ဖုန်းလိုင်း၊ အင်အာနက် ပြတ်တောက်နေသည့် ရခိုင်တွင် ရေဒီယိုများ ဈေးမြင့်တက်
ဖုန်းလိုင်း၊ အင်တာနက် ဆက်သွယ်ရေး ပြတ်တောက်နေသော ရခိုင်ပြည်တွင် ရေဒီယိုတစ်လုံးကို ကျပ် တစ်သိန်းဝန်းကျင်အထိ ဈေးမြှင့်တက်နေပြီး ဝယ်ယူနိုင်ရန် အခက်အခဲ ဖြစ်နေကြောင်း ဒေသခံများ၏ ပြောဆိုချက်အရ သိရသည်။ မည်သည့် ရေဒီယိုအမျိုးအစားမဆိုကို အနည်းဆုံး ကျပ် ၅ သောင်းကနေ စတင်ပြီး ဈေးနှုန်းများ ရှိကြပြီး လူတိုင်းမဝယ်နိုင်ကြကြောင်း ရခိုင်အခြေအနေများ ရေဒီယိုကနေတစ်ဆင့် သတင်းများကို နေ့တိုင်း နားဆင်နေသော ရခိုင်ဒေသခံတစ်ဦးက ပြောသည်။ “ရေဒီယိုက စျေးအရမ်းများတော့ ဝယ်နိုင်တဲ့သူနည်းပါတယ်။ သိန်းဂဏန်းဝန်းကျင်လောက်သုံးမှ ရေဒီယိုကောင်းကောင်းလေးတစ်လုံးရနိုင်မယ်။ ဒီလောက်စျေးမြင့်နေတော့ မဝယ်နိုင်ကြဘူးလေ။ ရှိတဲ့သူတွေဆီကပဲကပ်ပြီး သတင်းတွေနားထောင်ကြရတယ်။ ရှိတဲ့သူတွေကလည်း အရင်ကတည်းကနေ ဝယ်ထားကြတဲ့သူတွေများတယ်” ဟု ပြောသည်။ ၂၀၂၃ တကျော့ပြန်တိုက်ပွဲ စတင်ကတည်းက ရခိုင်ပြည်မအတွင်း
ရခိုင်လူမျိုးများကိုသာ ရွေးဖမ်းနေ၍ ရန်ကုန်ရောက် ရခိုင်များ စိုးရိမ်မှုမြင့်တက်
ရန်ကုန်တိုင်းဒေသတွင် အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် ရခိုင်လူမျိုးများကို အဓိကထား ဖမ်းဆီးခြင်း၊ စစ်ဆေးခြင်းများ ပြုလုပ်နေ၍ စစ်ရှောင်များနှင့် ယခင်ရှိနေကြသည့် ရခိုင်တိုင်းရင်းများမှာ စိုးရိမ်မှုအလွန်မြင့်တက်နေကြသည်။ စိုးရိမ်မှုများ ပိုဖြစ်လာပြီး လုံခြုံမှု မရှိတော့သလို ခံစားလာရကြောင်း ရန်ကုန်မြို့တွင် နှစ်ပေါင်း ၃၀ ကျော်နေထိုင်လာသော ဘူးသီးတောင်ဒေသခံ ဦးကျော်သန်းက ပြောသည်။ “ကျနော်တို့ ရခိုင်တွေကိုပဲ အဓိကထား လိုက်ဖမ်းနေတော့ ရန်ကုန်မှာနေဖို့တောင် ကြောက်လာပါပြီခင်ဗျာ။ ကလေးတွေကို အပြင်တောင် ပေးမထွက်ခိုင်းတော့ဘူး။ ရန်ကုန်မှာနေတာ နှစ်ပေါင်း ၃၀ ကျော်ပါပြီ။ အခုတော့ လုံခြုံမှုမရှိဘူးတော့ဘူးလို့ ခံစားလာရတယ်။ ကလေးတွေက လူတကာကြည့်ပြီး ကြောက်စိတ်တွေနဲ့ သွားနေရတယ်လို့ ပြောကြတယ်။ ကျနော် အရမ်းခံစားရတယ်ဗျာ။ ဘယ်လိုပြန်ပြောရမလဲတောင် မသိတော့ဘူး” ဟု
AA ထိုးစစ်ကို ပြန်ခုခံရန် စစ်ကောင်စီက ALP နှင့် ပူးပေါင်းပြင်ဆင်
ရခိုင်ပြည် မြို့တော် စစ်တွေမြို့ကို အာရက္ခတပ်တော် AA က ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်လာပါက ပြန်လည်ခုခံနိုင်ရန် အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီသည် ဒေါ်စောမြရာဇာလင်း ဦးဆောင်သော ရခိုင်ပြည်လွတ်မြောက်ရေးပါတီ ALP နှင့် ခံစစ်ပူးပေါင်းပြင်ဆင်ထားကြောင်း ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။ ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တစ်ခုဖြစ်သည့် ALP သည် အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးယူထားသော အဖွဲ့တစ်ခုဖြစ်ပြီး လက်ရှိ စစ်တွေမြို့တွင် ရုံးအခြေစိုက်ကာ စစ်ကောင်စီ၏ အကူအညီများဖြင့် ဒေသခံများကို ခေါ်ယူပြီး စစ်သင်တန်းပေးနေကြောင်း မြို့ခံသတင်းရင်းမြစ်အချို့က ပြောသည်။ ALP သည် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များ၏ အခြံအရံများဖြင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလက စတင်ခဲ့ပေးခဲ့သည့် အခြေခံစစ်ပညာသင်တန်းကို ဒီဇင်ဘာလ တတိယအပတ်တွင် သင်တန်းဆင်းပွဲပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း မြို့ခံသတင်းရင်းက ပြောသည်။ “ALP
ရခိုင်တွင် ဆေးဝါး ပြတ်လပ်မှု ဆက်ကြုံ နေရဆဲ
ပြည်မနှင့် အဆက် ပြတ်တောက်နေသည့် ရခိုင်ပြည် မြို့နယ်များတွင် ဆေးဝါးပြတ်လပ်သည့် ပြဿနာကို ဆက်လက်ကြုံတွေ့ နေကြရဆဲ ဖြစ်ပြီး ဆေးဝါးများမှာလည်း အဆမတန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်နေကြောင်း သိရသည်။ ယင်းကဲ့သို့ ဆေးဝါးပြတ်လပ်မှုပြဿနာကြောင့် ကုသရေးပိုင်းများတွင် များစွာအခက်ခဲ ဖြစ်ပေါ်နေရပြီး ဆေးရုံတက်ရောက်ကုသနေသော လူနာများ သေဆုံးသည်များလည်း ရှိနေကြောင်း တာဝန်ကျ သူနာပြုတစ်ဦးက ပြောသည်။ “ဆေးပြတ်တာတွေက ရှိနေဆဲပါပဲ။ ဆေးရုံသုံးဆေးတွေက ပြတ်လပ်နေတာပါ။ လူနာရှင်တွေကို ဒီဆေးတွေ လိုတယ်လို့ ရေးပေးပြီး ရှာခိုင်းလိုက်ရင် သူတို့မှာ တစ်မြို့ပြီးတစ်မြို့ ပတ်ရှာကြရတယ်။ ဟိုတစ်လောက ဝမ်းသွားပြီး အန်တဲ့ အသက် ၁ နှစ်အရွယ် ကလေးတစ်ယောက်ဆို လိုအပ်တဲ့ ဆေးရှာမရတော့လို့ အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရတယ်” ဟု ပြောသည်။
ရန်ကုန်မှာ ရခိုင်လူငယ်များ ဖမ်းဆီးခံရမှုတွင် ဝန်ကြီး ဦးဇော်အေးမောင် ပါဝင်ပတ်သက်နေ
ရန်ကုန်တိုင်းမြို့နယ်အချို့တွင် စစ်ကောင်စီက ရခိုင်လူငယ်များကို အကြောင်းအမျိုးမျိုးပြ ဖမ်းဆီးလျှက်ရှိနေပြီး ပြည်ထောင်စုအဆင့် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများရေးရာ ဒုတိယဝန်ကြီး ဦးဇော်အေးမောင်လည်း တိုက်ရိုက် ပါဝင်ပတ်သက်နေကြောင်း ဖမ်းဆီးခံရသည့် လူငယ်များ၏ မိသားစုဝင်များနှင့် စောင့်ကြည့်နေသူများက ပြောသည်။ ဦးဇော်အေးမောင်သည် အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီ၏ ဝန်ကြီးအဖွဲ့မှာ တာဝန်ထမ်းဆောင်နေပြီး ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်း ရခိုင်လူငယ်များအား ဖမ်းဆီးရာတွင် ကိုယ်တိုင် တိုက်ရိုက်ညွှန်ကြားသည့် နေရာက ပါဝင်နေသည်ဟု ၎င်းတို့က ပြောဆိုကြခြင်းဖြစ်သည်။ ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာနှင့် ယခုနှစ် ဇန်နဝါရီလများတွင် ရန်ကုန်တိုင်း မရမ်းကုန်း၊ လှိုင်သာ၊ ရွှေပြည်သာ၊ တောင်ဒဂုံ၊ မြောက်ဒဂုံ၊ မြောက်ဥက္ကလာ စသည့်မြို့နယ်များနှင့် သာကေတမြို့နယ်များက ရခိုင်လူငယ်များ ၅၀ ဦးထက်မနည်းကို စစ်ကောင်စီက ဖမ်းဆီးထားသည်။
စစ်တွေ ခံစစ်အတွက် စစ်မှုထမ်း မွတ်ဆလင် ၁၀၀၀ ကျော် ပြင်ဆင်ထား၊စစ်ကောင်စီက မွတ်ဆလင်များကို စစ်မှုထမ်းရန် ဆက်လက်ခေါ်ယူနေ
အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီ ထိန်းချုပ်ထားသော ရခိုင်ပြည်၊ စစ်တွေ၊ ကျောက်ဖြူ၊ မာန်အောင်မြို့နယ်များတွင် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့များ အလုံးအရင်းဖြင့် တိုးမြှင့် ချထားပြီး ခံစစ် အသင့်အနေထား ပြင်ဆင်ထားကြောင်း သိရသည်။ ယင်းမြို့ထဲတွင် ရခိုင်ပြည်၊ မြောက်ပိုင်း လက်ကျန် မြို့နယ်ဖြစ်သော စစ်တွေမြို့နယ်မှာ မွတ်ဆလင် စစ်သင်တန်းဆင်း ၁၀၀၀ ကျော်ဖြင့် စစ်တွေမြို့အတွင်း တပ်ရင်းများကို ပို့ဆောင်ထားပြီး ထိုးစစ်ကို ခုခံရင် ပြင်ဆင်နေကြောင်း သတင်းရင်းမြစ်က ပြောသည်။ စစ်တွေမြို့နယ်ရှိ ဘုမေ၊ ဘာဆာ၊ သဲချောင်း၊ သက္ကယ်ပြင်၊ ဘောဒူဖ၊ အုန်းတောကြီးစသည့်ကျေးရွာ အပါအဝင် ဒုက္ခသည်စခန်းတို့မှ မွတ်ဆလင်တွေကို ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်က စစ်သင်တန်းတက်ရောက်စေရန် စစ်ကောင်စီက ခေါ်ယူခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အုန်းတောကြီးကျေးရွာ
၂၀၂၅ နှင့် ရခိုင်ပြည် ဟောကိန်း” သုံးသပ်ချက် ဆောင်းပါး
၂၀၂၄ လွန်မြောက်၍ ၂၀၂၅ နှစ်သစ်သို့ရောက်ရှိလာပြီ။ ၂၀၂၄ ခုနှစ်သည် စစ်ရေးပဋိပက္ခကြောင့် ရခိုင်ပြည် သူများ အတွက် အကျပ်အတည်း အခက်ခဲပေါင်းစုံကို ခါးစည်းခံ အံကြိတ်ခဲ့ရသည်။ ယင်းကြောင့် နှစ်ဆိုးကြီးတစ်ခု အဖြစ် ဟု လည်း မှတ်ယူနိုင်သည်။ သို့သော် အာရက္ခတပ်တော်နှင့် ရခိုင်ပြည်သူများ မျှော်လင့်ချက် လွတ်မြောက်နယ်မြေများ နှင့် အောင်မြင်မှုမှတ်တိုင် အလီလီ စိုက်ထူနိုင်ခဲ့သည်။ ယင်းကြောင့် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ရခိုင်ပြည်အခင်းအကျင်း ဖြစ်နိုင်ခြေကို ဟောကိန်းထုတ်ရသော် ပြီးခဲ့သည့် နှစ်ကိုလည်း အနည်းငယ်လည် ပြန်လှည့်ကြည့်ရန် လိုပေမည် ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၄ ဇန်နဝါရီကနေ ဒီဇင်ဘာအထိ တစ်နှစ်အတွင်း ပလက်ဝအပါအဝင် မြို့နယ် ၁၅ ခုကို အာရက္ခတပ်တော်
သိမ်းပိုက်ထားသည့် မြို့နယ်များတွင် ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေးနှင့် မြို့သန့်ရှင်းရေးများ AA လုပ်ဆောင်နေ
အာရက္ခတပ်တော် AA က သိမ်းပိုက်ထားသည့်မြို့နယ်များတွင် ပြန်လည် တည်ဆောက်ရေး လုပ်ငန်းများနှင့် မြို့သန့်ရှင်းရေး လုပ်ငန်းများကို အားသွန်ခွန်စိုက် လုပ်ဆောင်လျက်ရှိနေကြောင်း ဒေသခံများ၏ ပြောဆိုချက်အရ သိရသည်။ ပြန်လည် တည်ဆောက်ရေး လုပ်ငန်းများတွင် မီးလောင်ပျက်စီးသွားခဲ့သော နေအိမ်များကို အာရက္ခပြည်သူ့အစိုးရအဖွဲ့က ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေးလုပ်ငန်းများ လုပ်ဆောင်နေကြောင်း သိရသည်။ လေကြောင်း ပစ်ခတ်မှုကြောင့် ပျက်စီးသွားသော နေအိမ်များ စစ်ကောင်စီတပ်က မီးရှို့ ဖျက်ဆီးခဲ့သည့် နေအိမ်ကို အဓိက ပြန်လည် တည်ဆောင်နေခြင်း ဖြစ်ပြီး မီးလောင်သွားသည့် နေအိမ်အချို့အတွက် တိုင်များ အခမဲ့ ဖြန့်ဝေပေးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ ပလက်ဝဒေသ အပါအဝင် ပုဏ္ဏားကျွန်း၊ ကျောက်တော်၊ မြောက်ဦး၊ မင်းပြား၊ မြေပုံ၊ ပေါက်တော၊ ရမ်းဗြဲ၊
မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲများ အောင်ပွဲအတွက် AA တပ်သားများကို ပရဟိတသမား ကိုဝေဟင်အောင်မှတစ်ဆင့် ငွေကျပ်သိန်း ၁၂၀၀ ကျော် ဂုဏ်ပြု
ရခိုင်ပြည်အတွင်း မြို့များကို ဆက်တိုက်သိမ်းပိုက်ခဲ့သော အာရက္ခတပ်တော် AA တပ်ဖွဲ့ဝင်များအား ပြည်တွင်းပြည်ပ အဖွဲ့အစည်းများနှင့် တစ်သီးပုဂ္ဂလများက ပရဟိတသမား ဝေဟင်အောင်မှတစ်ဆင့် ငွေသား ဂုဏ်ပြုထားသည်မှာ ကျပ်သိန်း ၁၂၀၀ ကျော် ရရှိထားကြောင်း သိရသည်။ အာရက္ခတပ်တော် AA တပ်ဖွဲ့ဝင်များအနေဖြင့် စိတ်ခွန်အား ပိုမိုတက်စေရန်နှင့် ပင်ပန်းနွမ်းနေမှုများ ပြေပျောက်စေရန် ပျော်ပွဲရွှင်ပွဲများအတွက် အလှူရှင်များက ဂုဏ်ပြုကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပရဟိတသမား ကိုဝေဟင်အောင်က ပြောသည်။ “နခခ ၅ အောင်ပွဲတုန်းက ကျပ်သိန်း ၃၀၀ ဂုဏ်ပြုဖူးတယ်။ တောင်ကုတ်တုန်းက ကျပ်သိန်း ၂၀၀ ဂုဏ်ပြုဖူးတယ်။ အမ်း တုန်းကလည်း ကျပ်သိန်း ၅၀၀ ဂုဏ်ပြုဖူးတယ်။ စုစုပေါင်း ကျပ်သိန်း တစ်ထောင်ပေါ့။ အခုတစ်ကြိမ်ဆို
မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်များကို AA က စားနပ်ရိက္ခာထောက်ပံ့
ရခိုင်ပြည် ပေါက်တောမြို့နယ် အနောက်ရဲ IDP စခန်းက မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်များကို အာရက္ခတပ်တော် AA က စားရိက္ခာထောက်ပံ့ပေးခဲ့ကြောင်း ULA/AA ၏ လူသားချင်းစာနာထောက်ပံ့ရေးရုံး HDCO က ထုတ်ပြန်ထားသည်။ ဇန်နဝါရီလ ၄ ရက်နေ့က အနောက်ရဲမွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်များကို ULA/AA ၏ ဒေသခံဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူများက သွားရောက်တွေ့ဆုံပြီး စားနပ်ရိက္ခာများ ထောက်ပံ့ပေးခဲ့ကြောင်း HDCO က ယနေ့ ဇန်နဝါရီလ ၆ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ အနောက်ရဲဒုက္ခသည်စခန်းက စားနပ်ရိက္ခာအထောက်အပံ့ အဓိက လိုအပ်နေသော အိမ်ထောင်စု ၁၄၀ စုကို ရွေးချယ်ပြီး ကနဦး ထောက်ပံ့ပေးခဲ့ကြောင်း HDCO က ဆိုသည်။ ပေါက်တောမြို့နယ်တွင် အနောက်ရဲစခန်းအပါအဝင် မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်စခန်း