ပြည်မမြို့များနှင့် နိုင်ငံတကာက ဝယ်ယူမှုမရှိ၍ ရခိုင်က ငါးပုဇွန်ဈေးနှုန်းများမှာ ယခင်နှစ်ကထက် ကျဆင်းသွားသည်ဟု ရေလုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရသည်။ ၂၀၂၃ တကျော့ပြန်တိုက်ပွဲ မဖြစ်ပွားမီက ရခိုင်ပြည်က ငါးပုဇွန်များကို ပြည်မမြို့ဖြစ်သည့် ရန်၊ မန္တလေးနှင့် နိုင်ငံတကာ တင်ပို့မှုများရှိခဲ့သော်လည်း လက်ရှိတွင် ဆက်သွယ်ရေးပြတ်တောက်ပြီး ဝယ်လိုမအား၍ ရခိုင်ငါးပုဇွန်ဈေးနှုန်းများ ကျဆင်သွားခြင်းဖြစ်သည်။ ရခိုင်ပြည်အတွင်း စားသုံးမှုဈေးကွက်ကိုသာ အဓိက အားထားနေရကြောင်း မင်းပြားမြို့နယ်မှ ငါးပုဇွန်မွေးမြူရေး လုပ်ကိုင်နေသူတစ်ဦးက Western News ကို ပြောသည်။ “ဒီနှစ် ပြည်တွင်းကပဲ အဝယ်ရှိတာဆိုတော့ စျေးနှုန်းက ကျပါတယ်။ တိုက်ဂါးပုဇွန်ဆို တစ်ဝက်ကျော်နီးပါးလောက်ကို ကျသွားတယ်။ ပြီးတော့ လုပ်သားက များလာတယ်။ တစ်ခြားအလုပ်လည်းမရှိကြတော့ ပုဇွန်ဝယ်ရောင်းလုပ်လာကြတာနဲ့ ပုဇွန်သားပေါက်နှုန်းကလည်း တော်တော်ကို

ရခိုင်ပြည်မှာ ဒေသထွက် ကွမ်းသီး ယခုနှစ်အတွင်း ဈေးကောင်းရရှိနေပြီး ၂၅ ပိဿာပါဝင်သော တစ်မောင်းကို ကျပ် ၁၀ သိန်းအထိ ဈေးရရှိနေသည်ဟု ကွမ်းသီးခြံလုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရသည်။ ယခင်နှစ် ယခုအချိန်အတွင်း ကွမ်းသီးဈေးမှာ တစ်မောင်းကို ကျပ် နှစ်သိန်းဝန်းကျင်သာ ရရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ မင်းပြားမြို့နယ်မှ ကွမ်းသီးခြံပိုင်ရှင်တစ်ဦးက “အရင်နှစ်တွေထဲက ဒီအချိန်မှာ ကွမ်းသီး ၁ မောင်းကို ကျပ် ၁ သိန်းကနေ ၁ သိန်းကျော်ကျော်လောက်ပဲ စျေးရှိတယ်။ ဒီနှစ်တော့ ကွမ်းသီရာသီအတွင်း ဒီအချိန်မှာ စျေးကောင်းအရဆုံးဖြစ်နေတယ်။ ဒါပေမယ့် ရောင်းမယ့် ကွမ်းသီးတွေကလည်း သိပ်မရှိကြတော့ပါဘူး” ဟု ပြောသည်။ ရခိုင်ကထွက်ရှိသော ကွမ်းသီးများကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံဘက်သို့ တင်ပို့နေ၍ ဈေးကောင်းရရှိခြင်းဟု

အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီနှင့် အာရက္ခတပ်တော် AA တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေသည့် ကျောက်ဖြူမြို့နယ်တွင် ပဋိပက္ခများ တောက်လောင်နေသည်ဟု ရခိုင် ရေနံ စောင့်ကြည့်ရေး အဖွဲ့ အစီရင်ခံစာထုတ် ယနေ့တွင် ထုတ်ပြန်သည်။ ကျောက်ဖြူမြို့နယ်၏ နေရာအများစုကို AA က သိမ်းပိုက်ထားပြီး ကျန်ရှိနေသည့် စစ်ကောင်စီတပ် စခန်းများနှင့် မြို့တစ်ခုလုံး သိမ်းပိုက်ရရှိနိုင်ရန် AA က ထိုးစစ်ဆင် တိုက်ခိုက်နေသည်ဟု ရခိုင် ရေနံ စောင့်ကြည့်ရေး အဖွဲ့ က ဆိုသည်။ ကျောက်ဖြူဒေသမှာရှိသော ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့စီးမံကိန်းများမှ စစ်ကောင်စီ နှစ်စဉ်ရရှိနေသော ခန့်မှန်းခြေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၇ ဘီလီယံ ဝင်ငွေမှာ AA ၏ ထိုးစစ်ကြောင့် ခြိမ်းခြောက်မှု

အာရက္ခတပ်တော် AA ထိန်းချုပ်ထားသော ရခိုင်ပြည် မြို့နယ်များတွင် ငွေထုတ်ယူခ နှုန်းထား ပြန်လည်မြင့်တက်လာပြီး ငွေကျပ် ၁ သိန်းထုတ်ယူလျှင် ကျပ် ၇ ထောင်အထိ ပေးနေရသည်ဟု ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။ ငွေလွှဲငွေထုတ်ဆိုင်များတွင် မတ်လအတွင်းက ငွေကျပ် ၁ သိန်း ထုတ်ယူလျှင် ကျပ် ၁၅၀၀ သတ်မှတ်ထားရာကေန ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း ကျပ် ၇ ထောင်အထိ ပေးလာရခြင်းဖြစ်သည်။ “ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်တွေကပဲ ၁ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်း တစ်သိန်းကို ၁၅၀၀ နှုန်းရှိခဲ့သေးတယ်။ ၅ ရက်လောက်အကြာမှာပဲ ၇ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သွားတာ။ ၇ ထောင်ဖြစ်သွားတယ်။ ထပ်ပြီး တက်ဦးမယ်လို့လည်း ငွေထုတ်ပေးသူတွေဆီက ကြားခဲ့ရသေးတယ်။

ရခိုင်ပြည် စစ်တွေမြို့ထဲမှာ ခွေးများကို သတ်ဖြတ်ကာ အသားဟင်းလျာအဖြစ် ရောင်းချလျက်ရှိနေပြီး မြို့အတွင်း ခွေနှင့် ကြောင်များမှာ မရှိသလောက် နည်းပါးသွားကြောင်း ခွေးချစ်သူများ စစ်တွေမြို့ခံများက ပြောသည်။ အသား လိုအပ်ချက်ရှိသည့်ဟုဆိုသော အကြောင်း ပြချက်ဖြင့် စစ်တွေမြို့အတွင်းရှိ ခွေးများကို ညပိုင်းတွင် လိုက်လံဖမ်းဆီးကာ စစ်တွေမြို့ခံ လူတစ်ချို့က အသားဟင်းလျာ အဖြစ် ရောင်းချနေကြခြင်း ဖြစ်သည်။ စစ်တွေမြို့ခံ ခွေးချစ်သူတစ်ဦးက “ညပိုင်းမှာ ပိုပြီးတော့ ဖမ်းကြတယ်။ နေ့လယ်ခင်းကျတော့ လူတွေ ရှိတော့ သိပ်မဖမ်းကြဘူး။ ဒါပေမဲ့ အခုက ပိုပြီးတော့ ဖမ်းလာကြတယ်။ အိမ်မှာ မွေးထားတဲ့ တိရိစ္ဆာန်တွေတောင် ပေါ်ပေါ်တင်တင် လုပ်လာကြတယ်။ အုပ်စု လိုက်ဖမ်းကြတာပါ”ဟုပြောသည်။ တိရိစ္ဆာန်ထဲမှာ ခွေများသည်

အာရက္ခတပ်တော် AA ထိန်းချုပ်သော ရခိုင်ပြည်အတွင်းက မြို့နယ်အချို့မှာ ကုန်ဈေးနှုန်း ယခုလအတွင်းက စ၍ ထက်ဝက်ကျော်ခန့် ကျဆင်းသွားကြောင်း ကုန်သည်များနှင့် စားသုံးသူများထံမှ သိရသည်။ စားသောက်ကုန်နှင့် လူသုံးကုန်ပစ္စည်း နှစ်မျိုးစလုံးမှာ ထက်ဝက်ကျော်ခန့် ကျဆင်းသွားခြင်းဖြစ်ပြီး ကုန်သည်များမှာ ကုန်စည်များကို အိန္ဒိယ၊ ပြည်မနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တို့မှ ရရာနည်းလမ်းများဖြင့် ရခိုင်ကို တင်သွင်းကြသည်။ မြောက်ဦးမြို့မှ အမျိုးသမီး ဈေးသည်တစ်ဦးက “အိန္ဒိယဘက်ကလာတဲ့ ကုန်တွေရော၊ ပြည်မဘက်က ကုန်တွေရော ဒီလတွေထဲ စျေးကျတယ်။ တစ်ချို့ဆို တစ်ဝက်လောက် ကျသွားတာတွေ ရှိတယ်။ တစ်ခြားကုန်တွေထက် စားကုန်က အဓိက စျေးကျတာ” ဟု ပြောသည်။ လက်ရှိ ရခိုင်မြို့နယ်အများစု၏ စားသောက်ကုန်စျေးနှုန်းများမှာ ၂၀၂၅ အစပိုင်းလများထဲက

ရခိုင်ပြည်က မျိုးနွယ်တစ်ခုဖြစ်သည့် မြိုတိုင်းရင်းသားများထဲတွင် မြိုရိုးရာ ရက်ကန်းလုပ်ကိုင်ရန် ဆက်ခံသူမရှိဖြစ်လာကြောင်း သိရသည်။ မြိုရိုးရာ ရက်ကန်းလုပ်ငန်းကို မြိုအမျိုးသမီးတိုင်း နှစ်စဉ် ဆက်ခံလေ့ရှိသော်လည်း ယခုနှစ်တွင် ဆက်ခံသူမရှိဖြစ်လာကြောင်း မြိုအမျိုးသမီးများက ပြောသည်။ ကျောက်တော်မြို့နယ်မှ မြိုရိုးရာရက်ကန်းထည်များ ရက်လုပ်သူ အမျိုးသမီးတစ်ဦးက “ဒီဂျပ်ခုတ်အလုပ်က မြိုအမျိုးသမီးကြီးငယ်မရွေး တတ်ကြပါတယ်။ ဝင်ငွေပိုင်းလေးအဆင်ပြေတော့ ဒီဂျပ်ခုတ်အလုပ်နဲ့ပဲ အသက်မွေးကြတာများတယ်လေ။ ခုနောက်ပိုင်းကျတော့ အထည်တွေက ဝယ်မယ့်သူတွေမရှိတော့တာနဲ့ မလုပ်ကြတော့ဘဲ ရပ်လိုက်ကြရတာ။ နောက်ပိုင်း အမျိုးသမီးငယ်လေးတွေလည်း တစ်ခြား ဝင်ငွေအဆင်ပြေမယ့် အလုပ်ကိုင်တွေကိုလုပ်ရင်း ဒီဂျပ်ခုတ်အလုပ်ကို မသင်ဖြစ်ကြတော့ဘူး” ဟု ပြောသည်။ မြိုလူမျိုးများတွင် လက်ရက်ထည်များရက်လုပ်ခြင်းနှင့် ရက်ကန်းခတ်ခြင်းကို ဂျပ်ခုတ်သည်ဟုခေါ်ဆိုကြပြီး မြိုလူမျိုးများ၏ နေအိမ်တိုင်းတွင် ဂျပ်ခုတ်စင် (ရက်ကန်းစင်) တစ်စင်ခန့် ရှိမြဲဖြစ်သည်။