၂၀၂၅ ခုနှစ်လယ်တွင် ရခိုင်ပြည်တွင် လူဦးရေ ၂သန်းကျော် အငတ်ဘေး ကြုံရနိုင်
လာမည့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်လယ်တွင် ရခိုင်ပြည်အတွင်း လူဦးရေ ၂သန်းကျော်လောက်မှာ အငတ်ဘေးနှင့် ကြုံရနိုင်ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ ဖွံ့ဖြိုးရေးအစီအစဉ် UNDP က နိုဝင်ဘာလ ၇ ရက်နေ့မှာ အစီရင်ခံစာ ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။ ရခိုင်ပြည်အတွင်း တိုက်ပွဲများပြင်းထန်နေခြင်းနှင့်အတူ ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်း ပိတ်ဆို့မှုအပါအဝင် ပြည်အတွင်း နိုင်ငံတကာ ကုန်ပစ္စည်းဝင်ရောက်မှု ကန့်သတ်ခြင်း၊ ဝင်ငွေမရှိခြင်း ငွေကြေးဖောင်းပွခြင်းတို့ကြောင့် လာမည်နှစ်အတွင်း ဆိုးဆိုးရွားရွားကြုံရနိုင်ကြောင်း ဆိုသည်။ ထို့အပြင် ရခိုင် ပြည်တွင်းထုတ်ကုန် သိသိသာသာကျဆင်းမှု အပါအဝင် ဝန်ဆောင်မှုများ၊ လူမှုဖူလုံရေးကွန်ရက်များ မရှိသောကြောင့် ပိုပြီးအကျိုးဆက်များ ခံစားရနိုင်ကြောင်း UNDP ၏ အစီရင်ခံစာက ဆိုသည်။ ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့
မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း လူလေးဦးမှာ တစ်ဦးက စားနပ်ရိက္ခာခက်ခဲနေ
လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း လူလေးဦးမှာ တစ်ဦးက စားနပ်ရိက္ခာအခက်အခဲကြုံနေရပြီး စုစုပေါင်း ၁၃.၃ သန်းရှိကြောင်း ယမန်နေ့ အောက်တိုဘာလ ၃၁ ရက်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် EU နှင့် WFP ပူးတွဲထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။ စားနပ်ရိက္ခာ ခက်ခဲနေသည့် ၁၃.၃ သန်းထဲက ၂ ဒသမ ၇ သန်းမှာ စားနပ်ရိက္ခာအခက်အခဲကို အရေးပေါ်ရင်ဆိုင်နေရသည်ဟု EU နှင့် WFP က ဆိုသည်။ မြန်မာနိုင်ငံရှိ ဥရောပသမဂ္ဂ၏ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အစီအစဉ်များကို ကြီးကြပ်သူ Mr. Luc Verna က “မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အခြေအနေတွေက တကယ့်ကိုစိုးရိမ်စရာပါ။ လက်ရှိဖြစ်ပွားနေတဲ့ ပဋိပက္ခတွေက နယ်မြေသစ်တွေဆီ ဆက်လက်ကူးစက်မှုနဲ့အတူ
ရေဘေးသင့်ပြည်သူများကို ထောက်ပံ့မည့် ရန်ပုံငွေရှာဖွေရေး ကမ်ပိန်း ဧရာဝတီလူငယ်များပြုလုပ်
ရေဘေးသင့်ပြည်သူများ၊ CDM ပြည်သူ့ဝန်ထမ်းများ၊ စစ်ဘေးရှောင်ပြည်သူများ၊ တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များနှင့် ပြည်သူများအား ကူညီထောက်ပံ့မည့်အစီအစဉ် ကမ်ပိန်း (Campaign) လှုပ်ရှားမှုကို ဧရာဝတီလူငယ်များသမဂ္ဂ AYU နှင့် ပြည်သူ့ဝန်ထမ်းများသမဂ္ဂတို့ ပူးပေါင်း ပြုလုပ်နေကြသည်။ ပြည်သူ့လိုအပ်ချက်နှင့် တော်လှန်ရေးလိုအပ်ချက်များအား ဖြည့်ဆည်းရန် ကမ်ပိန်းအမည်ကို “သဘာဝဘေးကိုအတူတူကျော်၊ ဖက်ဆစ်တပ်ကိုလည်း တူတူဆော်” ဆိုသည့် ဆောင်ပုဒ်ပေးထားကြောင်း သိရသည်။ AYU တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက “တိုင်ဖွန်းမုန်တိုင်း ယာဂီရဲ့ဒဏ်ကြောင့် ရေကြီးရေလျှံမှုဒဏ်ကို ဒေသတော်တော်များများမှာ အပြင်းအထန် ခံစားခဲ့ရပါတယ်။ ပြန်အစားထိုးမရနိုင်တဲ့ အသက်အိုးအိမ်စည်းစိမ်ဆုံးရှုံးမှုတွေ ကြီးမားခဲ့သလို ကံကောင်းထောက်မစွာ အသက်ရှင်သန်ကျန်ရစ်ခဲ့သူတွေအတွက်လည်း စားနပ်ရိက္ခာ၊ သောက်ရေသန့်၊ ဆေးဝါးနဲ့ အသုံးအဆောင်ပစ္စည်း လိုအပ်ချက်တွေ ကြီးမားနေပါတယ်၊ ရေဘေးသင့်ဒေသများ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းမှာလည်း အကူအညီများစွာ လိုအပ်နေပါတယ်” ဟု
သံတွဲတွင် စစ်ရှောင် ၂သောင်းကျော် စားနပ်ရိက္ခာနှင့် ဆေးဝါးများ အရေးပေါ် အကူအညီ လိုအပ်နေ
တိုက်ပွဲများကြောင့် ကစဉ့်ကလျား ထွက်ပြေးနေကြရသည့် သံတွဲမြို့နယ်က စစ်ရှောင် ၂သောင်းကျော်လောက်မှာ စားနပ်ရိက္ခာများ ပြတ်လပ်နေပြီး အရေးပေါ် အကူအညီများ လိုအပ်နေကြောင်း ကူညီဆောင်ရွက်နေသူများက ပြောသည်။ စစ်ရှောင်များ ကူညီဆောင်ရွက်နေသူတစ်ဦးက “နှစ်သောင်းကျော် ရှိပါတယ်။ ဂွ ကျိန္တလီဘက် အခြမ်းကလည်း နေတိုင်းလူဦးရေ တိုးနေပါတယ်။ အခက်အခဲတွေက အခြေခံအစားအစာ ဆန်၊ ဆီ၊ ငပိ၊ ငရုပ်သီးခြောက်၊ ဆေးဝါးတွေလိုအပ်ပါတယ် “ဟုပြောသည်။ လက်နက်ကြီးနှင့် လေကြောင်းရန်ကို ကြောက်ပြီး ထွက်ပြေးလာသူများထဲမှာ အမျိုးသမီးနှင့် ကလေးသူအများအပြား ပါဝင်ကြောင်း တစ်ချို့ ကလေးသူငယ်များမှာ ကျန်းမာရေးချို့တဲ့မှုမျာလည်း ရှိနေပြီး ဆေးဝါးများလည်း လိုနေကြောင်း သိရသည်။ စစ်ရှောင်များကို ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူတစ်ဦးက “ဆေးကုသမှုတွေက ရှိပါတယ်။ ဆေးဝါးတွေက ရှားပါးတယ်။
မြန်မာကို တောင်ကိုရီးယားက အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၂၃ သန်း ထောက်ပံ့မည်
မြန်မာပြည်သူများအတွက် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၃ သန်းပေးမည်ဟု တောင်ကိုရီးယား သမ္မတ Yoon Suk Yeol က ထုတ်ဖော်ပြောကြားသည်။ လာအိုနိုင်ငံတွင် ကျင်းပသည့် အရှေ့အာရှထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲ တံခါးပိတ်အစည်းအဝေးတွင် တောင်ကိုရီးယားသမ္မတက ပြောကြားခဲ့ကြောင်း တောင်ကိုရီးယားသတင်းဌာန The Korea Herald က အောက်တိုဘာ ၁၁ ရက်တွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံအရေးသည် အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသတစ်ဝှမ်းရှိ အရှေ့အာရှထိပ်သီးအစည်းအဝေး အဖွဲ့ဝင်များအတွက် လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတစ်ခုဖြစ်နေသည်။ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ ပူးပေါင်းကြိုးပမ်းမှုများနှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုများသည် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရာတွင် အထောက်အကူဖြစ်စေနိုင်ကြောင်း တောင်ကိုရီးယားသမ္မတက ပြောကြားခဲ့သည်။ ဘက်စုံပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို အသိအမှတ်ပြုသည့်အနေဖြင့် တောင်ကိုရီးယားသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီများကို ယခင်နှစ်ထက် ၄
ကျောက်ဖြူက မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်များ စားနပ်ရိက္ခာပြတ်လပ်
ရခိုင်ပြည် ကျောက်ဖြူမြို့နယ် ကျောက်တစ်လုံး မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်စခန်းတွင် စားနပ်ရိက္ခာပြတ်လပ်နေပြီး အပြင်ထွက် လုပ်ကိုင်စားသောက်ခြင်းလည်း မရရှိကြောင်း ဒုက္ခသည်များက ပြောသည်။ ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအဖွဲ့ WFP မှ ထောက်ပံ့မှု မရရှိသည်မှာ ၅ လခန့် ကြာမြင့်နေပြီဟု မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်တစ်ဦးက ပြောသည်။ ” စခန်းမှာ စားဝတ်နေရေးက အရမ်းအခက်အခဲဖြစ်နေပါတယ်။ WFP ကလည်း မထောက်ပံ့တာ ၅ လလောက်ရှိနေပါပြီ။ အရင်ကတော့ WFP က လစဉ်ထောက်ပံ့ခဲ့ပါတယ်။ အခု ထောက်ပံ့မှု မရှိတော့ ထမင်းငတ်နေကြပါပြီ။ အပြင်ထွက်ပြီး လုပ်ကိုင်စားသောက်ဖို့ကလည်း အပြင်ထွက်ခွင့်မရဘူး။ ရေရှည်မှာ ထမင်းငတ်ပြီ လူတွေ အားလုံး သေသွားနိုင်ပါတယ်။ ” ဟု ပြောသည်။ WFP က
ရမ်းဗြဲမှာ စစ်ရှောင်ဒုက္ခသည် ၃ သောင်းကျော် အကူအညီလိုအပ်နေ
ရခိုင်ပြည် ရမ်းဗြဲမြို့နယ်မှာ ဒေသခံများအပါအဝင် အခြားမြို့နယ်များက စစ်ရှောင်ဒုက္ခသည် ၃ သောင်းကျော်ရှိပြီး ၎င်းတို့အားလုံးမှာ နေထိုင်စားသောက်ရေး အကူအညီလိုအပ်နေကြောင်း သိရသည်။ တောင်ကုတ်၊ ကျောက်ဖြူ၊ မာန်အောင် စသည့် ဒေသများက ပြည်သူလူထုများမှာ ရမ်းဗြဲမြို့နယ်သို့ စစ်ရှောင်လာကြပြီး အကူအညီလိုအပ်နေခြင်းဖြစ်သည်။ AA အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့နှင့် နီးစပ်သူတစ်ဦးက ” ရမ်းဗြဲမြို့နယ်က စစ်ရှောင်မြို့လိုဖြစ်နေပြီ။ တောင်ကုတ်ကလည်း လာတယ်။ ကျောက်ဖြူကလည်း လာတယ်။ မာန်အောင်လည်းရှိတယ်။ ရမ်းဗြဲက အနီးဆုံးဆိုတော့လေ။ ကျောက်ဖြူကဆို တိုက်ပွဲတွေရှိနေတဲ့ စနဲ၊ ဇင်ချောင်း တခုလုံး ရမ်းဗြဲမှာ စစ်ရှောင်နေကြတယ်။ လူဦးရေ ၃ သောင်းကျော်လောက် ရှိမယ်ထင်တယ်။ ” ဟု ပြောသည်။ လတ်တလောတွင် အဆိုပါ စစ်ရှောင်များကို
ပေါက်တော ဆင်တက်မော် စခန်းတွင် ဝမ်းရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူ ၄ ဦးအထိရှိလာ
(ဝမ်းရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူ မွတ်ဆလင် ၁၇ ဦးအထိ မြင့်တက်) ရခိုင်ပြည် ပေါက်တောမြို့နယ်က ဆင်တက်မော် မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်စခန်းတွင် ဝမ်းရောဂါကြောင်း သေဆုံးသူ ၄ ဦးအထိ ရှိလာနေပြီဖြစ်သည်။ ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျော့ ဖြစ်ပွားနေသည်မှာ လအနည်းငယ် ကြာပြီဟု မွတ်ဆလင်များက ပြောဆိုကြပြီး အဆိုပါ ၄ ဦးမှာ စက်တင်ဘာလအတွင်းက သေဆုံးခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ စခန်းတာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက “ဝမ်းရောဂါဖြစ်လို့သေတဲ့ သူတွေရှိတယ်။ ၄ ယောက်သေပြီ။ အခုပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ကလည်း ၂ ယောက် သတိမေ့တယ်။ ဝမ်းသွားတာက အရည်တွေပဲ သွားတော့တယ်။ စခန်းမှာရှိတဲ့လူတွေက အဟာရပြတ်၊ ဝမ်းသွားနဲ့ တော်တော် ဒုက္ခဖြစ်နေကြရပါတယ်” ဟုပြောသည်။ ဝမ်းရောဂါကြောင့် သေဆုံးခဲ့သူ ၄ ဦးမှာ
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်များကို အမေရိကန်က ဒေါ်လာ ၁၉၉ သန်း ကူညီမည်
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံမှာ ခိုလှုံနေကြသည့် မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်များအတွက် ဒေါ်လာ ၁၉၉ သန်း ကူညီထောက်ပံ့ပေးမည်ဟု အမေရိကန်အစိုးရက စက်တင်ဘာလ ၂၄ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ အဆိုပါ ထောက်ပံ့ငွေများမှာ မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်များအပါအဝင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က အကူအညီပေးနေသည့် ဒေသခံ လူမှုအသိုက်အဝန်းအတွက်လည်း ပါဝင်ကြောင်းဆိုသည်။ အမေရိကန်က မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်များအတွက် ဒေါ်လာ ၁၉၉ သန်း ပေးမည်ကို ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံ ကျင်းပနေချိန် သီးသန့်အစည်းအဝေးမှာ ကြေညာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထောက်ပံ့ငွေများကို အမေရိကန် နိုင်ငံတကာ အကူအညီပေးရေးအေဂျင်စီ (USAID) အပါအဝင် အမေရိကန် အေဂျင်စီများကတဆင့် သုံးစွဲမည်ဟု အမေရိကန် အရပ်ဘက်လုံခြုံရေး၊ ဒီမိုကရေစီနှင့် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ လက်ထောက် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Uzra Zeya က ပြောသည်။
ပေါက်တောက မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်စခန်းများတွင် ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှော အဖြစ်များနေ
ရခိုင်ပြည် ပေါက်တောမြို့နယ်က မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်စခန်းများဖြစ်သော ဆင်တက်မော်၊ ကြိမ်နီပြင်၊ အနောက်ရဲ၊ ငှက်ချောင်း (၁)၊ ငှက်ချောင်း (၂) တို့တွင် ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှော ဖြစ်ပွားနေကြကြောင်း ဒုက္ခသည်များက ပြောသည်။ ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောရောဂါကြောင့် အနောက်ရဲဒုက္ခသည်စခန်းမှာ ကလေးငယ်များ သေဆုံးမှုရှိနေပြီး အရေးပေါ်ကုသရန် လိုအပ်နေသည်ဟု အမည်မဖော်လိုသည့် စခန်းအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးက ပြောသည်။ ” စားနပ်ရိက္ခာပြတ်လပ်နေတာ ၅ လလောက်ရှိပါပြီ။ ကြုံရာရှာစားနေရပါတယ်။ ကလေးတွေက အစာအဟာရ ပြတ်တော့ ဗိုက်ဆာတဲ့အချိန် သန့်ရှင်းလား မသန့်ရှင်းလား မသိ တွေ့တဲ့ဟာ ကောက်စားတာပဲ။ စခန်းမှာ ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောဖြစ်နေတဲ့သူ ကလေး ၂၀ ကျော်နဲ့ လူကြီး ၁၀ ကျော်ရှိပါတယ်။ ပြီးခဲ့ရက်ပိုင်းအတွင်းက ကလေး ၅ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးသွားခဲ့ရပါတယ်။