တစ်ဒေါ်လာ ကျပ် ၅၀၀၀ ရောက်ရှိ၊ အခေါက်ရွှေဈေး ကျပ်သိန်း ၆၀ ဝန်းကျင်ရှိနေ
ပြည်တွင်း စီးပွားရေးစျေးကွက်တွင် အမေရိကန်တစ်ဒေါ်လာ ငွေကျပ် ၅၀၀၀ သို့ ရောက်ရှိနေပြီး အခေါက်ရွှေစျေးနှုန်းမှာ ငွေကျပ် သိန်း ၆၀ ဝန်းကျင်ရှိကြောင်း စုံစမ်းသိရသည်။ ရန်ကုန်မြို့မှ နိုင်ငံခြားငွေလဲ လက်ကြီးဒိုင်က “တစ်ဒေါ်လာကို ၄၉၆၀ နဲ့ ၅၀၀၀ အကြားရှိတယ်။ ၅၀၀၀ ရောက်သွားပြီလို့ ပြောလို့ရတယ်။ ထိုင်းတစ်ဘတ်ကို အခုက ၁၃၈ ကျပ် ကျော်ရှိနေပြီ။ ဒေါ်လာရော ဘတ်ရော စံချိန်တင်ပဲ။ အဝယ်ချည်းပဲ အရောင်းလုံး၀ မရှိဘူး” ဟု ပြောသည်။ ရွှေစျေးကွက်တွင် ကမ္ဘာ့ရွှေစျေးမှာ တစ်အောင်စလျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၄၀၈ တွင်ရှိနေပြီး မြန်မာ့ရွှေစျေးနှုန်းမှာ ၅၉ သိန်း ၃ သောင်းနှင့် သိန်း ၆၀
သံတွဲတိုက်ပွဲ စစ်မှုထမ်းသစ် ၁၀၀ ကျော် အပို့ခံရ မိသားစုဝင်များနှင့် အဆက်အသွယ်ပြတ်နေ
ရခိုင်ပြည် သံတွဲတိုက်ပွဲကို စစ်မှုထမ်းသစ် အပတ်စဉ် ၁ ဆင်း တပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၀၀ ကျော်ကို စစ်ကောင်စီက ပို့လိုက်ပြီး AA က ငပလီမြို့ရှိ တပ်ရင်းများကို သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် မိသားစုဝင်များနှင့် အဆက်အသွယ်သွားပြီဟု သိရသည်။ ဇွန်လ ၂၈ ရက်နေ့က တိုက်ကြီး တန်းမြင့်လေ့ကျင့်ရေးကျောင်းဆင်းသော စစ်မှုထမ်းသစ်များထဲမှ တပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၀၀ ကျော်မှာ ဇွန်လ ၂၉ ရက်နေ့က သံတွဲတိုက်ပွဲ ရှေ့စစ်မျက်နှာပြင်သို့ အပို့ခံရကြောင်း မိသားစုဝင်များက ပြောသည်။ သံတွဲအပို့ခံရသည့် စစ်မှုထမ်းသစ် တပ်သား အစ်ကိုဖြစ်သူက ” သူက ရန်ကုန်တိုက်ကြီး အမှတ် ၁ တန်းမြင့်လေ့ကျင့်ရေးကျောင်းက ဇွန်လ ၂၈ ရက်နေ့က သင်တန်းဆင်းသွားတဲ့
ရခိုင်မှာ ငွေထုတ်စျေး ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ထပ်မြင့်တက်
ရခိုင်ပြည် မြို့နယ်အများစုတွင် ငွေထုတ်ယူစျေးနှုန်းမှာ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ မြင့်တက်လျှက်ရှိကြောင်း ငွေလွှဲငွေထုတ်လုပ်သူများက ပြောသည်။ ငွေသားရှားပါးလာ၍ဟုဆိုကာ လဝက်အတွင်း ဈေးမြင့်တက်သွားခြင်းဖြစ်သည်ဟု မင်းပြားမှ ငွေလွှဲငွေထုတ်လုပ်သူတစ်ဦးက ပြောသည်။ “ငွေထုတ်ခစျေး တက်တယ်ဆိုတာကတော့ ငွေရှားလို့ပဲပေါ့လေ။ အခုက တစ်နေ့နဲ့တစ်နေ့ စျေးချင်းမတူဘူး။ ဒီနေ့ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းဆို နောက်တစ်နေ့ ဒီစျေးနဲ့ ရချင်မှရမယ်။ ဒီစျေးဖြစ်သွားတာကလည်း သိပ်မကြာပါဘူး။ လဝက်လောက်ပဲကြာလိုက်တယ်” ဟု ပြောသည်။ လက်ရှိ ငွေထုတ်စျေး ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ဖြစ်နေသည့် မြို့များမှာ မြေပုံ၊ မင်းပြား၊ ကျောက်တော်၊ မြောက်ဦး၊ ပုဏ္ဏားကျွန်း စသည့်မြို့နယ်များဖြစ်ပြီး တောင်ကုတ်၊ ကျောက်ဖြူ၊ သံတွဲဒေသတို့တွင် ၈ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ရှိနေကြောင်း သိရသည်။
ကုလားတန်စီမံကိန်း ဆက်လက် အကောင်အထည်ဖော်ရေး အိန္ဒိယနှင့် စစ်ကောင်စီ ဆွေးနွေး
ရခိုင်ပြည် စစ်တွေမြို့တွင်ရှိသော ရေနက်ဆိပ်ကမ်း ကုလားတန်ဘက်စုံသုံးစီမံကိန်းကို နှစ်နိုင်ငံ ပူးပေါင်းပြီး ဆက်လက်အကောင်အထည်ဖော်ရေး အိန္ဒိယကောင်စစ်ဝန်နှင့် စစ်ကောင်စီတို့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း စစ်ကောင်စီ သတင်းစာက ထုတ်ပြန်ထားသည်။ စစ်တွေအခြေစိုက် အိန္ဒိယကောင်စစ်ဝန် ရုံးချုပ်မှ ကောင်စစ်ဝန်ချုပ် မစ္စတာ ဘီဘေကာနန္ဒာ ဘတ္တာမစ်ရှရာနှင့် စစ်ကောင်စီ နိုင်ငံခြားရေး ဒုတိယဝန်ကြီး ဦးလွင်ဦးတို့ ဇူလိုင်လ ၁၀ ရက် နံနက်က နေပြည်တော်တွင် တွေ့ဆုံခဲ့ကြသည်။ တွေ့ဆုံပွဲတွင် အိန္ဒိယ-မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံ ဆက်ဆံရေးတိုးမြှင့်ရေးနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအပြင် ကုလားတန်မြစ်ကြောင်း ဘက်စုံသုံးစီမံကိန်းကို ဆက်လက် အကောင်အထည်ဖော်ရေးကို ပွင့်လင်းစွာ ဆွေးနွေးခဲ့သည်ဟု သိရသည်။ အာရက္ခတပ်တော် AA သည် ပလက်ဝမြို့အပါအဝင် ရခိုင်မြောက်ပိုင်းကို ထိန်းချုပ်သိမ်းပိုက်ထားသည့်အတွက် ကုလားတန်မြစ်ကြောင်းကို စီမံကိန်းခန့်ခွဲနေသည်။
ဗျိုင်းဖြူရွာသားများကို ရုံးချိန်းသော်လည်း စစ်ဆေးခြင်းမရှိ
မတရားအသင်းဆက်သွယ်မှုပုဒ်မ ၁၇(၁) ဖြင့် တရားစွဲဆိုခံထားရသော စစ်တွေမြို့နယ် ဗျိုင်းဖြူကျေးရွာသားများကို ရုံးချိန်းများချိန်းဆိုသော်လည်း တစ်စုံတစ်ရာစစ်ဆေးခြင်းများ မပြုလုပ်ကြောင်း တရားစွဲဆိုခံထားရသူများ၏ မိသားစုဝင်များက ပြောသည်။ ဗျိုင်းဖြူကျေးရွာသားများကို ပြီးခဲ့သည့် မေလအတွင်းက စစ်ကောင်စီမှ ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီး ဇွန် ၂၅ ရက်နေ့တွင် စတင်ရုံးထုတ်ခဲ့ကာ ရုံးချိန်း ၂ ကြိမ်မြောက်အထိ တစ်စုံတစ်ရာ စစ်ဆေးခြင်းများ မပြုလုပ်ဟု မိသားစုဝင်တစ်ဦးက ပြောသည်။ “ရုံးချိန်းမှာ ဘာမှ မစစ်ဆေးပါဘူး။ ထောင်က ခေါ်လာတယ် တရားရုံးသွားတယ်။ ထောင်ကို ပြန်ပို့တယ်။ တရားသူကြီးကလည်း ဘာမှ မစစ်ဆေးပါဘူး။ အခုလည်း ထပ်ချိန်းထားတယ်။ အမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး ၁၇(၁) အမှုလို့ပဲ သိထားတယ်။ တစ်ခြားဘာမှလည်း မသိရဘူး” ဟုပြောသည်။ ဗျိုင်းဖြူကျေးရွာသားများကို
စစ်ကောင်စီထံ စစ်မှုမထမ်းလို၍ ပြည်သူ ၁၂ ဦး မိမိကိုယ်ကို အဆုံးစီရင်
(သတ်သေ စာရင်းထဲ ရခိုင် မာန်အောင်က လူငယ်တစ်ဦးလည်း ပါဝင်) အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီက နိုင်ငံတဝှမ်း စစ်ရှုံးနေချိန် တပ်အင်အား ပြန်လည်ဖြည့်ဆည်းရန် နိုင်ငံအတွင်းက လူငယ်များကို စစ်မှုထမ်းရန် အတင်းအဓမ္မခေါ်ယူပြီးနောက် ပြည်သူ ၁၂ ဦး မိမိကိုယ်ကို အဆုံးစီရင်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ ပြည်သူ့ထောက်ခံချက်မပါသော စစ်မှုထမ်းဥပဒေကို စစ်ကောင်စီက ပြဌာန်းပြီး နိုင်ငံအတွင်းက လူငယ် ၅၆၀၀ ကျော်ကို ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီးနောက် ပြည်သူ ၁၂ ဦးမှာ အဆုံးစီရင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု Spring Revolution Database (SRD) ၏ အစီရင်ခံစာအရ သိရသည်။ စစ်ကောင်စီက ယခုနှစ် ၆ လတာ ကာလအတွင်း တနိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာဖြင့် အရပ်သား ပြည်သူ
မာန်အောင်မှာ ကုန်ပစ္စည်းသယ် စက်လှေများဖမ်းဆီးခံရ
ရခိုင်ပြည် မာန်အောင်မြို့နယ်မှာ ပြီးခဲ့သည့်သီတင်းပတ်စ၍ ကုန်ပစ္စည်းများသယ်ယူလာသည့် စက်လှေများကို စစ်ကောင်စီ စစ်ရေယာဉ်များက ဖမ်းဆီးနေကြောင်း စုံစမ်းသိရသည်။ စက်လှေများမှာ ဇွန်လနောက်ဆုံး သီတင်းပတ်စပြီး ဖမ်းဆီးခံနေရကာ တပိုင်တနိုင် ကုန်စည်သယ်ယူသူများ များစွာနစ်နာဆုံးရှုံးနေရသည်ဟု မာန်အောင်ဒေသခံတစ်ဦးက ပြောသည်။ “အဖမ်းအဆီးများတာကတော့ ဇွန်လ နောက်ဆုံးအပတ်ထဲကနေ စတာပါ။ ကုန်တင်လာတဲ့ဘယ်ဘုတ်မဆို ဖမ်းတယ်။ ကုန်စည်သယ်ခွင့် ပိတ်တာကတော့ အစကတည်းက ပိတ်တာပဲ။ ဒါပေမယ့် စစ်တပ်ကလူတွေနဲ့ ညှိလို့ အဆင်ပြေရင် သွားလို့ရကြတယ်။ အခုနောက်ပိုင်းကျ ညှိပြီးသွားရင်တောင် အဖမ်းခံရတာမျိုးတွေဖြစ်လာတာ။ ” ဟု ပြောသည်။ ဖမ်းဆီးခံရသူများကို ပြန်လည်ရွေးထုတ်ရာတွင် ကျပ်သိန်းရာနှင့်ချီပေးနေရပြီး စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များက ငွေညှစ်တောင်းယူနေကြသည်။ စက်လှေများကို တောင်ကုတ်-မာန်အောင် ရေလက်ကြားရှိ စစ်ကောင်စီ နေဗီမှ အဓိက
ပုဂ္ဂလိကဘဏ်အချို့တွင် စပယ်ရှယ်အကောင့်ကို တစ်ရက် ငွေကျပ် ၁၀ သိန်းသာ ထုတ်ပေး
မြန်မာနိုင်ငံက ပုဂ္ဂလိကဘဏ်များတွင် စပယ်ရှယ်ဘဏ်အကောင့်များကို တစ်ရက်လျှင် ကြိုက်သလောက် ထုတ်ခွင့်ရခဲ့သော်လည်း လက်ရှိတွင် တစ်ရက်လျှင် ငွေကျပ် ၁၀ သိန်းသာ ထုတ်ပေးတော့ကြောင်း စုံစမ်းသိရသည်။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ပုဂ္ဂိလကဘဏ်များတွင် အကောင့်များကို ငွေထုတ်ကန့်သတ်ခဲ့ပြီးနောက် ငွေသွင်းငွေထုတ် ပိုမိုလွယ်ကူစေရန် စပယ်ရှယ် (Special Account) ဘဏ်အကောင့်များကို ထပ်မံ ဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ ကြိုက်သလောက် ငွေထုတ်၍ မရတော့ပေ။ ဗဟိုဘဏ်က သတ်မှတ်ထားသော ချေးငွေထက် ပိုလွန်၍ ချေးငွေပိုထုတ်ချေးခဲ့သည်ဟုဆိုကာ အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီက ပုဂ္ဂလိက ဘဏ် ၇ ခုကို အရေးယူမည်ဟု ဇူလိုင်လ ၁ ရက်နေ့က ကြေညာခဲ့သည်။ ထိုသို့ ကြေညာပြီးနောက် ဇူလိုင်လ ၂ ရက်နေ့ကစ၍
AA ထုတ်ပြန်သော သံတွဲမြို့သိမ်းတိုက်ပွဲ
(မြန်မာ့တော်လှန်ရေးသမိုင်းတွင် လေဆိပ်သိမ်းသည့်တပ် AA ဖြစ်လာ) သံတွဲမြို့သိမ်းတိုက်ပွဲကို အာရက္ခတပ်တော် AA က ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁၃ ရက်နေ့ နံနက် ၆ နာရီတွင် စတင်ခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီ၏ ခလရ ၅၅ နှင့် ကြိုကြားတိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့ကြသည်။ အစောပိုင်းတွင် ကြိုကြားတိုက်ပွဲများဖြင့် စတင်ခဲ့သော်လည်း မေလနှင့် ဇွန်လတို့တွင် နေ့စဉ်နီးပါး တိုက်ပွဲများပြင်းထန်ကာ ဇူလိုင်လ ပထမ အပတ်မှာ တိုက်ပွဲအရှိန် အမြင့်ဆုံးသို့ ရောက်ရှိခဲ့ကြောင်း AA က ထုတ်ပြန်ပြောထားသည်။ သံတွဲမြို့နယ်နှင့် ငပလီမြို့တို့တွင် အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီမှာ ခမရ ၅၆၆ တပ်ရင်းနှင့် ခလရ ၅၅ တပ်ရင်းအပြင် တပ်မ
DMG သတင်းထောက် လွတ်မြောက်ရေး RSF တောင်းဆို
ရခိုင်အခြေစိုက် DMG သတင်းဌာနမှ သတင်းထောက် ကိုထက်အောင်နှင့် ရုံးဝန်ထမ်း ကိုစိုးဝင်အောင်တို့ နှစ်ဦး အမြန်ဆုံးပြန်လည်လွတ်မြောက်ရေး စစ်ကောင်စီကို ဖိအားပေးရန် နယ်စည်းမခြားသတင်းထောက်များအဖွဲ့ RSF က တောင်းဆိုလိုက်သည်။ DMG သတင်းထောက်နှင့် ရုံးဝန်ထမ်းအပြင် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း မတရားထောင်ဒဏ်ချမှတ်ခံထားရခြင်းနှင့် ဖမ်းဆီးခံထားရသော သတင်းများအားလုံး ပြန်လည်လွတ်မြောက်ရေးအတွက် နိုင်ငံတကာကို RSF က ဇူလိုင်လ ၅ ရက်နေ့တွင် တိုက်တွန်းတောင်းဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီသည် DMG ဝန်ထမ်းနှစ်ဦးက မတရားထောင်ဒဏ်ချမှတ်ခဲ့သည်ဟု RSF က ပြောဆိုထားသည်။ ၂၀၂၃ အောက်တိုဘာ ၂၉ ရက်က DMG သတင်းထောက် ကိုထက်အောင်မှာ ဘာသာရေးအလှူပွဲ သတင်းဓာတ်ပုံရိုက်ကူးရင်း စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များ၏ ဖမ်းဆီးခြင်းကို ခံလိုက်ရပြီး