါဝပ် ၂,၃၀၀ ဝန်းကျင်အောက်သာ ထုတ်လုပ်နိုင်တော့ကြောင်း လျှပ်စစ်ဝန်ကြီးဌာနမှ သိရသည်။ လျှပ်စစ်ဝန်ကြီးဌာန သတင်းရင်းမြစ်က “တစ်ရက်

တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်တစ်လျှောက် မြန်မာဘက်ခြမ်းတွင် တိုက်ပွဲများကြောင့် မြေရှားသတ္တုတူးဖော်ရေးလုပ်ငန်းများကို ရပ်နားထား၍ ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွင် မြေရှားသတ္တုဈေး မြင့်တက်လာနိုင်ကြောင်း တရုတ်က ပြောသည်။ မြေရှားသတ္တုထွက်ရှိသော ကချင်ပြည်နယ်၊ ရှမ်းပြည်နယ်တို့တွင် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများနှင့် စစ်ကောင်စီတို့ကြား တိုက်ပွဲများနေ့စဉ် ပြင်းထန်နေကြသည်။ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ မြေရှားသတ္တုလိုအပ်ချက်၏ ငါးဆယ်ရာခိုင်နှုန်းကျော်ကို မြန်မာနိုင်ငံက ရရှိခြင်းဖြစ်ပြီး လက်ရှိအခြေနေအရ မြေရှားရောင်းလိုအား လျော့ကျနေပြီး ဈေးနှုန်းများ အဆက်မပြတ် တက်သွားနိုင်ကြောင်း လေ့လာသုံးသပ်သူများက နိုဝင်ဘာ ၃ ရက်မှာ တရုတ်သတင်းဌာန Global Times ကို ပြောဆိုထားကြသည်။ ပြီးခဲ့သည့် စက်တင်ဘာနှင့် အောက်တိုဘာလတွင် တရုတ်နိုင်ငံက မြေရှားသတ္ထုရောင်းဝယ်သူများမှာ ဈေးနှုန်းများကိုတိုးမြှင့်ခဲ့သလို ယခု နိုဝင်ဘာလမှာလည်း ဈေး ထပ်ပြီးတိုးမြှင့်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ မြေရှားသတ္တုရောင်းဝယ်ရေး

UWSA ‘ဝ’ ထိန်းချုပ်ရာဒေသများတွင် အခြေခံစားသောက်ကုန်များအပါအဝင် ကုန်ပစ္စည်းများကို ဈေးတင်ရောင်းပါက ပြင်းပြင်းထန်ထန် အရေးယူဆောင်ရွက်မည်ဟု UWSA အာဏာပိုင်များက ပြောသည်။ UWSA အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့က အောက်တိုဘာလ ၂၅ ရက်နေ့တွင် သတိပေးစာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး လက်ရှိ ‘ဝ’ ဒေသမှာ ကုန်ဈေးနှုန်း အလွန်မြင့်တက်နေကြောင်း ဒေသခံများက ပြောသည်။ ကုန်ပစ္စည်းများ အားလုံးကို စောင့်ကြည့်သွားမည်ဖြစ်ပြီး မရောင်းဘဲ တာရှည် သိုလှောင်သိမ်းဆည်းထားခြင်း၊ ဈေးလိမ်ရောင်းခြင်း၊ ဈေးမြှင့်တင်ရောင်းခြင်းများကို တရားမဝင် လုပ်ငန်းအဖြစ် သတ်မှတ်ကာ မည်သူ့ကိုမဆို အရေးယူသွားမည်ဟု ‘ဝ’ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့က ဆိုသည်။ ယင်းကဲ့သို့ စည်းကမ်းတင်းကျပ်ခြင်းမှာ ပြည်သူလူထု စားဝတ်နေရေး အဆင်ပြေစေရန်နှင့် ကုန်ပစ္စည်းများ ဈေးနှုန်းတည်ငြိမ်စေရန်အတွက် ထုတ်ပြန်ခြင်းဖြစ်ပြီး ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းက

(ကုန်ဈေးနှုန်းကြောင့် စစ်ရှောင်အချို့ တောင်းရမ်းစားသောက်နေရ) ရခိုင်ပြည်က မြို့နယ်တိုင်းတွင် ကုန်ဈေးနှုန်းများ အဆမတန် ဈေးမြင့်တက်နေပြီး အာရက္ခတပ်တော် AA နှင့် စစ်ကောင်စီတို့မှာ ထိန်းချုပ်နိုင်စွမ်း မရှိသေးကြောင်း ဒေသခံများ၏ ပြောပြချက်အရ သိရသည်။ အလုပ်အကိုင်ရှားပါးနေသည့်ကြားထဲ အခြေခံစားသောက်ကုန်ဈေးနှုန်းများ အဆမတန် မြင့်တက်ခြင်းကြောင့် ဒေသခံပြည်သူလူထုများမှာ ငတ်ပြတ်မှုနှင့် အသက်ရှင်ရပ်တည်ရေး အလွန်ခက်ခဲလာကြသည်။ တကျော့ပြန်တိုက်ပွဲ စတင်ချိန် ရခိုင်ပြည်ကို ကုန်းလမ်း၊ ရေလမ်း စစ်ကောင်စီက ပိတ်ဆို့ခဲ့၍ ကုန်ဈေးနှုန်းမြင့်လာခြင်းမှာ တစ်နှစ်နီးပါး ကြာလာပြီဖြစ်ကြောင်းနှင့် ပြည်သူများအားလုံး များစွာကျပ်တည်းနေကြသည်ကို ကယ်ရီမောင်းသူတစ်ဦးက ပြောသည်။ “ကျနော်မှာ ကိုယ်ပိုင်ကားကို မောင်းနေတာ။ လင်မယား ၂ ယောက်တည်းပဲ ရှိတယ်။ ဒါတောင် ဒီကုန်စျေးနှုန်းကြောင့် ဘယ်လိုမှ လိုက်မမီနိုင်ဘူးဖြစ်နေတယ်။

နယ်စပ်ဂိတ်ပေါက်များမှ တစ်ဆင့် မြန်မာနိုင်ငံကို တင်ပို့နေသည့် လျှပ်စစ်ပစ္စည်းများ၊ စက်ယန္တရားများနှင့် အိမ်သုံးလူသုံးကုန်၊ ဆေးဝါးများကို တရုတ်ဘက်က ပိတ်ပင်လိုက်သည်။ အောက်တိုဘာလ ၂၂ ရက်နေ့ကစ၍ မူဆယ်-ကြယ်ခေါင်ဘက်ရှိသည့် နယ်စပ်ဂိတ်ပေါက်များကို တရုတ်ဘက်က ပိတ်ပင်လိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။ ကုန်သည်တစ်ဦးက “မနေ့ မနက်ပိုင်းကစပြီး ပစ္စည်းတွေ မြန်မာဘက်အခြမ်းကို တင်သွင်းခွင့်ပိတ်တာ။ လျှပ်စစ်ပစ္စည်းတွေ လုံး၀ သယ်လို့ မရဘူး။ ဆေးဝါး၊ ဆေးပစ္စည်းတွေ တင်လို့မရဘူး။ အစားအသောက်ဆိုရင်တောင် တစ်ကိုယ်ရည်စာပဲရတယ်။ ဆိုင်ကယ်တွေလည်း တင်လို့မရဘူး။ တားမြစ်ထားတာတွေ သယ်ရင် စာအုပ်သိမ်း၊ ပြည်ဝင်ခွင့် ၄ နှစ်ပိတ်မယ်ပြောတယ်။ စက်ပစ္စည်းဆိုရင် ဘာတစ်ခုမှ သယ်ခွင့်မပေးဘူး” ဟု ပြောသည်။ တရုတ်ဘက်က မြန်မာနိုင်ငံကို ပစ္စည်းတင်ပို့မှု ပိတ်ပင်သည့်ကာလ မည်သည့်အချိန်အထိ