ရခိုင်က စစ်ရှောင်များ မိုးတွင်းကာလ စားသောက်နေထိုင်ရေးများ ပိုမိုကျပ်တည်းနေ
ရခိုင်တွင် မိမိနေရပ်မှ တစ်ခြားမြို့ရွာ အသီးသီးသို့ စစ်ဘေးရှောင်လျှက် ရှိနေကြဆဲသူများမှာ လက်ရှိ မိုးတွင်းကာလအတွင်း စားဝတ်နေရေး အကျပ်အတည်း ပိုဖြစ်လာနေကြောင်း စစ်ဘေးရှောင်နေကြရသူများဖြစ်သည်။ နေရပ်မှစွန့်ခွာပြီး နီးစပ်ရာများတွင် ကပ်ခိုနေကြရခြင်းဖြစ်၍ မိုးတွင်းကာလ နေထိုင်ရေးမှာ အကျပ်တည်းဖြစ်နေရသည်ဟု ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့မှ စစ်ရှောင်အမျိုးသမီးတစ်ဦးက ပြောသည်။ “တိုက်ပွဲတွေ မဖြစ်ခင်ကတည်းကနေ မြို့ကရှောင်နေရတာ။ သူများအိမ်တွေမှာ ကပ်ခိုပြီးနေကြရတာ။ တိုက်ပွဲတွေဖြစ်ပြီး အခုချိန်ထိလည်း မြို့ကိုပြန်ဝင်ခွင့်မရသေးတော့ ဒီအတိုင်းပဲဆက်နေကြရသေးတယ်။ စစ်ရှောင်စတုန်းက နွေရာသီဆိုတော့ ဘယ်လိုပဲနေနေ အဆင်ပြေသေးတယ်။ မိသားစုလိုက် ကပ်ခိုနေကြရတာဆိုတော့ အခုမိုးတွင်းမှာက နေရေးထိုင်ရေးတွေ အတော့်ကိုအကျပ်တည်းဖြစ်ရပါတယ်” ဟု ပြောသည်။ လက်ရှိ ဖြစ်ပွားနေသည့် တကျော့ပြန်တိုက်ပွဲတွင် စစ်ဘေးရှောင်ရသူများမှာ ယခင်တိုက်ပွဲများ ဖြစ်စဉ်ကဲ့သို့ ယာယီစစ်ရှောင်စခန်းများတွင် ခိုလှုံရခြင်းမဟုတ်ဘဲ မိမိနှင့်
ဓာတ်မြေသြဇာရှားပါး၍ ရခိုင်လယ်သမားများ ဆန်မှုန့်၊ ပဲနှင့် မုန်ညင်းဖတ်များကို အစားထိုးအသုံးပြု
ဓာတ်မြေသြဇာများ စျေးမြင့်ပြီးရှားပါးနေခြင်းကြောင့် ရခိုင်ပြည်အတွင်းက လယ်ယာလုပ်ကိုင်သူများမှာ မိမိတို့လယ်ယာများတွင် ဓာတ်မြေသြဇာအစားထိုးအနေဖြင့် ဆန်မှုန့်၊ ပဲဖတ်နှင့် မုန်ညင်းဖတ်များကြဲနေကြရကြောင်း လယ်ယာလုပ်ကိုင်သူများက ပြောသည်။ လယ်ယာများ ထွန်ယက်ပြီးနောက် အသုံးပြုသည့် မြေသြဇာမှာ ဒေသတွင်းရောင်းချကြခြင်းမရှိ၍ အစားထိုးအနေဖြင့် ဆန်မှုန့်များကြဲနေကြရခြင်းဖြစ်သည်ဟု မြောက်ဦးမြို့နယ်မှ လယ်သမားတစ်ဦးက ပြောသည်။ “မြေသြဇာအမဲကရှာမရဘူးဗျ။ ကျနော်တို့ကအဲ့ဒါကို ထွန်ယက်ပြီးနောက်ပိုင်းမြေမှာကြဲချကြတာလေ။ အခုကမရှိတော့ ဆန်မှုန့်တွေပဲကြဲနေကြရတယ်။ ထိရောက်မထိရောက်တော့မသိဘူး။ ဒါပေမယ့် ဆန်မှုန့်ကြဲတာက ပိုးမွှားကျတယ်လို့လည်းကြားနေရတော့ စိုးရိမ်နေရသေးတယ်” ဟု ပြောသည်။ မြေသြဇာမှာရှားပါးသည့်အပြင် ရှိသည့်ဓာတ်မြေသြဇာများမှာလည်း စျေးမြင့်နေသည့်အတွက် ဒေသတွင်းမြေသြဇာအဖြစ် အသုံးပြု၍ရသည့် အရာများကိုသာ အားထားရမည်ဖြစ်သည်ဟု ကျောက်တော်မြို့မှ လယ်သမားတစ်ဦးက ဆိုသည်။ “ရှိတဲ့ မြေသြဇာတွေကလည်း စျေးက အင်မတန်မြင့်နေတော့ လယ်သမားတွေအနေနဲ့ ဝယ်သုံးနိုင်ဖို့ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်ဘူး။
ရခိုင်နှင့် အိန္ဒိယ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အပြန်အလှန်ကုန်သွယ်
ရခိုင်ပြည်ကို စစ်ကောင်စီက ကုန်စည်စီးဆင်းခွင့် ပိတ်ပင်ထားသော်လည်း ပြီးခဲ့သည့်လကစ၍ ရခိုင်နှင့် အိန္ဒိယ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အပြန်အလှန် ကုန်သွယ်နေကြပြီဟု ဒေသခံကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။ အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီသည် ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလကစ၍ ရခိုင်ပြည်ကို အခြားသော ပြည်မမြို့များနှင့် ရေလမ်း၊ ကုန်းလမ်း ဖြတ်တောက်ကာ ကုန်စည်စီးဆင်းခွင့်ကို ပိတ်ပင်ခဲ့သည်။ ထိုကဲ့သို့ ပိတ်ပင်မှုကြောင့် ရခိုင်ပြည်တွင် အခြေခံစားသောက်ကုန်များဖြစ်သည့် ဆန်၊ ဆီ၊ ငရုပ်၊ ကြက်သွန်၊ မုန့်မျိုးစုံနှင့် ဆေးဝါးများ စသည်တို့မှာ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလအထိ ဖူလုံမှုမရှိဘဲ ရင်ဆိုင်ခဲ့ကြရသည်။ သို့သော်လည်း ပလက်ဝ၊ ကျောက်တော်၊ ရသေ့တောင်မြို့နှင့် မောင်တောခရိုင်က စစ်ကောင်စီတပ်စခန်းအချို့ကို ရက္ခိုင့်တပ်တော် AA