ရခိုင်စစ်ရှောင်များကို စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပံ့ပိုးမှုများပြုလုပ်ပေးရန် လိုအပ်နေ
ရခိုင်ပြည်အတွင်းက မွတ်ဆလင်များအပါအဝင် စစ်ဘေးရှောင်ပြည်သူများမှာ စစ်ပွဲကာလအတွင်း စိတ်ကျန်းမာရေးနှင့် စိတ်လူမှုဆက်ဆံရေးများ ထိခိုက်နေ၍ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပံ့ပိုးမှုများ ပြုလုပ်ပေးရန် လိုအပ်နေကြောင်း ULA/AA အစိုးရ၏ HDCO က ပြောသည်။ ULA/AA အစိုးရအဖွဲ့၏ လူသားချင်းစာနာထောက်ပံ့ရေးရုံး HDCO က ရခိုင်ပြည်အတွင်း စစ်ရှောင်ပြည်သူ ၆ သိန်းကျော်ရှိကြောင်း ထုတ်ပြန်ထားပြီး ထိုစစ်ရှောင်များမှာ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများအပြင် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်မှုများ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့လျက် ရှိသည်ဟု ဆိုသည်။ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်နစ်နာလျက်ရှိသော စစ်ရှောင်ပြည်သူများကို HDCO က စိတ်ကျန်းမာရေးနှင့် စိတ်လူမှုဆက်ဆံရေးဆိုင်ရာပံ့ပိုးမှု ( Mental Health and Psychosocial Support) အစီအမံများကို အရပ်ဖက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းများနှင့်
ဖုန်းလိုင်းပြတ်တောက်မှုကြောင့် ရခိုင်က NGO/INGO များ လုပ်ငန်းလည်ပတ်ရ ခက်ခဲနေ
ရခိုင်တွင် ဖုန်းလိုင်းပြတ်တောက်နေ၍ NGO/INGO များမှာ ဒေသတွင်းလုပ်ငန်း လည်ပတ်နိုင်မှုများ များစွာခက်ခဲလျှက်ရှိနေကြသည်ဟု NGO အသိုင်းအဝန်းမှ သိရသည်။ ရခိုင်တွင် ဒေသတွင်းလည်ပတ်နေသည့် န်ိုင်ငံတကာအဖွဲ့စည်းပေါင်း ၂၀ ကျော်ခန့်ရှိပြီး အဆိုပါအဖွဲ့စည်းများမှာ ဒေသတွင်းကလေးသူငယ်အခွင့်အရေး၊ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေး၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ စိတ်ပိုင်းရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာဖွံ့ဖြိုးရေး၊ ကျေးလက်ဖွံ့ဖြိုးရေး၊ လူမှုဖူလုံရေး စသည့်အရာများအတွက် ထောက်ပံ့ကူညီရေးများ လုပ်ဆောင်လျှက်ရှိနေခြင်းဖြစ်သည်။ လက်ရှိတွင်မူ ဒေသတွင်းဖုန်းလိုင်းမရရှိမှုများကြောင့် အဆိုပါ ထောက်ပံ့ကူညီရေးလုပ်ငန်းစဉ်များမှာ လုပ်ဆောင်နိုင်ရန် ခက်ခဲလျှက်ရှိနေကြရသည်ဟု စစ်ဘေးရှောင်များအား ကူညီထောက်ပံ့နေသူ NGO ဝန်ထမ်းတစ်ဦးက ပြောသည်။ “အခက်ခဲဆိုတာထက် ဘယ်လို အလုပ်လုပ်ရမယ်မှန်းကို မသိတော့တာပါ။ အရင်က ဖုန်းလိုင်းရတော့ နည်းနည်းအဆင်ပြေပါသေးတယ်။ အခုက အလုပ်ကလူတွေ အချင်းချင်းရော နယ်ဖက်ကလူတွေနဲ့ရော အဆက်သွယ်မရတော့ ထောက်ပံ့ရေးလုပ်ငန်းတွေက
အကူအညီများ မျော်လင့်နေသော သံတွဲမြို့နယ်က စစ်ဘေးသင့် ပြည်သူများ (ဓါတ်ပုံသတင်း)
ကစဉ့်ကလျားဖြင့် ထွက်ပြေးခဲ့ရသော သံတွဲ၊ ငပလီ၊ ဂျိတ္တော၊ ကျိန္တလီ၊ ဂွမြို့နယ်က စစ်ဘေးသင့် ပြည်သူများမှာ စားနပ်ရိက္ခာများ ပြတ်လပ်မှုများနှင့် ကြုံနေရပြီး အရေးပေါ် အကူအညီများ ရရှိရေး မျော်လင့်နေကြောင်း သိရသည်။ သံတွဲ၊ ငပလီ၊ ဂျိတ္တော၊ ကျိန္တလီ၊ ဂွမြို့နယ်က ၆သောင်း နီးပါးသော စစ်ဘေးသင့် ပြည်သူများမှာ နီးစပ်ရာ ကျေးရွာ၊ ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်း၊ စာသင်ကျောင်းနှင့် အဆောက်ဦးများတွင် နေထိုင်နေရပြီး ရိက္ခာများလည်း ပြတ်လပ် နေသည်။ တစ်ချို့ စစ်ဘေးသင့်ပြည်သူများမှာ မိမိနေအိမ်များ မီးလောင်ကျွမ်းခြင်းနှင့် လက်နက်ကြီးကျရောက်ပြီး ပျက်စီးသွားသော နေအိမ်များတွင် မနေထိုင်ရဲတော့ဘဲ လမ်းဘေးများတွင် တဲထိုးပြီး ရက်အကြာကြီး နေထိုင်နေရသည် ကိုလည်း တွေ့ရသည်။ တစ်ချို့
တောင်ကုတ်က စစ်ရှောင် ၄၀ ကျော် ပြန်လွတ်လာသော်လည်း ၅ ဦးအား စစ်ကောင်စီက ဆက်လက် ဖမ်းဆီးထား
ရခိုင်ပြည် တောင်ကုတ်မြို့နယ်မှ စစ်ရှောင် ဒေသခံများကို စစ်ကောင်စီတပ်က ဖမ်းဆီးထားခဲ့ရာတွင် ၄၀ ဦးကို ပြန်လည်လွတ်ပေးခဲ့သော်လည်း ၅ ဦးကို ဆက်လက် ဖမ်းဆီးထားကြောင်း ပြန်လည်လွတ်မြောက်လာသူများက ပြောသည်။ အာရက္ခတပ်တော် AA နှင့် စစ်ကောင်စီတို့ တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန် ဖြစ်ပွားနေသော တောင်ကုတ်မြို့နယ်အတွင်း ပိတ်မိနေသည့် ဒေသခံအများအပြား ဘေးလွတ်ရာသို့ ထွက်ပြေးရာတွင် နိုဝင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့ ညပိုင်းတွင် ရိုးတောင်အလွန် ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရခြင်း ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့မှာ ရိုးတောင်အလွန် ဥသျှစ်ပင်တွင် ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရခြင်း ဖြစ်ပြီး ဥသျှစ်ပင် ရဲစခန်းတွင် တစ်ညတာ ဖမ်းဆီး စစ်ဆေးခံခဲ့ရပြီးနောက် ယနေ့ နိုဝင်ဘာ ၂၄ ရက်နေ့ နံနက် ၁၀နာရီခန့်က
ဂွမြို့နယ်မှာ စစ်ရှောင်နေသူတစ်ဦး အစာနင်ပြီး သေဆုံး
ရခိုင်ပြည် ဂွမြို့နယ်တွင် စစ်ရှောင်နေသူ ငပလီမြို့ဒေသခံ အသက် ၈၀ ကျော်အရွယ် အမျိုးသားတစ်ဦး အစာနင်ပြီး ယနေ့ နံနက်ပိုင်းက သေဆုံးသွားကြောင်း ကူညီရေးဆောင်ရွက်သူများက ပြောသည်။ အစာနင်ပြီး သေဆုံးသွားသူမှာ သံတွဲမြို့နယ် ငပလီမြို့ ဂျိတ္တော အမှတ် ၈ ရပ်ကွက်ဒေသခံ ဦးကျော်သန်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ ဂွဒေသခံတစ်ဦးက ” ဂွမြို့အဝင်ဂိတ်မှာ ရန်ကုန်ဘက်သွားဖို့ စောင့်ဆိုင်းနေရင်း ကောက်ညှင်းပေါင်း စားမိရာက အစာနင်ပြီး သေဆုံးသွားတာဖြစ်ပါတယ်။ ” ဟု ပြောသည်။ ဂွမြို့ပြည်သူ့ဆေးရုံက ဆေးစစ်ချက်များ ရယူပြီး မိသားစုဆန္ဒအရ ဂွမြို့သုဿာန်၌ မြေမြှုပ် သင်္ဂြိုလ်ပေးခဲ့ကြောင်း ဂွမြို့အခြေစိုက် ထာဝရမေတ္တာနာရေးကူညီမှုအသင်းက ယနေ့ ထုတ်ပြန်ထားသည်။ ဂွမြို့နယ်နှင့် ကျိန္တလီမြို့တွင် သံတွဲမြို့နယ်နှင့်
သံတွဲနှင့် ဂွမြို့နယ်တွင် စစ်ရှောင်များအား ဆန်ဈေး မြှင့်တင်ရောင်းနေ
ရခိုင်ပြည် သံတွဲမြို့နယ်နှင့် ဂွမြို့နယ်တို့တွင် စစ်ဘေးရှောင်ပြည်သူများအတွက် ထောက်ပံ့ပေးရန် အရပ်ဘက်အဖွဲ့များ ဆန်ဝယ်ယူရာတွင် ပုံမှန်ထက် ကျပ် နှစ်သောင်းကျော် ဈေးမြှင့်ဝယ်ယူရကြောင်း စုံစမ်းသိရသည်။ စစ်ရှောင်မဟုတ်သော ပြည်သူများ ဆန်ဝယ်ယူလျှင် ဆန်တစ်အိတ်ကို ကျပ် ၁၆၀,၀၀၀ ပေးရသော်လည်း စစ်ရှောင်များအတွက်ဟု ပြောဆို၍ ဝယ်ယူလျှင် ကျပ် ၁၈၀,၀၀၀ ကျော် ပေးရကြောင်း စစ်ရှောင်ကူညီရေးအဖွဲ့များထံမှ သိရသည်။ ” သံတွဲမြို့နယ်မှာရော၊ ဂွမြို့နယ်တွေဘက်မှာရော စစ်ရှောင်တွေကို ထောက်ပံ့ဖို့ ဆန်သွားတာ။ ပုံမှန်က ဆန်တစ်အိတ်ကို ကျပ် ၁၆၀၀၀၀၀ ပဲ ပေးရတယ်။ စစ်ရှောင်တွေအတွက်လို့ ပြောပြီးဝယ်တာ။ ဈေးလျော့ပေးမလားပေါ့နော်။ မဟုတ်ဘူး။ ကျပ် ၁၈,၅၀၀၀ ပေးရတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲ အကြောင်းပြချက်ကိုမရှိဘူး။ စစ်ရှောင်တွေအတွက်
မြန်မာတွင် စစ်ဘေးရှောင် ကလေးငယ် ၁သန်းခန့် ရှိကြောင်း ကုလပြော
၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံတွင် နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးရသူ သုံးသန်းကျော်ရှိနေပြီး ယင်းအနက် တစ်သန်းခန့်မှာ ကလေးငယ်များဖြစ်ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ၏ ထုတ်ပြန်ချက် စာရင်းများအရသိရသည်။ လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်လာသည့်နှင့်အမျှ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အိုးအိမ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးရသူ ဦးရေသည်လည်း စံချိန်တင်မြင့်တက်နေကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာညှိနှိုင်းရေးရုံး (UNOCHA) ထံမှ သိရသည်။ အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေရသူများအနက် သုံးပုံတစ်ပုံမှာ ကလေးငယ်များဖြစ်ကြပြီး တိုက်ပွဲများကြောင့် ၎င်းတို့၏ အနာဂတ်များ ပျောက်ဆုံးသွားကြရကြောင်း UNOCHA က ဇွန်လ ၁၀ ရက်က ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။ ကုလသမဂ္ဂဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီးရုံး (UNHCR) ကလည်း စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၌ နက်နဲရှုပ်ထွေးသော လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိကြောင်း ယနေ့ ဇွန်လ ၁၃
စစ်ရှောင် ရခိုင်အမျိုးသမီးများ၏ စစ်ဘေးကာလ အခက်အခဲများ
ရခိုင်ပြည်၌ လတ်တလောဖြစ်ပွားနေသည့် စစ်ပွဲများကြား ရုန်းကန်လှုပ်ရှားနေကြရသည့် အနယ်နယ်အရပ်ရပ်မှ စစ်ဘေးရှောင်အမျိုးသမီးများ၏ ဘဝအခြေနေများကို Western News မှ မေးမြန်းစုစည်းတင်ပြထားခြင်းဖြစ်သည်။ကြမ်းတမ်းသည့် စစ်ဘေးကာလများကို ရခိုင်အမျိုးသမီးများ မည်ကဲ့သို့ရင်ဆိုင်နေကြရသည်နှင့် မည်သည့်အခက်ခဲများ တွေ့ကြုံနေရပြီး မည်ကဲ့သို့ ဖြတ်ကျော် ဖြေရှင်းနေရသည်ကို သိရှိရမည်ဖြစ်သည်။ ပုဏ္ဏားကျွန်း စစ်ရှောင်အမျိုးသမီး(မြောက်ဦးမြို့ကို ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်လာသူ) ” ပုဏ္ဏားကျွန်းက တစ်ခြားမြို့နယ်တွေထက် စစ်ရှောင်ကာလက ပိုများနေတယ်လို့ ပြောရမယ်။ မြို့တွင်း ဘာတိုက်ပွဲမှ မဖြစ်ခင်ကတည်းက မြို့ကို လက်နက်ကြီးပစ်ခတ်တာတွေ လုပ်တာကြောင့် မြို့ကိုစွန့်ခဲ့ကြရပြီ။ အခုထိလည်း မပြန်ကြရသေးဘူး။ အခက်ခဲလို့ပြောရင် ဒီကာလမှာအားလုံးက အခက်ခဲတွေပဲ။ ကျမမှာ ၉ နှစ်အောက် ကလေး ၃ ယောက်ရှိတယ်။ ယောက်ကျားကလည်း အနားမှာမရှိဘူး။ နိုင်ငံခြားမှာ