တားမြစ်အရက် တင်သွင်းသူကို AA ဖမ်းဆီး
တားမြစ် ပိတ်ပင်ထားသော ပြည်မနှင့် နိုင်ငံခြားဖြစ် အရက်များအား တင်သွင်းလာသူကို ပလက်ဝမြို့နယ်မှာ အာရက္ခတပ်တော် AA က မတ်လ ၂၂ ရက်နေ့တွင် ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ ပလက်ဝမြို့နယ် ဆမီးမြို့မ အမှတ် (၂) ရပ်ကွက်ရှိ ဌာနပေါင်းစုံ စစ်ရေးဂိတ်တွင် ဖမ်းမိခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး အရက်ပုလင်း ၁၇၉ လုံး ဖမ်းမိခဲ့သည်ဟု သိရသည်။ ဖမ်းဆီးခံရသူမှာ ဦးမောင်သာညိုဖြစ်ပြီး စစ်တွေမြို့နယ် ချောင်းနွယ်မင်းဂံကျေးရွာ ဒေသခံဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ မကွေးတိုင်း ဆောမြို့ကနေ တားမြစ်ထားသော အရက်ပုလင်းများအား သယ်ယူလာပြီး ပလက်ဝအပါအဝင် ရခိုင်ပြည်အနှံ့ ဖြန့်ဖြူးရောင်းချရန် သယ်ဆောင်လာခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ GRAN ပုလင်း ၁၁၉ လုံးနှင့် RED LABLE ပုလင်းအလုံး
ကုန်သည်များ ဈေးချခြင်းကြောင့် ရခိုင်မှာ ကုန်ဈေးနှုန်းများ ထက်ဝက်ခန့် ကျဆင်း
အာရက္ခတပ်တော် AA ထိန်းချုပ်သော ရခိုင်ပြည်အတွင်းက မြို့နယ်အချို့မှာ ကုန်ဈေးနှုန်း ယခုလအတွင်းက စ၍ ထက်ဝက်ကျော်ခန့် ကျဆင်းသွားကြောင်း ကုန်သည်များနှင့် စားသုံးသူများထံမှ သိရသည်။ စားသောက်ကုန်နှင့် လူသုံးကုန်ပစ္စည်း နှစ်မျိုးစလုံးမှာ ထက်ဝက်ကျော်ခန့် ကျဆင်းသွားခြင်းဖြစ်ပြီး ကုန်သည်များမှာ ကုန်စည်များကို အိန္ဒိယ၊ ပြည်မနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တို့မှ ရရာနည်းလမ်းများဖြင့် ရခိုင်ကို တင်သွင်းကြသည်။ မြောက်ဦးမြို့မှ အမျိုးသမီး ဈေးသည်တစ်ဦးက “အိန္ဒိယဘက်ကလာတဲ့ ကုန်တွေရော၊ ပြည်မဘက်က ကုန်တွေရော ဒီလတွေထဲ စျေးကျတယ်။ တစ်ချို့ဆို တစ်ဝက်လောက် ကျသွားတာတွေ ရှိတယ်။ တစ်ခြားကုန်တွေထက် စားကုန်က အဓိက စျေးကျတာ” ဟု ပြောသည်။ လက်ရှိ ရခိုင်မြို့နယ်အများစု၏ စားသောက်ကုန်စျေးနှုန်းများမှာ ၂၀၂၅ အစပိုင်းလများထဲက
ရခိုင်က မြိုရိုးရာ ရက်ကန်းလုပ်ငန်း ဆက်ခံသူမရှိဖြစ်လာ
ရခိုင်ပြည်က မျိုးနွယ်တစ်ခုဖြစ်သည့် မြိုတိုင်းရင်းသားများထဲတွင် မြိုရိုးရာ ရက်ကန်းလုပ်ကိုင်ရန် ဆက်ခံသူမရှိဖြစ်လာကြောင်း သိရသည်။ မြိုရိုးရာ ရက်ကန်းလုပ်ငန်းကို မြိုအမျိုးသမီးတိုင်း နှစ်စဉ် ဆက်ခံလေ့ရှိသော်လည်း ယခုနှစ်တွင် ဆက်ခံသူမရှိဖြစ်လာကြောင်း မြိုအမျိုးသမီးများက ပြောသည်။ ကျောက်တော်မြို့နယ်မှ မြိုရိုးရာရက်ကန်းထည်များ ရက်လုပ်သူ အမျိုးသမီးတစ်ဦးက “ဒီဂျပ်ခုတ်အလုပ်က မြိုအမျိုးသမီးကြီးငယ်မရွေး တတ်ကြပါတယ်။ ဝင်ငွေပိုင်းလေးအဆင်ပြေတော့ ဒီဂျပ်ခုတ်အလုပ်နဲ့ပဲ အသက်မွေးကြတာများတယ်လေ။ ခုနောက်ပိုင်းကျတော့ အထည်တွေက ဝယ်မယ့်သူတွေမရှိတော့တာနဲ့ မလုပ်ကြတော့ဘဲ ရပ်လိုက်ကြရတာ။ နောက်ပိုင်း အမျိုးသမီးငယ်လေးတွေလည်း တစ်ခြား ဝင်ငွေအဆင်ပြေမယ့် အလုပ်ကိုင်တွေကိုလုပ်ရင်း ဒီဂျပ်ခုတ်အလုပ်ကို မသင်ဖြစ်ကြတော့ဘူး” ဟု ပြောသည်။ မြိုလူမျိုးများတွင် လက်ရက်ထည်များရက်လုပ်ခြင်းနှင့် ရက်ကန်းခတ်ခြင်းကို ဂျပ်ခုတ်သည်ဟုခေါ်ဆိုကြပြီး မြိုလူမျိုးများ၏ နေအိမ်တိုင်းတွင် ဂျပ်ခုတ်စင် (ရက်ကန်းစင်) တစ်စင်ခန့် ရှိမြဲဖြစ်သည်။
ကျပ်သန်းပေါင်းများစွာ တန်ဖို့ရှိ ဟိုတယ်၊ နေအိမ်များနှင့် ပိုင်ဆိုင်မှုများအား AA/ULA ချိပ်ပိတ်
(စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဦးကျောက်တောင် ပိုင်ဆိုင်မှုများလည်း ပါဝင်) အာရက္ခတပ်တော် AA သိမ်းပိုက်ထားသည့် မြို့နယ်မျာအတွင်းက ဟိုတယ်များ၊ မိုတယ်များ၊ လုပ်ငန်းများ၊ နေအိမ်များနှင့် ပိုင်ဆိုင်မှုများအားလုံးကို AA က ချိပ်ပိတ်လိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း နီးစပ်သူများနှင့် သတင်းရင်းမြစ်များ က Western News ကို ပြောသည်။ ရခိုင်ပြည်က စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဦးကျောက်တောင်အပါအဝင် အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီနှင့် ကူးလူးဆက်သွယ် ပေါင်းသင်းနေသော ရခိုင်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များကို AA က အရေးယူ ဆောင်ရွက်နေခြင်း ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် ငပလီတွင် စစ်တပ်နှင့် ပေါင်းကာ ခရိုနီများက သိမ်းယူခဲ့သည့် ငပလီဒေသခံများ၏ ပိုင်ဆိုင်သော မြေဧက ထောင်ပေါင်းများစွာကိုလည်း ULA/AA က ချိပ်ပိတ်ထားသည့်ထဲတွင် ပါဝင်ကြောင်း
ရခိုင်ဒေသထွက် အရက်များကို သောက်သုံးရန် သင့်မသင့် AA က စစ်ဆေးသွားမည်
အာရက္ခတပ်တော် ထိန်းချုပ်ဒေသ လွတ်မြောက်နယ်များတွင် ပြည်မနှင့် ပြည်ပ အရက်များ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှု ပိတ်ပင်ခံရပြီးနောက် ဒေသထွက် အရက်များ ထုတ်လုပ်ရောင်းချမှု များပြားလာကြသည်။ အရက်က တစ်ဆင့် ဝိုင်ထုတ်လုပ်သည့် အဆင့်သို့ ဒေသခံပြည်သူများမှာ ထုတ်လုပ်ရောင်းချလာကြပြီး အများပြည်သူ သောက်သုံးရန်သင့်မသင့် စစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်သွားမည်ဟု အာရက္ခတပ်တော် မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက ပြောသည်။ “အစားသောက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး စစ်ဆေးမှုတွေလုပ်မယ့် FDA အဖွဲ့ ဖွဲ့ထားတာရှိပါပြီ။ အခု ထုတ်လုပ်ရောင်းချနေကြတဲ့ ဝိုင်တွေကိုလည်း ဒီအဖွဲ့က စစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်နေပါတယ်။ သောက်သုံးလို့ အဆင်မပြေတဲ့ အရာတွေထည့်ထားရင် ဒါကိုရောင်းချခွင့်မပြုပါဘူး” ဟုပြောသည်။ အရက်များ၊ ဝိုင်များအပြင် ဒေသထွက် အခြားသော စားသောက်ကုန်များကိုလည်း အများပြည်သူ စားသုံးရန်သင့်မသင့်
ရခိုင်တွင် ကွမ်းသီး တစ်မောင်း ကျပ် ၄၈၀၀၀၀ ရရှိ ရာကနေ လက်ရှိတွင် ၁၈၀၀၀၀ သာ ရရှိ
(ဘင်္ဂလာဒေ့ရှ်သို့ ပြည်မမှ ကွမ်းသီးများ ဝင်ရောက်မှုကြောင့် ဟုဆို) ဘင်္ဂလာဒေ့ရှ်သို့ ပြည်မဖက်က ကွမ်းသီးများ တင်ပို့မှုကြောင့် စျေးကောင်းရနေသည့် ရခိုင်ဒေသထွက် ကွမ်းသီးများမှာ လက်ရှိတွင် စျေးနှုန်းများ ကျဆင်းလာလျက် ရှိနေကြောင်း ကွမ်းသီး ရောင်းဝယ် သူများထံမှ သိရသည်။ ကွမ်းသီးစျေး ကျဆင်းမှုမှာ ဘင်္ဂလာဒေ့ရှ်သို့ ပြည်မမှ ကွမ်းသီးများ ဝင်ရောက်မှု များလာခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပြီး လက်ရှိတွင် ကွမ်းသီး ရောင်းဝယ်မှုမှာ အဆင်မပြေ ဖြစ်နေကြောင်း ဘင်္ဂလာဒေ့ရှ်သို့ ကုန်သွယ် သွားလာနေသူ တစ်ဦးက Western News ကို ပြောသည်။ “ခုတစ်လော ကွမ်းသီးကရောင်းအားကျ နေတယ်ဗျ။ အရောင်းမထွက်ဘူး။ ဧရာဝတီဖက်တို့က ကွမ်းသီးတွေလည်းတအားဝင်လာတော့ သူတို့က အဲ့ဒီကွမ်းသီးကို ပိုကြိုက်ကြတယ်။
လယ်လုပ်ငန်းအရှုံးပေါ်၍ ရခိုင်တောင်သူများ လယ်ယာမြေများကို ထုတ်ရောင်းလာ
ရခိုင်တွင် ယခင်နှစ်ကများထက် ယခုနှစ် စပါးရိတ်သိမ်းချိန်တွင် အရှုံးပေါ်၍ တောင်သူများမှာ လယ်ယာမြေများကို ထုတ်ရောင်းချလာနေကြကြောင်း လယ်သမားများထံမှ သိရသည်။ ပြီးခဲ့သည့် မိုးရာသီကာလက စပါးစိုက်ပျိုးရန် မြေဩဇာများအပါအဝင် အလုပ်သမားငှားရမ်းခ၊ စက်ယန္တရားများငှားရမ်းခ စသည့် အရင်းအနှီးများများဖြင့် ရခိုင်လယ်သမားများမှာ လယ်လုပ်ငန်းကို လုပ်ကိုင်ခဲ့ကြသော်လည်း စပါးပေါ်ချိန် စပါးအထွက်နှုန်း ကျဆင်းသွား၍ အရှုံးပေါ်နေကြခြင်းဖြစ်သည်။ မင်းပြားမြို့နယ်မှ လယ်သမားတစ်ဦးက “ဒီနှစ် လယ်သမားတွေရဲ့ ခံနိုင်ရည်က တော်တော်ကျသွားတယ်။ လယ်ရောင်းချင်တဲ့ သူတွေလည်း အများကြီးပဲ။ ရောင်းကြတဲ့ပုံစံက ရှိသမျှအကုန်ရောင်းကြတာတော့ မဟုတ်ဘူး။ ၃ ဧကလောက်ရှိရင် ၁ ဧကကို ရောင်းချင်တာမျိုး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ စိုက်ပျိုးစရိတ်ကြီးလို့ ကိုယ်တနိုင်တပိုင်လေးပဲ လုပ်ချင်တော့တာမျိုးပေါ့။ တစ်နှစ်အတွက် ကိုယ့်မိသားစု သုံးဖို့, စားဖို့
လက်နက်ကိုင်ဆောင်ခွင့်ရှိသည့် စစ်ကောင်စီ၏ ပုဂ္ဂလိက လုံခြုံရေးဝန်ဆောင်မှု ဥပဒေမှာ EAO များ ထိန်းချုပ်သည့် တိုင်းရင်းသားဒေသတွင် ခက်ခဲနိုင်
လက်နက်ကိုင်ဆောင်ခွင့်ရှိသော ပုဂ္ဂလိက လုံခြုံရေးဝန်ဆောင်မှု ဥပဒေကို အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီက ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၉ ရက်နေ့တွင် ပြဌာန်းခဲ့သော်လည်း တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်များ EAO ထိန်းချုပ်သည့် ဒေသများတွင် ခက်ခဲနိုင်ကြောင်း သုံးသပ်သူများက ပြောသည်။ ပုဂ္ဂလိက လုံခြုံရေးဝန်ဆောင်မှုဥပဒေကို အကြောင်းပြု၍ နိုင်ငံခြားလုံခြုံရေးကုမ္ပဏီများကို တည်ထောင်ခွင့်ပြုကာ စစ်ကောင်စီသည် စစ်ရေးအကူအညီများ ယူလာနိုင်ကြောင်းလည်း သုံးသပ်သူများရှိနေကြသည်။ ပုဂ္ဂလိကလုံခြုံရေးဝန်ဆောင်မှုဥပဒေသည် စစ်ကောင်စီ ထိန်းချုပ်သည့် မြို့ကြီးအချို့တွင် အသက်ဝင်နိုင်သော်လည်း တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်များ ထိန်းချုပ်သည့် ဒေသတွင် မဖြစ်နိုင်ကြောင်း ရခိုင်ကနိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံ့မှုများအား စောင့်ကြည့်လေ့လာသူ ဦးထွန်းကြည်က ပြောသည်။ “စစ်ကောင်စီရဲ့ ပုဂ္ဂလိကလုံခြုံရေးဝန်ဆောင်မှုဥပဒေက တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တွေ ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ ဒေသတွေမှာ အသက်ဝင်ဖို့ အများကြီးခက်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ မြို့ကြီးတစ်ချို့မှာတော့ ဖြစ်လာနိုင်တယ်။
စစ်တွေ ပါဒလိပ်ရွာက နေအိမ်များကို စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များက ရောင်းစားနေ
ရခိုင်ပြည်၊ စစ်တွေမြို့နယ် ပါဒလိပ်ကျေးရွာမှာ ရှိသော နေအိမ်များအားလုံးကို စစ်ကောင်စီတပ်ရင်းများက ဖြိုဖျက်ခိုင်းပြီး ထင်းအဖြစ် ရောင်းစားနေကြောင်း စစ်တပ်အသိုင်းအဝိုင်းနှင့် နီးစပ်သူများထံမှ သိရသည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ် နှစ်ကုန်ပိုင်းအတွင်းက စစ်ကောင်စီတပ်က စစ်တွေမြို့အနီး ကျေးရွာ ၂၀ ကျော်ကို နှင်ထုတ်ရှင်းလင်းရေး ပြုလုပ်သည့် အထဲတွင် ပါဒလိပ်ကျေးရွာလည်း ပါဝင်ခဲ့ပြီး လက်ရှိ နေအိမ်များကို ရောင်းချနေကြောင်း ဆိုသည်။ ပါဒလိပ်ကျေးရွာရှိ နေအိမ်များကို စစ်ကောင်စီတပ်က စစ်တွေမြို့နယ်က မွတ်ဆလင်များကို ရောင်းချထားခြင်းဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့က ယင်းအိမ်များကို ဖြိုဖျက်ကာ ထင်းအဖြစ် ရောင်းချနေခြင်းဖြစ်သည်။ “ပါဒလိပ်မှာရှိတဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်တွေဟာ ပါဒလိပ်ရွာက နေအိမ်တွေကို မွတ်ဆလင်တွေကို ရောင်းစားထားတယ်။ ပါဒလိပ်မှာက လူတွေမရှိတော့ဘူး။ ဟိုပြေးဒီပြေးနဲ့ အများစုကတော့
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က ၈ နှစ်ကြာပိတ်ပင်ခဲ့သည့် နတ်မြစ်အတွင်း ငါးဖမ်းခွင့်ကို ပြန်လည်ခွင့်ပြုပေး
ရခိုင်ရေပြင်နှင့် ထိစပ်နေသည့် နတ်မြစ်အတွင်းမှာ ၈ နှစ်ကြာ ပိတ်ပင်ခဲ့သော ငါးဖမ်းခွင့်ကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံက သူ့နိုင်ငံသားများအား ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၃ ရက်နေ့က ပြန်လည်ခွင့်ပြုပေးလိုက်ပြီဟု သိရသည်။ မူးယစ်ဆေးဝါး ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှုနှင့် ခိုးဝင်သူများ စိမ့်ဝင်မှုကြောင့် နတ်မြစ်အတွင်း ငါးဖမ်းခွင့်ကို ၈ နှစ်ကြာ ပိတ်ပင်ပြီးနောက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရက ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းလိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း Dhaka Tribune က ဖော်ပြသည်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ကော့ဘဇားခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးက နတ်မြစ်အတွင်း ငါးဖမ်းခွင့် ပြန်လည်ခွင့်ပြုကြောင်း စာတစ်စောင်ကို တက္ကနပ်ဆိပ်ကမ်း တာဝန်ရှိသူများထံ ပေးပို့ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ နတ်မြစ်ထဲမှာ ငါးဖမ်းခွင့်ကို နံနက် ၈ နာရီမှာ ညနေ ၄ နာရီအထိ ခွင့်ပြုပေးခြင်းဖြစ်ပြီး စောင့်ကြည့်ကာလအနေဖြင့် ၃