မျောက်ကျောက် ရောဂါနှင့် ပတ်သက်၍ တင်းကျပ်စစ်ဆေး
(သတင်းတို) ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ WHO မှ Mpox (မျောက်ကျောက်) ရောဂါကို နိုင်ငံတကာပြည်သူ့ကျန်းမာရေးအရေးပေါ်အခြေအနေ (PHEIC) အဖြစ် ဩဂုတ်၁၄ ရက်တွင် သတ်မှတ်ကြေညာခဲ့သည်။ ထိုကြောင့် စစ်ကောင်စီ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အခြားသော ဝန်ကြီးဌာနများဖြင့်ပူးပေါင်း၍ ရန်ကုန်အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ်နှင့် မန္တလေးအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ် (တံတားဦး)တို့ ပြည်ပနိုင်ငံများမှ ဝင်ရောက်လာသူများကို မျောက်ကျောက်ရောဂါ ရှိမရှိ တင်းကျပ်စွာ စစ်ဆေးနေသည်။ ကရင်ပြည်နယ် မြဝတီမြို့နယ်စပ်ဝင်ထွက်ဂိတ်၊ တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး ကော့သောင်းမြို့ မွေတော်ကျွန်း လူဝင်/လူထွက် စစ်ဆေးရေးကင်းစခန်းနှင့် ရှမ်းပြည်နယ် (အရှေ့ပိုင်း) တာချီလိတ်မြို့ တံတားအမှတ် (၁) နယ်စပ်ဝင်ထွက်ဂိတ်တို့တွင်လည်းကောင်း Mpox (မျောက်ကျောက်) ရောဂါကာကွယ်ရေး ကိုယ်အပူချိန်တိုင်းတာခြင်း (Mass Thermal Screening) ကို ပြုလုပ်နေသည်။ ယင်းအပြင်
မျောက်ကျောက်ရောဂါရှိသူနှင့် ထိတွေ့ခဲ့သူများကို ထိုင်းက စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးဖွဲ့ပြီး ရှာဖွေနေ
ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ယမန်နေ့ နံနက်က တွေ့ရှိခဲ့သည့် မျောက်ကျောက်ရောဂါရှိသူနှင့် အနီးကပ် ထိတွေ့ခဲ့သူများကို ရောဂါစုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့ဖွဲ့ပြီး စုံစမ်းရှာဖွေကာ အနီးကပ်စောင့်ကြည့်နေကြောင်း ထိုင်းရောဂါကာကွယ်ထိန်းချုပ်ရေး DDC က ယနေ့ ဩဂုတ်လ ၂၂ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်သည်။ အာဖရိကတိုက်ကနေလာသော ဥရောပနိုင်ငံသား အသက် ၆၆ နှစ်ရှိသူ အမျိုးသားတစ်ဦးထံ မျောက်ကျောက်ရောဂါ ကူးစက်ခံထားရသည်ကို တွေ့ရှိထားကြောင်း ဩဂုတ်လ ယမန်နေ့ ဩဂုတ်လ ၂၁ ရက်တွင် ထိုင်း DDC က တရားဝင်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ အဆိုပါ လူနာ ဥရောပနိုင်ငံသားနှင့် အနီးကပ် ထိတွေ့ခဲ့သူ ခရီးသည် ၄၃ ဦးရှိပြီး ၎င်းတို့ကို ထိုင်းကျန်းမာရေးဌာနက စုံစမ်းရှာဖွေပြီး အနီးကပ်စောင့်ကြည့်ကာ အခြေအနေများကို ချက်ချင်း
မျောက်ကျောက် ရောဂါရှိသူ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ စတင်တွေ့ရှိ
(WHO က မျောက်ကျောက်ရောဂါကို ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါဟု သတိပေးထား) ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါတစ်ခုဖြစ်သည့် မျောက်ကျောက်ရောဂါ (Monkeypox-Mpox) ရှိသူ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ စတင်တွေ့ရှိကြောင်း ယနေ့ ဩဂုတ်လ ၂၁ ရက် နံနက်က ထိုင်းရောဂါထိန်းချုပ်ရေးဌာန DDC က အတည်ပြုထုတ်ပြန်ထားသည်။ မျောက်ရောဂါ၏ နောက်ဆုံးမျိုးကွဲဖြစ်သည့် Mpox 1b ဗိုင်းရပ်စ်ရှိသူ နိုင်ငံခြားသားတစ်ဦးထံ စတင်တွေ့ရှိကြောင်း ထိုင်း DDC က ဆိုသည်။ Mpox ရှိသူ နိုင်ငံခြားသားမှာ ဩဂုတ်လ ၁၄ ရက်နေ့က အာဖရိကတိုက်ကနေ ထိုင်းနိုင်ငံထဲ ဝင်ရောက်လာသော ဥရောပနိုင်ငံသားဖြစ်ပြီး လူနာအား စမ်းသပ်မှုများဆက်လုပ်နေကာ တွေ့ရှိချက်များကို ချက်ခြင်းသတင်းထုတ်ပြန်သွားမည်ဟု ထိုင်း DDC က ပြောသည်။ မျောက်ကျောက်ရောဂါ
မျောက်ကျောက်ရောဂါဆိုတာ ဘာလဲ၊ ဘယ်လိုရှောင်ရှားနိုင်မလဲ
မျောက်ကျောက်ရောဂါဆိုတာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကြောင့် ဖြစ်ပွားတဲ့ ရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး တိရစ္ဆာန်ကတစ်ဆင့် လူကို ကူးစက်စေနိုင်တဲ့ တိရစ္ဆာန်ဗိုင်းရပ်စ်တစ်မျိုးဖြစ်သလို လူအချင်းချင်းကိုလည်း ကူးစက်ပြန့်ပွားစေပါတယ်။WHO ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က မျောက်ကျောက်ရောဂါဟာ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါလို့ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းက သတိပေးကြေညာထားပါတယ်။
မြန်မာကို မျောက်ကျောက်ရောဂါ မကူးစက်ရေး စစ်ကောင်စီ ကျန်းမာရေးဌာန ပြင်ဆင်
အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများနှင့် ဒေသတွင်းနိုင်ငံများတွင် မျောက်ကျောက် (Monkeypox) ရောဂါ ကူးစက်ဖြစ်ပွားမှု မြင့်တက်လာ၍ မြန်မာနိုင်ငံသို့ မကူးစက်စေရေး ကြိုတင်ကာကွယ် ထိန်းချုပ်ရေးလုပ်ငန်းများကို စစ်ကောင်စီ ကျန်းမာရေးဌာနက ပြင်ဆင်နေသည်။ မျောက်ကျောက်ရောဂါ ကာကွယ်ထိန်းချုပ်ရေး လုပ်ငန်းအစည်းအဝေးကို ယမန်နေ့ ဩဂုတ်လ ၁၉ ရက်တွင် စစ်ကောင်စီ ကျန်းမာရေး ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ပါမောက္ခ ဒေါက်တာသက်ခိုင်ဝင်း ဦးဆောင်ကာ ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ နိုင်ငံဖြတ်ကျော် ဝင်၊ ထွက်ပေါက်များ၊ နယ်စပ်ဂိတ်များတွင် Mpox (မျောက်ကျောက်) ရောဂါ စောင့်ကြပ်ကြည့်ရှုခြင်းလုပ်ငန်းများကို ပြည်တွင်း/ ပြည်ပ ခရီးသွားလာမှုကို မထိခိုက်စေဘဲ အထူးအလေးထား၍ ဆောင်ရွက်သွားမည်ဟု ဒေါက်တာ သက်ခိုင်ဝင်းက ဆိုသည်။ ဝန်ကြီးဌာနများပူးပေါင်းပြီးလည်း အရှိန်အဟုန်မြှင့်တင်၍ စနစ်တကျအကောင်အထည်ဖော် ကာကွယ်ထိန်းချုပ်
ရှမ်းပြည်အထူးဒေသ ၁ ကျန်းမာရေးစနစ်ကို CDM ဝန်ထမ်း ၅၀၀ ဖြင့် MNDAA စတင်
ကိုးကန့်တပ် MNDAA က တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ထားသော ရှမ်းပြည်အထူးဒေသ ၁ တွင် နိုင်ငံတကာအဆင့်မီ ကျန်းမာရေးစနစ်ကို CDM ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်း ၅၀၀ ဝန်းကျင်ဖြင့် စတင်အကောင်အထည်ဖော်နေပြီဖြစ်ကြောင်း အထူးဒေသ ၁ ၏ ကျန်းမာရေးဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ CDM ဆရာဝန် ဒေါက်တာ ဘသက်က ပြောသည်။ ၁၀၂၇ ပထမလှိုင်း ပြီးစီးချိန်ကတည်းက အထူးဒေသ ၁ တွင် ကျန်းမာရေးဌာနဖွင့်လှစ်လိုက်ပြီး CDM များအပါအဝင် ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းပေါင်း ၅၀၀ ဝန်းကျင်ဖြင့် စတင်လည်ပတ်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ CDM ဆရာဝန် ဒေါက်တာ ဘသက်က “အထူးဒေသ ၁ ရဲ့ ကျန်းမာရေးဌာနကို ၁၀၂၇ Operation နောက်ပိုင်း ၂၀၂၄
ဝမ်းရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူ ၅ ဦးရှိလာ၍ မောင်တောက စစ်ရှောင် ၂၀,၀၀၀ အတွက် ဆေးဝါးအကူအညီလိုနေဟု အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများနှင့် နိုင်ငံတကာကို AA အကူအညီတောင်း
တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေသော ရခိုင်ပြည် မောင်တောဒေသတွင် ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှော့ရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူ ၅ ဦးအထိရှိလာနေ၍ စစ်ရှောင် ၂၀,၀၀၀ အတွက် ဆေးဝါးများ အရေးတကြီးလိုအပ်နေသည်ဟု အာရက္ခတပ်တော် AA က ထုတ်ပြန် အကူအညီတောင်းခံထားသည်။ မောင်တောဒေသတွင် ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှော့ ရောဂါဖြစ်ပွားမှု တိုးလာခြင်းကြောင့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ၊ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများ၊ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများနှင့် စေတနာ့ဝန်ထမ်းအဖွဲ့များက ဆေးဝါးကူညီပေးကြရန် ULA/AA မှ ဖွဲ့စည်းထားသော အာရက္ခပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဌာနမှ တစ်ဆင့် AA က အကူအညီတောင်းခံနေသည်။ “ယခုအချိန်တွင် မောင်တောဒေသမှ တိုက်ပွဲရှောင်ပြည်သူများတွင် ဝမ်းပျက်၊ ဝမ်းလျှောရောဂါဖြစ်ပွားလျက်ရှိသောကြောင့် ထိုသူများအတွက် ဝမ်းပျက်၊ ဝမ်းလျှောရောဂါနှင့်သက်ဆိုင်သော ဆေးဝါးများအပြင် အထွေထွေရောဂါများအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သောဆေးဝါးများမှာ အရေးတကြီးလိုအပ်လျက်ရှိနေပါသည်” ဟု ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ပြောဆိုထားသည်။ မောင်တောဒေသက
ဒဏ်ရာရ လားရှိုး ဒုခရိုင်ရဲမှူး လှမျိုးကို MNDAA က ဆေးကုပေးနေ
ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၊ လားရှိုးမြို့သိမ်းတိုက်ပွဲတွင် ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သော လားရှိုး ဒုတိယခရိုင်ရဲမှူး လှမျိုးကို MNDAA က ဆေးကုသပေးခဲ့သဖြင့် ပြန်လည် ကျန်းမာလာကြောင်း MNDAA က သတင်းထုတ်ပြန်သည်။ မဟာမိတ်တပ်သည် လားရှိုးမြို့တွင် အာဏာသိမ်းတပ်မှ လက်နက်ချ အလင်းဝင်သည့် စစ်သုံ့ပန်းများကို အစွမ်းကုန် ကုသမှုပေးနေ၍ ယင်းထဲတွင် လားရှိုးမြို့ ဒုတိယခရိုင်ရဲမှူး ဦးလှမျိုးလည်း အပါအဝင်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ လားရှိုးလွတ်မြောက်ရေး စစ်ဆင်ရေးအစတွင် လားရှိုးမြို့တွင်း စစ်ဆေးရေးဂိတ်များနှင့် လုံခြုံရေး ကင်းလှည့်မှုများကို ရဲမှူး လှမျိုးက တာဝန်ယူခဲ့ပြီး ဇူလိုင် ၂၀ ရက်အထိ စစ်ပွဲပြင်းထန်နေ၍ လားရှိုးမြို့မှ ထွက်ပြေးရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ ပြင်းထန်သော တိုက်ပွဲကြောင့် ထွက်ပြေးချိန် လားရှိုးမြို့၊ ရပ်ကွက် ၁
မောင်တောက ဟိန္ဒူကလေးငယ်များ ဝမ်းရောဂါဖြင့် သေဆုံးမှု များနေ
(ရုပ်အလောင်းများကို မီးသင်္ဂြိုလ်ခွင့် စစ်ကောင်စီတပ်သားများက တားဆီး) တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေသော ရခိုင်ပြည် မောင်တောမြို့နယ်က ဟိန္ဒူကျေးရွာများတွင် ကလေးငယ်များ ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျော့ ရောဂါဖြင့် သေဆုံးမှုများပြားနေပြီး ရုပ်အလောင်းများကို သင်္ဂြိုလ်ခွင့် စစ်ကောင်စီ တပ်ဖွဲ့ဝင်များက တားဆီးပိတ်ပင်နေကြောင်း သိရသည်။ အောင်ဗလကျေးရွာ အောင်ဗလကယ်ဆယ်ရေးစခန်းမှ စွန့်ခွာလာသော ဟိန္ဒူမိသားစု ၁၀၀ ကျော်မှာ မောင်တောမြို့ထဲ ရပ်ကွက် ၃ ရှိ အမှတ် (၃) အခြေခံမူလတန်းလွန်ကျောင်းတွင် စစ်ရှောင်နေကြောင်း သိရသည်။ ယင်းအထဲမှ ကလေးငယ်များမှာ ဝမ်းရောဂါဖြင့် သေဆုံးမှုများပြားနေပြီး ထမင်းလည်း နပ်မှန် မစားရဟု ဟိန္ဒူအမျိုးသားတစ်ဦးက Western News ကို ပြောသည်။ ” ကလေးတွေက ဝမ်းသွားတယ်။ အန်တယ်။ ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျော့ကြောင့်
ပုဏ္ဏားကျွန်းမှာ စစ်ဘေးရှောင်ကလေးငယ်များ ဝမ်းရောဂါ ဆက်ဖြစ်နေဆဲဖြစ်
(အသက်အန္တရာယ်ရှိလာမည်ကို စစ်ရှောင်မိဘများ စိုးရိမ်နေ) ဇူလိုင်လ ပထမ အပတ်ကစ၍ ရခိုင်ပြည် ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ်တွင် စစ်ဘေးရှောင်ကလေးငယ်များ ဝမ်းရောဂါ ဖြစ်ပွားနေသည်မှာ ကောင်းမွန်လာခြင်းမရှိဘဲ ယနေ့ အချိန်အထိ ဝမ်းရောဂါ ဆက်လက် ဖြစ်ပွားနေဆဲဖြစ်ကြောင်း ကူညီကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ကိုင်နေသူများက ပြောသည်။ ကလေးငယ်များ ဝမ်းရောဂါဖြစ်ပွားမှုနှုန်းမှာ စဖြစ်ခါစနှင့် နှိုင်းယှဥ်လျှင် လျော့ကျလာခြင်းမရှိကြောင်း လင်းရောင်ခြည်ဖောင်ဒေးရှင်း တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက ပြောသည်။ “ဝမ်းရောဂါက ဖြစ်မြဲအတိုင်း ဖြစ်နေကြပါတယ်။ ဆေးဝါးလိုအပ်ချက်က ရှိနေတော့ ထိထိရောက်ရောက် ကုသမှု၊ ကာကွယ်မှုတွေ မလုပ်နိုင်ဘူး။ လသားအရွယ်ကနေ ၁၃ နှစ်ကြား ကလေးတွေ အဖြစ်များတယ်။ လူကြီးတွေလည်း ဖြစ်ကြတာရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် ကလေးတွေက ခုခံအားပိုနည်းတော့ ပိုဖြစ်ကြတယ်” ဟု ပြောသည်။ လက်ရှိ